«رسانه مسئولیت اجتماعی»- منیژه بازیار:آلمان به عنوان بزرگترین اقتصاد اروپا شناخته می شود و۵ درصد تولید ناخالص جهانی را در اختیار دارد. آلمان از بنیانگذاران اتحادیهٔ اروپا و حوزه یورو است. جایگاه اقتصادی این کشور در جهان بعد از انقلاب صنعتی و همزمان با تشکیل آن مطرح شد و تا به امروز از آن به عنوان یک کشور پیشرو و نوآور و همچنین سرمایهگذار در پروژههای تحقیقاتی اسم برده میشود. اقتصاد آلمان، از سیستم اقتصاد اجتماعی بازار پیروی میکند.
در سال های اخیر آلمان یکی از کشورهای پیشگام در زمینه مسئولیت های اجتماعی در اروپا و جهان بوده است.
با راه اندازی بنیاد ملی انجام مسئولیتهای اجتماعی در آلمان، دولت این کشور برنامه اجرایی انجام مسئولیتهای اجتماعی آلمان را در سال ۲۰۱۰ ارایه داد و در سالهای بعد زمینه را برای اجرایی شدن این برنامه فراهم کرد.
از اهداف این بنیاد علاوه بر همراه کردن شرکت ها برای انجام مسئولیت های اجتماعی، اطلاع رسانی در مورد این مسئولیت برای مردم آلمان در مورد عملکرد دیگر کشورها و شرکت های دنیا در این حوزه بود.
در نتیجه تلاش های بیش از یک دهه در آلمان، امروز کمتر شرکتی است که اطلاعاتی در حوزه مسئولیت های اجتماعی نداشته باشد و یا در این زمینه نقشی ایفا نکند. نکته مهمی که در گزارش های رسمی این بنیاد مورد تاکید و توجه قرار گرفت این است که در سالهای بحرانی اقتصادی و در دوره هایی که دولتها درگیر چالش هایی مانند رکود و بیکاری هستند، حضور شرکتها در جامعه و انجام مسئولیت های اجتماعی توسط آنها اهمیت بیشتری دارد.
آلمان به عنوان یک قدرت اقتصادی جهان
آلمان ثروتمندترین کشور اروپاییست. این کشور بعد از آمریکا و چین بالاترین تعداد میلیونرهای دنیا (با ثروت بیش از ۵۰ میلیون دلار) را در دنیا داراست.
در سال ۲۰۱۴ این کشور رکورد بیشترین مازاد تجاری دنیا را به ارزش ۲۸۵ میلیارد دلار ثبت کرد. آلمان همچنین در سال ۲۰۱۴ با صادراتی معادل ۱٫۱۳ تریلیون یورو (۱٫۲۸ تریلیون دلار) سومین صادرکنندهٔ بزرگ در دنیا از لحاظ کالا و خدمات بودهاست. ۷۰٪ تولید ناخالص داخلی آلمان به بخش خدمات، ۲۹٫۱٪ درصد به صنعت و ۰٫۹٪ به کشاورزی اختصاص دارد. صادرات این کشور ۴۱٪ از تولید ملی را شامل میشوند.
۹۹درصد شرکتهای آلمانی، شرکتهای با اندازهٔ کوچک و متوسط هستند که عمدتاً به صورت خانوادگی اداره میشوند. در میان ۵۰۰ ابرشرکت بزرگ دنیا از لحاظ درآمد، دفتر مرکزی ۵۳ شرکت در آلمان قرار دارد که از میان آنها میتوان از فولکسواگن، آلیانتس، دایملر، ، میونیک ره، ا.آن، بایر و ار.وه. ئه نام برد.
آلمان همچنین میزبان بزرگترین نمایشگاههای دنیاست و دو سوم نمایشگاههای معتبر دنیا در این کشور برگزار میشوند. بزرگترین نمایشگاههای سالانه و کنگرههای اقتصادی در این کشور در شهرهایی همانند هانوفر، مونیخ، فرانکفورت و برلین برگزار میشوند.
روند شکل گیری مسئولیت اجتماعی در آلمان
با وجود اینکه انجام مسئولیت اجتماعی توسط شرکتها در آلمان الزامی نیست و شرکتها در مورد انجام مسئولیتهای اجتماعی مختار هستند ولی دولت از سال ۲۰۰۸ میلادی تا کنون برنامه های مدونی برای هدایت شرکتها به سمت انجام مسئولیتهای اجتماعی ارایه داده است.
این طرح از زمانی اجرا شد که بحران مالی در دنیا اتفاق افتاد و به دنبال آن بحران بانکی در اتحادیه اروپا این کشورها را با چالشهای زیادی روبرو کرد. در نتیجه در اجلاس گروه هشت دولت آلمان در مورد ضرورت توجه به انجام مسئولیت های اجتماعی توسط شرکتها به خصوص در سالهای بحرانی سخن گفت و تاکید کرد که دولتها برای در جهت تقویت انگیزه این کار در میان شرکتها تلاش کنند.
از آن زمان تا کنون وزارت کار و امور اجتماعی آلمان به عنوان رئیس بدنه حمایت از شرکتها در حوزه انجام مسئولیتهای اجتماعی مشغول به کار شد.
در این زمان است که شرکتها می توانند به عنوان عضوی از جامعه نقشی موثر و مفید ایفا کنند و در جهت هدایت جامعه تاثیر گذار باشند. آمارها نشان می دهد شرکتهای آلمانی در سال ۲۰۲۰ رکورد تازه ای در حوزه انجام مسئولیتهای اجتماعی ثبت کرده اند و یکی از حوزه هایی که تمرکز زیادی روی آن وجود داشت حمایت از نیروی کار و ممانعت از رشد بیکاری بود.
توجه به مسئولیت اجتماعی با نگاهی جهانی
انجام مسئولیتهای اجتماعی توسط شرکتها محدود به زمان و مکان نیست و شرکتهای بزرگ علاوه بر ارایه خدمات به مردم کشور خود، اقدام به خدمت رسانی به جامعه جهانی می کنند.
این سیاست در کشور آلمان با جدیت زیادی پیگیری می شود و در ماده مسئولیت های اجتماعی شرکتها که در اساسنامه شرکت ها مطرح شده است به ضرورت داشتن نگاهی جهانی به این مسئولیت تاکید شده است. باید در نظر داشت انجام مسئولیت های اجتماعی در آلمان اجباری نیست ولی شمار زیادی از شرکتها در این حوزه فعال هستند.
وب سایت ای اف اس متعلق به کشور آلمان در گزارش اخیر خود طرح های مناسب انجام مسئولیتهای اجتماعی برای شرکتهای آلمانی در سال جدید را این طور بیان کرده است:« شرکتهای بزرگی که دفاتر زیادی در سراسر دنیا دارند، برای انجام مسئولیت های اجتماعی باید به نیازهای جوامع مختلف توجه داشته باشند.
به همین دلیل است که سیاست حمایت مالی از نیازمندان کشورهای کشورهای مختلف و ارایه کمک های مالی بلاعوض به آنها در زمره اولین و اصلی ترین سیاستها است. اما یک سیاست دیگر هم وجود دارد که شرکتها باید در این سال مد نظر قرار دهند و آن توجه به مسایل زیست محیطی و استفاده بهینه از منابع انرژی های فسیلی است».
این وب سایت در ادامه می نویسد:«استفاده از تکنولوژی های هوشمند، برگزاری جلسات به صورت آنلاین و کاهش هزینه های ناشی از سفرهای غیر ضروری از اولین و اصلی ترین سیاستهایی است که باید در سال جدید در نظر گرفته شود.
البته باید در نظر داشت که شاید نیاز به برگزاری جلسات حضوری هر از چند گاهی یک بار وجود داشته باشد که این نیاز باید مد نظر قرار بگیرد ولی برگزاری جلسات هفتگی دیگر نیازی به حضور تمامی اعضا، صرف زمان زیاد برای جمع شدن در یک فضا و مصرف حجم زیادی انرژی فسیلی و در نتیجه انتشار کربن ندارد. باید با استفاده از تکنولوژی های روز دنیا از این هزینه ها جلوگیری کرد».
در انتهای این گزارش اصلی ترین سیاستی که باید در دستور کار شرکتها قرار بگیرد، کاهش انتشار کربن و سرمایه گذاری روی تکنولوژی های کم آلاینده ، عنوان شده که در صورت عدم اجرای این سیاست روزهای سخت تری در انتظار اقتصاد جهان خواهد بود و اثرات منفی آن را تمامی شرکتها حس خواهند کرد.
خیریه های آلمان و کاهش بار مسئولیتهای اجتماعی دولت
بنیادهای خیریه در کشور آلمان با بر عهده گرفتن طیف وسیعی از مسئولیتهای اجتماعی در زمینههای مختلف، بار بزرگی را از دوش دولت این کشور برمیدارند.
نهادهای خیریه، نقش مهمی در کاهش معضلات و مشکلات اجتماعی بر عهده دارند. این سازمانها در صورتی که نقش خود را به درستی ایفا کنند میتوانند بار بزرگی از دوش دولتها برداشته و با لمس نزدیکتر مشکلات و خلاءهای اجتماعی و فرهنگی به طور مؤثرتری به حل این مشکلات کمک کنند.
در آلمان نهادهای خیریه از حمایتهای قانونی قابل توجهی برخوردارند که این امر انگیزه مردم و فعالان را در انجام خدمات خیریه افزایش میدهد.
در این کشور نزدیک به ۱۶ هزار و چهارصد بنیاد خیریه وجود دارد. این بنیادهای غیردولتی هزینه پروژههای علمی و فرهنگی مختلفی را در آلمان و گاه خارج از این کشور تأمین میکنند.
در این کشور کمکهای نقدی خیریه بسیار متداول است. این که بخشی از این کمکها را میتوان در پایان سال از مالیاتی که پرداخت شده کم کرد و در حقیقت بازپس گرفت هم در این عادت پسندیده بیتأثیر نیست. اما گذشته از این، کمک خیریه را میتوان بخشی از فرهنگ آلمانی دانست.
در میان شهرهای مختلف آلمان، فرانکفورت و هامبورگ بیشترین تعداد بنیادهای خیریه را دارند. مثلأ در شهر هامبورگ حدود یک هزار بنیاد خیریه وجود دارد که در زمینههایی بسیار متفاوت فعالیت میکنند.