«رسانه مسئولیت اجتماعی»:بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۱ سهم سازمان محیط زیست از بودجه کشور, ۲ هزار و ۱۵۷ میلیارد تومان بود که این مقدار برابر با سهم کمتر از ۲ درصدی سازمان محیط زیست از بودجه کل کشور است. با وجود اینکه بودجه سازمان محیط زیست نسبت به بودجه این نهاد در سال ۱۴۰۰, ۹۳۰ میلیارد تومان رشد داشته است اما این مقدار برای سازمانی که وظیفه حفاظت از ۱۱ درصد کل مساحت کشور را بر عهده دارد کافی نبود.
در سالهای گذشته نیز مسئولان همواره از افزایش بودجه سازمان محیط زیست سخن میگفتند و این افزایش سهم در لایحه بودجه سالهای گذشته قابل مشاهده بود اما در عمل شاهد این بودیم که از بودجه تخصیص داده شده به سازمان محیط زیست, به طور میانگین ۷۰ درصد از این سهم به محیط زیست کشور تعلق میگرفت به طوری که در سال ۱۴۰۰ دریافتی سازمان از ۱۲۲۸ میلیارد تومان, کمتر از هزار میلیارد تومان بوده است.
همچنین مسئولان سازمان کوتاهی در موارد مختلف از جمله تغییر شرایط محیطبانان, احیای تالابها, استفاده از فناوریهای جدید در کاهش آلودگی هوا و … را متوجه عدم تخصیص بودجه میدانستند.
حقیقت این است که طبیعت و محیط زیست کشور ما در شرایط بسیار آسیبپذیری قرار گرفته است و تهدیدات سرزمینی مانند نابودی جنگلها، فرسایش خاک، آلودگی هوا، فرونشست زمین، بیآبی، شکارهای بدون مجوز به دلیل عدم تجهیز پاسگاههای محیطبانی و … هر روز بیش از پیش میشود و سازمان محیط زیست برای تجهیز شدن و برنامهریزی در برابر بحرانهای زیست محیطی, به بیش از این مبلغ نیازمند است.خبرهای منتشر شده نشان می دهد سهم محیط زیست در بودجه سال۱۴۰۲ نیز افزایش چندانی نداشته و به نظر می رسد دولت بودجه را به اولویت های دیگری اختصاص داده است.
سبد محیط زیست در انتهای صف بودجه
مشاور معاونت محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست در این زمینه گفت: یکی از دلایلی که بودجه ما کم است، این است که در زمان توزیع اعتبارات دولت اولویتهای دیگری دارد و با توجه به شرایط فعلی کشور، سبد محیط زیست در انتهای صف بودجه است.
بابک فتولی؛ مشاور معاونت محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست درخصوص بودجه حفاظت از حیات وحش کشور اظهار کرد: یکی از دلایلی که بودجه ما کم است، این است که در زمان توزیع اعتبارات دولت اولویتهای دیگری دارد و با توجه به شرایط فعلی کشور، سبد محیط زیست در انتهای صف بودجه است. البته اولویتهای بودجه دولت به حق است چرا که کشور ما شرایط خاصی دارد.
وی بیان کرد: بودجه دولت بر اساس تقویم زمانی تخصیص بودجه است که این تقویم با مصوبه اخیر مجلس از شهریور ماه تا شهریور سال بعد است درحالی که این تقویم زمانی معنای خاصی برای ما ندارد چرا که ما به جای وابستگی به تقویم زمانی بودجه وابستگی به تقویم زمانی اکولوژیک داریم و سرشماری گونهها، جلوگیری از شیوع بیماری و وقوع خشکسالی باید در زمان خودش بودجه دریافت کند.
مشاور معاونت محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: متأسفانه مبالغی دریافتی ما با وظایفمان همخوانی ندارد و کار ما با مشکل مواجه میشود. به عنوان مثال ابتدای امسال برآورد کردیم که تقریباً بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان تنها برای افزایش تابآوری زیستگاه برابر خشکسالی نیاز است اما عددی که منظور شده ۲۰ میلیارد است که هنوز هم در اختیار ما قرار نگرفته است.
فتولی گفت: برخی از زیستگاههای حیات وحش در مناطق بسیار دور از دسترس و یا صعبالعبوری قرار دارند که با توجه به بودجهای که ما در اختیار داریم، نمیتوانیم با هیچ پیمانکاری برای احیای آبشخور در این زیستگاهها به توافق برسیم و افزایش تابآوری زیستگاهها را به واسطه مجاهدت نیروهای خودمان انجام میدهیم.
وی خاطرنشان کرد: ما نیاز داریم که در بودجه سال ۱۴۰۲ که اولویتهای محیط زیست نیز در کنار اولویتهای کشور قرار بگیرد. یک افزایش کوچک هم برای ما اتفاقات بزرگی را رقم میزند. رقم کوچک افزایش بودجه شاید برای سایر دستگاهها ناچیز به نظر برسد اما درخصوص حفاظت از حیات وحش کشور میتواند اتفاقات بزرگی را رقم بزند.
تخصیص اعتبار ناکافی مشکل اصلی در حفظ گونههای در حال انقراض
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: در زمان حاضر برای ۱۹ گونه در خطر انقراض در کشور ما برنامه عمل تعریف شده است که سیاستهای ما برای حفظ گونههای در خطر انقراض، بر اساس این نقشه راه تبیین میشود. علیرغم طراحی این نقشه راه، مشکلات زیادی برای اجرای آن پیشِروی ما قرار دارد. اولین مشکل ما تخصیص اعتبار ناکافی برای پیشبرد این طرحهاست.
حسن اکبری با اشاره به ویژگیهای خاص گونه یوز ادامه داد: پناهگاه و پارک ملی توران و میاندشت هسته اصلی زیستگاه یوز هستند. در سالهای گذشته بهعلت مشکلاتی که بهوجود آمده بود، طرحهای ما در استانهایی مانند یزد و خراسان جنوبی با موفقیت همراه نشده است.
یوزپلنگ گونهای پرتحرک با قلمرویی وسیع است. در برخی موارد مشاهده شده است که یوز تا ۲۰۰ کیلومتر جابهجایی داشته و در حال رفتوآمد بوده است، لذا وقتی این موجود از قلمروی خود خارج میشود در معرض خطرات فراوانی قرار میگیرد. راه محافظت از این گونه در مقابل این خطرات توجه به زیستگاههای اطراف توران است.
وی بر ضرورت حفظ زندگی و زیستگاه خانوادههای باقیمانده یوزپلنگ در کشور تأکید و اظهار کرد: ما در منطقه توران هنوز چند خانواده یوز داریم و باید توان و توجه خود را برای محافظت از آنها و زیستگاهشان متمرکز کنیم همچنین مدیریت چرای دام و حضور سگهای گله در مجاورت محل زندگی این گونه مسئلهای است که از اهمیت بالایی برخوردار است.
جوامع محلی باید تا جایی که آسیب جدی به محیط زیست و منابع طبیعی وارد نمیکنند از آن بهرهبرداری کنند. تلاش ما این است که تا حد امکان روشهای جایگزین معیشتی برای کاهش وابستگی جوامع محلی به منابع زیستی در دستور کار قرار گیرد.
اکبری درباره برنامه سازمان محیط زیست برای بهرهگیری از توان سمنها و همکاری با سایر دستگاهها بهمنظور محافظت از یوز خاطرنشان کرد: با سازمانهای دولتی و مردمنهاد برای محافظت از تنوع زیستی کشور همکاری میکنیم.
ما در روزهای آتی جلسهای با دانشگاهها، انجمنهای علمی و سازمانهای مردمنهاد برگزار میکنیم تا از همه ظرفیتها برای محافظت از تنوع زیستی کشور و بهخصوص این گونه در خطر انقراض استفاده کنیم همچنین قصد داریم از ارتباطات بینالمللی برای مشارکت در محافظت از یوز استفاده کنیم.
در کشوری با این وسعت و با این تنوع زیستی نمیتوان تنها با اتکا به ظرفیتهای درونسازمانی از سرمایههای طبیعی صیانت کرد و رسیدن به این هدف مهم، همکاری چندین دستگاه و حتی همکاریهای بینالمللی را میطلبد.