«رسانه مسئولیت اجتماعی»-ترانه مقدم: در هفته محیط زیست هر روز به یک نام نام گذاری شده است که امروز بیستم خرداد به نام روز «محیط زیست، آموزههای دینی، مسئولیت اجتماعی، فرهنگ و رسانه»نام گذاری شده است. انتخابی که به خوبی نقش مسئولیت اجتماعی را در محافظت از محیط زیست نشان می دهد.در شعار این روز همچنین به فرهنگ ورسانه اشاره شده که نشان می دهد رسانه به چه میزان می تواند در نهادینه سازی مسئولیت اجتماعی و حفاظت از محیط زیست نقش پررنگی داشته باشد.
محیط زیست جهانی با آسیب های جدی مواجه شده و به همین دلیل رویکردهای نوینی برای حفاظت از محیط زیست در نظر گرفته شده است. یکی از این رویکردها مسئولیت اجتماعی است که نسبت به عملکرد بنگاه های اقتصادی و جامعه درباره محیط زیست حساسیت دارد و تلاش می کند بنگاه های اقتصادی و جامعه را از اقداماتی که ممکن است به محیط زیست آسیب بزند برحذر دارد.
افزایش سریع مشکلات زیست محیطی همه جوامع بشری را تهدید می کند. منشأ این مشکلات زیست محیطی را می توان به الگوهای رشد جوامع مدرن نسبت داد. افزایش تقاضای مصرف ممکن است که به تنزل محیط منجر شود. با این وجود، شدت تنزل زیست محیطی می تواند برای کیفیت جوامع مدرن خطرساز باشد. پس از افزایش فجایع زیست محیطی در نتیجه فعالیتهای نامحتاطانه کسب و کار و نگرش های بی دقت بشر، سازمان های کسب و کار به مسئولیت اجتماعی به عنوان یک رهیافت کلیدی روی آوردند.
مسئولیت اجتماعی و پایداری محیط زیست
مسئولیت اجتماعی در حوزه محیط زیست، وظیفه پوشش پیامدهای زیست محیطی فعالیت ها، محصولات و امکانات بنگاه های اقتصادی را بر عهده دارد. اجزای اصلی مسئولیت اجتماعی زیست محیطی، حذف زباله و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای ، به حداکثر رساندن بهره وری و مصرف بهینه انرژی و به حداقل رساندن شیوه هایی است که ممکن است بر استفاده از منابع طبیعی در نسلهای آینده تأثیر منفی بگذارد.
کاهش مصرف انرژی و مواد اولیه همراه با کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و تولید زباله، می تواند چالش های زیست محیطی پیش روی جهان را برطرف کند. شرکت های برجسته فناوری اطلاعات، مانند مایکروسافت ، ادوبی ، اپل و گوگل در حال سرمایه گذاری بر روی منابع تجدیدپذیر انرژی هستند که می توانند مستقیماً در محل برق تولید کنند. شیوه های تولید انرژی پاک و طراحی تجهیزات با مصرف بهینه انرژی نیز از ویژگی های پایداری محیط زیست است.
بدین گونه حفاظت از محیط زیست در عصر حاضر که دوران مبارزه با آلودگیهای زیستمحیطی است، یک ضرورت حیاتی به شمار میرود. در یک نگاه کلان، هیچ کدام از این آلودگیها و آسیبها به صورت منفرد و بدون ارتباط با دیگر آسیبهای زیستمحیطی اتفاق نیفتادهاند. شاید مهمترین وظیفه ما در حفاظت از محیط زیست این باشد که در گام اول آگاهی مردم را نسبت به اهمیت حیات وحش افزایش دهیم، در واقع یعنی آگاهی دادن نسبت به همه گیاهان و جانوران که انسان در ایجاد و رشد آنها نقشی ندارد.
اهمیت محیط زیست در آموزه های دینی
دین اسلام اهتمام ویژه ای به حفاظت از محیط زیست دارد.در قرآن کریم ضمن ۶۳ بار تکرار کلمه آب، بارها به نقش و اهمیت آب ها اشاره شده است. در آیات شریفه سوره های اعراف آیه ۵۰، ابراهیم آیه ۱۶، واقعه آیه ۶۸، کهف آیه ۲۹، محمد آیه ۱۵، خداوند از آب گوارا به عنوان یکی از نعمت هایی که بهشتیان از آن بهره برده و دوزخیان از آن محروم هستند یاد می کند.
در آیه ۱۷ سوره رعد، از آب به عنوان یک نعمت باقی و پایدار بر روی زمین اشاره می گردد. این موضوع امروزه توسط متخصصین علم هیدرولوژی به اثبات رسیده است. آلودگی هوا و دود یکی از ویژگی های جهنم در قرآن می باشد در سایه ای از دود زندگی می کنند(۴۳ الواقعه).
کلمه زمین ۴۴۴ بار در آیات قرآن کریم بیان شده است و اوج اهمیت خاک و زمین از دیدگاه اسلام را می توان در آیه شریفه ۷۹ سوره مومنون است که می فرماید اوست خدایی که شما را از خاک پدید آورد و همچنین در آیه مبارکه ۶۱ سوره هود خدای یگانه شما را از زمین ایجاد کرد و شما را بر آبادی زمین برگماشت. لذا از این آیات می توان به مسئولیت و نقش انسان در آبادانی و حفظ زمین پی برد. در نتیجه دین اسلام به طبیعت و محیط زیست در تمام محورهای آن از قبیل آب، هوا، زمین (خاک) و همچنین بهداشت جامعه توجه خاصی دارد. در جهت کاهش معضلات جدی زیست محیطی در دنیای امروز که کشورهای مسلمان از جمله کشور اسلامی ایران را نیز در برگرفته است را می توان از آموزه های دینی بیشتر کمک گرفت.
رسانه عامل کلیدی در مطالبات زیست محیطی
با پیشرفت تمدن بشری، توسعه فنآوری و ازدیاد روز افزون جمعیت، آلودگی های محیط زیست از منابع گوناگون صورت می گیرد. در حال حاضر دنیا با مشکلاتی به نام آلودگی هوا و زمین روبرو شده است که زندگی ساکنان کره زمین را تهدید می کند، به طوری که دولتمردان هر کشوری به حفاظت محیط زیست توجه جدی دارند.
امروزه وضعیت زیست محیطی به گونه ای شده است که مردم از آثار آلودگی دیگر در امان نیستند و این باعث شده تا لزوم استفاده از رسانه ها برای آموزش های زیست محیطی پر رنگ تر گردد.
رسانه ها، ضمن برجسته سازی مسائل محیط زیستی و آگاهی بخشی درباره خطراتی که متوجه محیط زیست است، با اعلام سیاست ها، اقدامات و وعده های دولت؛ در افزایش پاسخگویی تصمیم گیران سیاسی و دولتمردان به مسائل زیست محیطی موثر می باشد.
امروزه مسئله محیط زیست یک موضوع جهانی است و این مهم بدون حضور و کمک رسانه ها امکانپذیر نیست. رسانه ها با منعکس کردن نقاط ضعف و قوت و عملکرد هر سازمان یا اداره، می توانند افکار عمومی را نسبت به آن مسائل حساس کنند و مسئولین نیز با توجه به این که رسانه، انعکاس دهنده فعالیت های آنهاست، نسبت به جبران کمبودها اقدام کنند. رسانه به عنوان ناظر بر فعالیت های هر سازمان، نقش ارزنده ای در بهبود شرایط و جلوگیری از کمبودها بر عهده دارد.
جهان امروز ما بیش از هر زمان دیگری، جهان مسئولیت پذیری در سایه سنگین دیده بانی رسانه هاست.
این رسانه ها هستند که می توانند تصویر تغییر اقلیمی را نه فقط در کلیشه ای از آب شدن یخ ها، بلکه در ترسیم دورنمایی ملموس، واقعی و قابل پذیرش از سال های نه چندان دورِ در راه، به شهروندان، سیاستگذاران و نهادهای قانونگذار ارائه کنند.
رسانه ها، مهمترین رکن ارتقا و انتقال دانش محیط زیستی در جامعه هستند. امروزه در تمام جهان، رسانه ها تعیین کننده مسیر، افکار و فرهنگ در تمام سطح زندگی و همچنین رفتار انسانها در حفاظت از محیط زیست می باشند. رسانه ها با دادن اطلاعات محیط زیستی به سطوح مختلف جامعه متناسب با نیاز هر قشر جامعه و القا و نهادینه کردن این اطلاعات، موجب تغییر رفتار و گسترش فرهنگ محیط زیستی جامعه می شوند.