«رسانه مسئولیت اجتماعی»:آمارها نشان میدهد در فصل مهاجرت، حدود ۷۰۰ هزار تا یک و نیم میلیون بال پرنده در تالابهای فریدونکنار و میانکاله کشته میشود. سازمان حفاظت محیطزیست برای کنترل اوضاع، برنامهای برای صدور مجوز شکار ندارد اما مساله این است که این حجم کشتار کاملا به روشهای غیرقانونی صورت میگیرد.
استان مازندران دارای دو تالاب بینالمللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی از جمله ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است. علاوه بر این بیش از ۸۰۰ قطعه آببندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار دارد که همه ساله در فصل زمستان پذیرای ۹۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیت حدود ۲ میلیون بال است اما سوال این است که از این تعداد چند بال موفق به بازگشت میشوند؟
یک کارشناس و فعال محیط زیست که سالها است درباره پرندگان با تمرکز بر میانکاله و فریدونکنار مطالعه و کارهای میدانی انجام داده در این زمینه گفت: برخی آمارها تعداد ورود پرندگان به تالابهای مازندران را یک میلیون بال اعلام میکنند که قطعا اشتباه است چون سرشماری پرندگان در اوایل بهمن انجام میشود در حالی که اوج قتل و عام آنها از اواخر آبان آغاز و تا اواخر آذر ادامه دارد؛ بنابراین زمان سرشماری، بیشتر پرندگان یا کشته شدهاند یا رفتهاند؛ از این رو آمار یک میلیون بال، نمیتواند درست باشد.
بازار فریدونکنار ویترینی از نسلکشی پرندگان است
محمدعلی یکتانیک افزود: درباره میزان شکار پرندگان آمار دقیقی وجود ندارد اما شواهد نشان میدهد که بسیار زیاد است چون پرندگان به روشهای مختلف شکار میشوند که در این روشها حرام گوشت و حلال گوشت هیچ فرقی ندارد و در دامهای هوایی یا شب دام و کِرِس روی زمین گرفتار میشوند و در نهایت از رستورانها و سفرهای برخی مردم سر در میآوردند.
وی اظهار داشت: بازار فروش پرندگان فریدونکنار ویترینی از نسل کشی پرندگان مهاجر است. در آنجا نه فقط پرندگان شکار شده تالابهای فریدونکنار و میانکاله عرضه میشود بلکه هر پرندهای در هر قسمتی از استان شکار شود عاقبت روی تختههای این بازار جای میگیرد. بدتر و غم انگیزتر اینکه رونق این بازار موجب ترغیب اهالی در استانهای دیگر هم میشود؛ از این رو پرندگانی از استانهای گیلان و گلستان هم به این بازار میآیند و فروخته میشوند.
کارشناس محیط زیست درباره میزان کشتار پرندگان مهاجر در تالابهای مازندران گفت: با توجه به مطالعات انجام شده، آمارها نشان میدهد که بین ۷۰۰ هزار تا یک و نیم میلیون بال پرنده فقط در محدوده فریدونکنار و سرخرود کشته می شود علاوه بر این بخشی از پرندگان شکار شده به بازار فریدونکنار نمیآیند و از همانجا مستقیم به رستورانها یا منازل مردم برده میشوند البته این عدد در سالهای مختلف متفاوت است چون بستگی به تعداد ورود پرندگان دارد همچنین بخشی هم به ظاهر زنده به باغ پرندگان فرستاده میشوند که آنها را هم باید جزو کشتهشدگان دانست.
یکتانیک اظهار داشت: در سال های اخیر روشهای نوینی برای شکار پرندگان ابداع شده که پرندگان را قتل عام میکنند؛ در این میان روش کِرِس، تور هوایی یا همان شب دام ( گِذِر ) بدترین روشها هستند و هیچ وقت سازمان حفاظت محیط زیست به آنها مجوز نداده است و همیشه به صورت غیرقانونی بودند اما سازمان برای شکار با اسلحه سالهایی مجوز داده و اگر شرایط جمعیت پرندگان مناسب نبود، مجوزی برای شکار نداده است اما مساله آشکار و غیرقابل انکار این است که جمعیت پرندگان از همه گونههایی که وارد مازندران میشوند، هر سال نسبت به سال قبل کاهش چشمگیری دارد و سال به سال کم و کمتر میشود که برای این معضل باید فکری کرد.
روش کِرِس
کِرِس متشکل از قفسی تونل مانند است و چند مرد با جثه عادی میتوانند داخل این دام تردد کنند. دستکم ۵٠٠ دام کِرِس در دامگاههای فریدونکنار، ازبازان و سرخرود فعال است. در این روش صیادان به شکل روزانه اقدام به ریختن دانه در ورودی و داخل محدوده میکنند که در این شرایط پرندگان زیادی جمع و وارد محدوده محصور میشوند، این روش حدود دو دهه است که رایج شده و به سرعت در همه دامگاههای اصلی استان تسری یافته است که با رونق آن تقریبا روش سنتی و قانونی صید پرندگان منسوخ شده است.
تور هوایی یا شب دام ( گِذِر)
در روش تور هوایی یا شب دام ( گِذِر )، پایههای تورها به صورت ثابت و محکم شده با سیمان با ارتفاع زیاد در بین درختان واقع در محیط دامگاههای فریدونکنار قرار میگیرد. تور هوایی گِذِر صرفا در غروب و طلوع آفتاب در زمان جابهجایی پرندگان به خارج و داخل دامگاهها کارایی دارد. در این روش، پرندگان بیش از انواع دیگر دامهای هوایی غافلگیر و صید میشوند. در نتیجه، پرندگان مسن و مولد که برای بقای جمعیت اهمیت زیادی نسبت به سایر پرندگان غیر مولد دارند در این روش خاص بیش از سایر روشها صید شده و این ویژگی، گِذِر را به یکی از مخربترین روشهای صید پرندگان تبدیل کرده است.
در این میان، سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی حفاظت از حیات وحش در صدد ایجاد امنیت برای پرندگان مهاجر است؛ بر این اساس چند سالی است که مجوزی برای شکار پرندگان در فریدونکنار و میانکاله صادر نکرده است از سوی دیگر در استان مازندران به جز سال گذشته، در سال قبلتر شاهد شیوع وبای پرندگان در تالاب میانکاله بودیم که موجب تلف شدن هزاران بال پرنده شد همچنین پیش از آن هم آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در تالابها شیوع یافت که این عوامل موجب شد تا سازمان محیط زیست مجوزی برای شکار پرندگان صادر نکند اما مساله تامل برانگیز این است که شکارچیان منطقه توجهی به این مساله نمیکنند و با روشهای غیرانسانی به قتل و عام و کشتار پرندگان میپردازند.
برنامهای برای صدور مجوز شکار پرنده نداریم
سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست در این زمینه گفت: سازمان حفاظت محیط زیست چند سال است که مجوز شکار و صید پرندگان را صادر نکرده است و فعلا هم قرار نیست مجوزی صادر شود و این محدودیت همچنان ادامه دارد.
غلامرضا ابدالی افزود: البته صدور مجوز شکار پرنده بستگی به شرایط پرندگان یک منطقه دارد و این اختیار را به استانها تفویض کردیم؛ بر این اساس استانها برآوردی از جمعیت و وضعیت پرندگان منطقه خود خواهند داشت و این برآورد را به سازمان اعلام میکنند و ما هم طبق ماده ۵ قانون شکار و صید، پروانه شکار را در سطح مناطق صادر میکنیم و اگر هم شرایط مساعد نباشد، صادر نمی کنیم. در خارج از مناطق حفاظت شده هم نیاز است که پهنههای مشخص شده را به شورای عالی محیط زیست اعلام کنیم تا تصمیمگیری شود البته هنوز هیچ استانی درخواست صدور یا عدم صدور پروانه شکار را به ما اعلام نکرده است.
وی اظهار داشت: خارج از مناطق حفاظت شده که تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست است، پهنههای بزرگی به عنوان مناطق آزاد وجود دارد که آنها را هم مشخص کردیم که بعد از بررسی شرایط آنها اطلاعات را به شورای عالی محیط زیست ارسال میکنیم تا اگر از شرایط مناسبی نسبت به جمعیت و وضعیت پرندگان برخوردار بودند، از طریق این شورا نسبت به صدور مجوز شکار اقدام میشود اما فعلا برنامهای برای صدور پروانه شکار پرندگان نداریم.
ابدالی درباره شرایط پرندگان مهاجر در فریدونکنار گفت: تاکنون درباره شرایط پرندگان در تالابهای فریدونکنار و میانکاله چندین جلسه با مقامات استانی و حضور اعضای شورای تامین استان برگزار شده است. مساله این است که از گذشته شکار پرنده در فریدونکنار به روش سنتی به نام دوماچال انجام میشد که به معیشت مردم منطقه مرتبط است؛ تا اینجا مشکلی نداریم اما مشکل ما زمانی آغاز میشود که به روشهای نوین به قتل عام پرندگان میپردازند که برای ما قابل قبول نیست و روی این بخش بحث داریم که قرار است استانها مداخله کنند، از سوی دیگر برنامه داریم که با تعدادی از اهالی محلی و نماینده دامگاهداران صحبت و آنها را با خطرات روشهای نوین و مزایای روشهای سنتی شکار پرندگان آشنا کنیم. سازمان با شکار به روشهای قدیمی و سنتی مشکلی ندارد اما قطعا با روشهای نوین برخورد میکنیم.