رسانه مسئولیت اجتماعی: هفته گذشته معاون وزیر کشاورزی در حالی سخن از تأمین آب برای دو میلیارد نفر به میان آورد که آمارها موجود، چنین اظهاراتی را نقض کرده و نگرانی ها را نسبت به اقدامات غیرکارشناسی را افزایش داده است.
به گزارش رسانه مسئولیت اجتماعی، اظهارات عجیب در خصوص تامین آب برای دو میلیارد نفر، توسط عباسعلی نوبخت، موجی از انتقادات را به همراه داشت. محمد حب وطن، رئیس گروه حکمرانی آب شرکت مدیریت منابع آب ایران نیز با انتشار یادداشتی، ضمن به چالش کشیدن اظهارت این مقام مسئول، خواهان ارائه مستندات از سوی ایشان شد. در این یادداشت آمده است:
عباسعلی نوبخت، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری روز یکشنبه ۳۱ اردیبهشت در همایشی در استان البرز مدعی شده است «ما در ایران با حکمرانی درست آب و در نظر گرفتن بارندگی سالانه و تکیه بر آن و احصا نیازها می‌توانیم آب مورد نیاز دو میلیارد نفر را تأمین کنیم. اگر دور تا دور کشور را دیوار هم بکشند و با جای دیگری ارتباط نداشته باشیم باز هم می‌توانیم امور کشور را پیش ببریم.» (خبرگزاری ایسنا، ۱۴۰۲/۲/۳۱). ایشان تحلیل کرده است که اگر آب صنعت و کشاورزی و مابقی مصارف را در نظر نگیریم و فرض را بر این بگذاریم که آب موجود در کشور فقط صرف آب شرب شود، با میزان آبی که از بارش‌ها در کشور می‌ماند می‌توان آب شرب دو میلیارد نفر را تامین کرد.
از آنجا که بعد از بازتاب گسترده این ادعا در فضای رسانه‌ای هنوز واکنشی از طرف ایشان برای اصلاح ادعای خود ندیده‌ام، در اینجا فقط به یک حساب و کتاب ساده اکتفا می‌کنم و به عنوان یک کارشناس بخش آب ارائه اطلاعات و مستندات این ادعا را از ایشان مطالبه می‌کنم.
۱- اگر بخواهیم فقط آب شرب و بهداشت دو میلیارد نفر را آن هم در حد استاندارد یعنی ۱۵۰ لیتر در شبانه روز تامین کنیم، به حدود ۱۰۹ میلیارد مترمکعب در سال آب نیاز داریم.
این حجم تقریباً معادل کل آب تجدیدپذیر فعلی کشورمان است و تقریباً معادل حجم آبی است که در حال حاضر برای مصارف مختلف کشاورزی، شرب، صنعت و خدمات، و محیط زیست مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته اگر فرض کنیم که الگوی فعلی مصرف آب خانگی کماکان ادامه داشته باشد، این حجم مورد نیاز تقریباً دو برابر می‌شود و حتی آب شرب و بهداشت این جمعیت دو میلیاردی هم قابل تامین نخواهد بود.
مشخص نیست منطق ایشان در اینکه آب موجود کشور را فقط به شرب و بهداشت مردم اختصاص دهیم چه بوده است و اگر ایشان کل ظرفیت آب کشور را برای تامین آب شرب و بهداشت دو میلیارد نفر منظور کرده، پس آب مورد نیاز کشاورزی و صنعت را از کجا پیش‌بینی کرده است؟ اصولاً چگونه نتیجه‌گیری کرده که اگر دور تا دور کشور را دیوار هم بکشند و با جای دیگری ارتباط نداشته باشیم باز هم می‌توانیم امور کشور را پیش ببریم.
۲- از آنجا که تامین آب فقط برای شرب و بهداشت یک کشور چندان معنی‌دار و منطقی نیست، اجازه دهید با یک حساب و کتاب و ساده بررسی کنیم آیا می‌توان آب مورد نیاز برای تامین غذای این دو میلیارد نفر را تامین کرد. در این صورت اجازه دهید با در نظر گرفتن حداقل سبد غذایی برای این دو میلیارد نفر یعنی فقط نان و پنیر، حجم آب مورد نیاز غذای این جمعیت را برآورد کنیم. طبق استانداردهای موجود، تولید هر یک کیلوگرم نان حدود ۱۳۰۰لیتر آب نیاز دارد. سرانه مصرف نان هر ایرانی هم حدود ۱۲۰کیلوگرم در سال است که هرچند بیشتر از میانگین جهانی است اما مجاز به کم کردن آن نیستیم چون فرض کردیم که فقط نان و پنیر مصرف کنند.
با یک حساب سرانگشتی و با اغماض از آب مورد نیاز پنیر، میزان آب مورد نیاز تنها نان این دو میلیارد نفر حدود ۳۱۲میلیارد مترمکعب خواهد بود یعنی حدود سه برابر آب تجدیدپذیر کشور! به این ترتیب تامین غذای این جمعیت با ظرفیت آبی کشورمان توهمی بیش نیست. به این ترتیب مشخص نیست وقتی‌که نه آب مورد نیاز شرب و بهداشت و نه آب مورد نیاز غذای این جمعیت دو میلیارد نفری را می‌توان با ظرفیت آبی کشور تامین کرد، اساساً طرح موضوع دو میلیارد نفر جمعیت برای چیست.
واقعیت این است که وضعیت نحیف منابع آب کشور تحمل چنین ادعاها و آدرس‌های غلط را ندارد. در شرایطی که همه کارشناسان و صاحبنظران درباره وضعیت آسیب‌پذیر منابع آب و ضرورت مدیریت مصرف آب و ایجاد تعادل بین منابع و مصارف آب هشدار می‌دهند، ارائه چنین ادعاها و اطلاعات نادرست و نسنجیده به جامعه، می‌تواند بی‌اعتمادی موجود به نهادها و مسئولان حوزه آب و کشاورزی را تشدید نماید و عموم جامعه را از رویکرد صرفه‌جویانه در مصرف آب دور کند.
در آخر پیشنهاد من به معاون وزیر جهاد کشاورزی این است که یا گزارش و مستندات این ادعا را منتشر کند یا اینکه اگر احیاناً اشتباه در حد یک صفر بوده است (یعنی منظورشان ۲۰۰میلیون نفر بوده نه ۲میلیارد نفر) به طور رسمی اعلام کند؛ هرچند تامین آب ۲۰۰میلیون نفر هم به صورت جدی مورد نقد و سوال است.
