به گزارش سرویس اجتماعی رسانه مسئولیت اجتماعی بیستم اسفند سال۱۴۰۰پروژه احداث کارخانه پتروشیمی در بهشهر استان مازندران و در نزدیکی شبه جزیره میانکاله با حضور احمد وحیدی وزیر کشور کلنگ خورد. او در این مراسم گفته بود: «این پروژه سازگار با محیط زیست و تمام مجوزهای محیط زیستی را دریافت کرده است».
این در حالی است که این اظهارات خیلی زود با واکنش رئیس سازمان محیط زیست مواجه شود و علی سلاجه عنوان کرد سازمان محیط زیست با ساخت این پروژه در این منطقه مخالف است.
سلاجه همچنین به پشت پرده ساخت پتروشیمی میانکاله اشاره کرده و برخی نمایندگان مجلس را عامل فشار برای احداث آن معرفی کرده است.
او گفته که گاهی فشار نمایندههای مجلس برای ما عجیب است. مجوز محیط زیستی این طرح گرفته نشده، اما نماینده محترم از من میخواهد که کلنگزنی انجام شود. پس از سلاجه کارشناسان و فعالان حوزه محیط زیست به جمع مخالفان ایجاد پتروشیمی در این منطقه اضافه شدند.
علت مخالفت محیط زیستیها با احداث پتروشیمی میانکاله چیست؟
مسئولان سازمان محیط زیست معتقدند که احداث مجتمع پتروشیمی حسین آباد در محدوده تالاب میانکاله پیوست زیست محیطی ندارد، برای همین با اجرای طرح مخالفت هستند.
البته آنها اشاره نکرده اند که ایجاد این مجتمع پتروشیمی چه تبعاتی میتواند به دنبال داشته باشد.اما عمده کارشناسان محیط زیست و فعالان این حوزه اعتقاد دارند که احداث مجتمع پتروشیمی در پنج کیلومتری تالاب میانکاله، علاوه بر افزایش آلودگی، حیات وحش را به نابودی میکشد و سلامت مردم منطقه را به خطر میاندازد.
موافقان این طرح چه می گویند؟
مدافعان احداث پتروشیمی حسین آباد بهشهر میگویند که این پروژه با بودجهای ۸۰ هزار میلیاردی، قرار است برای ۷۵ هزار نفر از ساکنان این منطقه شغل ایجاد کند.
غلامرضا شریعتی نماینده بهشهر، نکا و گلوگاه که مهمترین حامی این طرح است در روز کلنگ زنی گفته بود که برای اجرای پتروشیمی مازندران در بهشهر مجوزهای زیست محیطی لازم اخذ شده و با ساخت آن معضل بیکاری منطقه از بین میرود.علاوه بر او، وزیر کشور هم یک تایید ضمنی بر اشتغال زا بودن و توسعه منطقه با احداث این مجتمع پتروشیمی داده است.
او گفته که ساخت این مجتمع وفق شرایط و ضوابط زیست محیطی و رونق تولید در آن میتواند باعث توسعه بیشتر منطقه و ایجاد اشتغال و پیشرفت شود.
متولی مسئولیت اجتماعی در میانکاله کیست؟
مسئولیت اجتماعی به عنوان مفهومی که به صورت مستقیم با محیط زیست ارتباط دارد در جنجال میانکاله مفقود بوده است. به نظر می رسد مسئولیت اجتماعی دولت،نهادهای تصمیم گیر و حتی نهادهای مردم نهاد مرتبط با محیط زیست در این زمینه با کوتاهی هایی هایی همراه بوده است.
دولت در این زمینه با چند صدایی مواجه شده است. از یک طرف وزیر کشور کلنگ احداث این پروژه را به زمین می زند و از سوی دیگر رئیس سازمان محیط زیست به عنوان معاون رئیس جمهور با احداث این پروژه مخالفت می کند و عنوان می کند سازمان محیط زیست مجوز ساخت چنین پروژه ای را در این منطقه نداده است.علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت نیز ادامه این پروژه را منوط به مجوز سازمان محیط زیست عنوان کرده است.
در نتیجه به نظر می رسد یک اتفاق فکر منسجم در زمینه مسئولیت اجتماعی در دولت وجود ندارد و این چند صدایی ها نشان دهنده در اولویت نبودن موضوع مسئولیت اجتماعی در بین نهادها و سازمان های دولتی است.نکته مهم دیگر نقش نمایندگان مجلس و به خصوص نماینده بهشهر در اجرای این پروژه است. به نظرمی رسد مسائل سیاسی و تلاش برای انتخاب مجدد در انتخابات مجلس یکی از انگیزه های اصلی نمایندگان مجلس یازدهم است.
به همین دلیل نیز از هر حربه ای استفاده می کنند تا محبوبیت خود را در حوزه انتخابیه خود بالا ببرند. در اغلب این مسائل نیز رویکرد های کارشناسی و تخصصی کنار گذاشته می شود و سلایق سیاسی جای آن را می گیرد. این در حالی است که میانکاله یک سرمایه ملی است و به همه مردم تعلق دارد. نکته دیگر به غفلت نهادهای مردم نهاد باز می گردد که در این ماجرا اقدامات بهنگام و ضروری انجام نداده اند.
نهادهای مردم نهاد و فعالان محیط زیست زمانی نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند که کلنگ پروژه زده شده بود.این در حالی است که اهمیت این سرمایه ملی به اندازه ای است که با آگاهی رسانی به مردم نباید سرمایه ملی را فدای مطامع سیاسی خود کنند.به نظر می رسد در این ماجرا مسئولیت اجتماعی به خوبی اجرا نشده و بلکه به انحراف رفته است؛در حالی که همه مسئولان دخیل در این ماجرا دارای مسئولیت اجتماعی هستند باید وظایف خود را در این زمینه به خوبی انجام می دادند.و نباید منافع ملی را فدای توسعه منطقه نمایند .
مسئولیت اجتماعی جامعه محلی
مسئولیت اجتماعی به جز بنگاه های اقتصادی و شرکت ها به جامعه محلی،گروهای اجتماعی و افراد نیز ارتباط پیدا می کند. نکته مهمی که در جنجال احداث پروژه میانکاله وجود داشت نقش کمرنگ جامعه محلی در جلوگیری از احداث این پروژه بود که می توانست اکوسیستم منطقه بکر و ارزشمند میانکاله را تهدید کند. در چنین شرایطی مسئولیت اجتماعی گروه ها و افراد جامعه محلی ایجاب می کند در این زمینه نقش آفرینی کنند وتلاش کنند مسئولان را به سمت انجام وظایف خود در محیط زیست و مسئولیت اجتماعی هدایت کنند .
به نظر می رسد مشکلات اقتصادی که بیکاری یکی از مهم ترین آنها است سبب شده جامعه محلی نسبت به طرحی که ممکن بود اشتغال زایی کند اما محیط زیست را تخریب کند به صورت جدی وارد میدان نشده است.مسئولیت اجتماعی در این زمینه بیانگر این است که توسعه پایدار و منابع ارزشمند ملی نباید فدای نتایج کوتاه مدت شود.این در حالی است که در عمل چنین اتفاقی رخ نداد و سوابق گذشته نشان می دهد بعد از تاسیس و ایجا شرکت ها , تعهدات و قول های داده شده رنگ باخته و کمتر عمل می شود .
اهمیت میانکاله
یکی از دلایل اهمیت میانکاله این است که در تمام سواحل جنوبی دریای خزر هیچ منطقهای جز آن وجود ندارد که محیط طبیعی آن در وضعیتی نسبتاً دستنخورده باقیمانده باشد. تمامی سواحل دیگر بهطور گسترده با ساختوسازهای انسانی همچون جاده، شهر و روستا و کارخانهها دگرگون شدهاند.
به همین دلیل سلامتی این منطقه اهمیت بسیاری در حفظ سلامتی کل دریای خزر دارد. سلامتی نسبی میانکاله موجب شده تا تالابها و سواحل این منطقه افزونبر پرندگان مهاجر، محل تخمگذاری و زیستگاه اصلی بسیاری از ماهیان دریای خزر نیز باشد، به ویژه کپور و کفال و ماهیان خاویاری. نزدیک به نیمی از خاویار ایران از آبهای این منطقه صید میشود.
چه خطراتی میانکاله را تهدید می کند؟
شاید بخشی از کارزارهایی که در مخالفت با اجرای پتروشیمی میانکاله راه افتاده است ناشی از شفاف نبودن برخی فرایندها باشد مانند نحوه واگذاری ۹۰ هکتار زمین به سرمایهگذار یا ارزیابیهای اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی این طرح که فعالان محیط زیستی میگویند مشخص نیست و یا حتی نوع محصولاتی که قرار است در این واحد تولید شود.بهزاد محمدی مدیرعامل سابق شرکت ملی صنایع پتروشیمی ۲۹ تیر ۱۳۹۹ در بازدید از دو نقطهای که برای ساخت مجتمع پتروشیمی میانکاله در نظر گرفته شده بود گفته بود: این مجتمع ۱۲۰ هزار تن پروپیلن تولید خواهد کرد تا به توسعه صنایع پایین دستی کمک شود.
اما پروپیلن چیست؟پروپیلن یکی از پرمصرفترین و اساسیترین پلیمرهای مورد استفاده در دنیا که برای ساخت قطعات خودرو کاربرد فراوانی دارد سپر، داشبورد، کنسول، رودری، باتری و بسیاری از قطعات خودرو، ظروف یک بار مصرف، مواد پلاستیکی و اسباب بازیها از این پلیمر تولید میشوند .
پروسه تبدیل گاز به پروپیلن یکی از سادهترین تبدیلات شیمیایی است که در انتهای چرخه بهره برداری از نفت قرار دارد، اما برخی معتقدند ضریب خطر این صنایع برای محیط زیست به دلیل سروکار داشتن با مواد پلاستیکی زیاد است به همین دلیل کارشناسان در طوماری که برای رئیس جمهور نوشته اند نداشتن مجوز زیست محیطی، مشکل اولیه اجرای ساخت پتروشیمی در میانکاله را مطرح کردند و معتقدند اجرای آن نه تنها از نظر تعارض حقوقی با تعهدات سازمان محیط زیست ایران به شبکه جهانی ذخیرهگاههای زیستکره مشکل دارد بلکه منجر به نابودی تولیدات بومی خواهد شد . یکی از اثرات آن تهدید معاش ۷۰ دامدار محلی دارای پروانه چرای دام با ۱۱ هزار واحد دامی خواهد بود.