فهیمه فیروزفر در گفت وگو با«رسانه مسئولیت اجتماعی»:
زنان سرپرست خانوار یکی از مهم ترین اقشاری هستند که با موضوع مسئولیت اجتماعی پیوند نزدیکی دارند. اغلب این زنان با چالش هایی در زندگی مواجه هستند که زنان جامعه از آن بی خبرند. به همین دلیل نیز زنان سرپرست خانوار مصداق بارز مسئولیت اجتماعی به صورت فردی و نهادی هستند. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی این موضوع«رسانه مسئولیت اجتماعی» با فهمیه فیروزفر رییس سابق سازمان توانمند سازی شهرداری تهران گفت وگو کرده که در ادامه ماحصل این گفت وگو را می خوانید.
*نهادهای دولتی و به خصوص شهرداری تهران چه رویکردی در راستای مسئولیت اجتماعی نسبت به زنان سرپرست خانوار دارند؟
درسال های اخیر که شهرداری تهران وارد حوزه زنان سرپرست خانوار شده حضور برندها و تولیدکنندگان برتر در حال افزایش بوده و برپایی نمایشگاه، فرصت و فضای خوبی برای حضور بیشتر آنها فراهم کرده است.واقعیت این است که شاخص‌های مسئولیت‌پذیری‌های اجتماعی ما در مقایسه با دیگر کشورها در رتبه پایین‌تری قرار دارد. به همین دلیل نیز شهرداری تهران نخستین نهاد عمومی پیشرو در مسئولیت پذیری اجتماعی در کشور بوده است. دولت هنوز به صورت جدی به این موضوع ورود نکرده و بخش خصوصی نیز حضور کمی داشته است.
اولویت اصلی ستاد توانمند سازی، بحث اشتغال و آموزش زنان سرپرست خانوار و به دنبال آن، رسیدگی به خانواده این افراد است. برای این کار، نیاز به برنامه ریزی دقیق داریم که این برنامه ریزی بر اساس تحلیل اطلاعات خانواده زنان سرپرست خانوار و نیازهای آنان صورت می گیرد. مدل توانمند سازی زنان سرپرست خانوار بر اساس فعالیت سازمان های مردم نهاد است، بدین گونه که شهرداری فضایی را به طور رایگان در اختیار کارآفرینان اجتماعی قرار می دهد و کارآفرینان با تجهیز مکان، مراکزی را ایجاد می کنند و تعدادی از زنان را تحت پوشش خود قرار می دهند.
این مراکز که تحت عنوان مراکز کوثر فعالیت می کنند، به طور مستقیم تحت نظارت دولت و یا شهرداری نیستند بلکه سازمان های مردم نهاد با حمایت شهرداری این اماکن را اداره می کنند.این همان مسئولیت اجتماعی است که باید در جامعه نهادینه شود. تعداد زیادی از زنان از طریق شورایاری محله، مساجد و مدارس با این مراکز آشنا می شوند و برای کار به آن ها مراجعه می کنند. در حال حاضر، مراکز مهارت آموزی کوثر در ۲۲ منطقه تهران فعالیت می کنند که مکان این مراکز در نقشه جامع تهران کاملاً مشخص است.
*چه چالش هایی در این زمینه وجود دارد؟
متاسفانه در وضعیت کنونی کشور برای جلوگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی در زنان سرپرست خانوار از روش‌های پیشگیری استفاده نمی‌شود و بعد از اینکه آسیب ایجاد شد به فکر حل آن می‌افتیم که این خود یک نقطه ضعف است و باید برطرف شود.مسئولیت اجتماعی ایجاب می کند قبل از بروز مشکل به فکر راه حل باشیم. البته رسیدگی به این موضوع فقط کار شهرداری نیست و همه دستگاه‌ها باید در کنار هم برای حل معضل آسیب‌های اجتماعی زنان در جامعه کمک کنند. در صورتی که ما این نگاه سیستمی را نسبت به زنان آسیب دیده در همه دستگاه‌ها داشته باشیم، به شبکه‌ای تبدیل می‌شویم که به راحتی می‌تواند از وضعیت روحی تا جسمانی و معیشتی زنان سرپرست خانوار را برطرف کند.
بدون شک هنگامی که نگاه حمایتی را از انسا‌ن‌ها حذف کنیم، آسیب‌های اجتماعی در جامعه چندین برابر خواهد شد و مسئولیت اجتماعی را نقض کرده ایم. به عنوان مثال زنانی که از همسرشان جدا شده‌اند وضعیت مالی خوبی دارند اما از لحاظ روحی نیاز بیشتری به توجه احساس می‌کنند و بنابراین باید این موضوع بررسی شود.کسانی که زندگی شهری را مدیریت می‌کنند در حقیقت خانواده را مدیریت می‌کنند و کسانی که خانواده را مدیریت می‌کنند زنان هستند و اگر زنان متخصص و اهل خانواده در کنار مردان به شورای شهر راه یابند مطمئنا بهتر می‌توانند شهر را اداره کنند. همچنین خداوند هم برای اداره خانواده زن و مرد را در کنار یکدیگر قرار داده است.در زمانی که بنده مسئولیت داشتم فعالیت های سازمان توانمند سازی زنان سرپرست خانوار تنها شامل زنان سرپرست خانوار نمی شد و بلکه کارآفرینی برای فرزندان این زنان نیز در اولویت قرار داشت. به عنوان مثال امکاناتی را برای برگزاری کلاس های آموزش تعمیر تلفن همراه یا آسانسور به طور رایگان فراهم کردیم تا علاوه بر زنان، فرزندان آن ها هم در تامین نیازهای مالی خانواده مشارکت داشته باشند.
*راهکار شما برای تحقق مسئولیت اجتماعی نسبت به زنان سرپرست خانوار چیست؟
مهم ترین راهکار سیستمی شدن مسئولیت اجتماعی درمورد زنان سرپرست خانوار است. زنان سرپرست خانوار به دلیل عدم دسترسی به منابع و امکانات الزامی جهت تامین زندگی و نداشتن فرصت‌های اجتماعی جهت مشارکت در زمینه‌های مختلف و دیگر عواملی که ناتوانمندی آنان را سبب می‌شود از دیگران متمایزند. به همین دلیل باید ارتقای حس خودارزشمندی، خودباوری و اعتماد‌به‌نفس در جامعه هدف، بهبود استعدادها و قابلیت‌های زنان از طریق آموزش‌های عمومی و فنی و حرفه‌ای، اشاعه و ترویج فرهنگ خانواده‌محوری در برنامه‌ها و طرح‌های مربوط به توانمندسازی، گسترش زمینه‌های تامین معیشت پایدار به‌ویژه ایجاد اشتغال برای زنان سرپرست خانوار به یک مدل مدیریتی تبدیل شود.باید شرایطی ایجاد شود که نه‌تنها برای خود زنان سرپرست خانوار کار ایجاد شود و بلکه همه اعضای خانواده ازجمله همسر و فرزندان‌شان هم بی‌نصیب نمانند..
