«رسانه مسئولیت اجتماعی»- احسان انصاری: انتشار سندی از صورت جلسه مربوط به مسئولیتهای اجتماعی صندوقهای بازنشستگی در فضای مجازی با سوالات و واکنشهای زیادی از سوی افکار عمومی همراه بوده است. در حالی که هر ساله دولت و تامین اجتماعی سختگیریهای فراوانی برای افزایش حقوق بازنشستگان اعمال میکنند، برخی بندهای مصوب این جلسه به خوبی نشان می دهد که بودجه مسئولیت اجتماعی در اختیار برخی نهادها قرار می گیرد که بیشتر شکل رانت دارد. سندی که از یک هزینهکرد ۲۵۰میلیاردی خبر می دهد.
بر اساس این سند، در تاریخ سوم مرداد در جلسهای با عنوان «اولین کارگروه مسئولیت اجتماعی»، مقرر شده است مبلغ ۲۵۰ میلیارد تومان از کلیه صندوقهای بازنشستگی تابع این وزارتخانه «برای اهدافی مانند مراسمها و آموزشهای مذهبی» دریافت و هزینه شود.
براساس سند منتشر شده ۱۵ میلیارد تومان به دوره های مبانی اندیشه اسلامی،۱۰۰ میلیارد تومان به قرارگاه اربیعن،۱۱۰ میلیارد به کارهای نمایشی و همایشی،۱۵ میلیارد به سامانه اطلاعات بازار کار،۴ میلیارد توان جهت تجهیزات و ملزومات ضروری مدرسه حکمرانی،۴ میلیارد جهت آماده سازی زیرساخت برای حضور در جشنواره فجر و… از بودجه مسئولیت اجتماعی صندوق بازنشستگی کشور به این نهادها پرداخت شده است.
نکته نخست اینکه به نظر می رسد که تصمیم گیران در این زمینه یا تعریف دقیقی از مسئولیت اجتماعی نداشته اند و یا با تقلیل آن به امور دیگر تلاش کرده اند در ظاهر به صورت قانونی بودجه های کلانی را به نهادهایی اختصاص بدهند که ارتباطی به صندوق بازنشستگی کشور ندارند و از نهادهای دیگر تغذیه می شوند.
نکته دوم اینکه در سال های اخیر بازنشستگان کشور به اندازه ای در زندگی خود با چالش مواجه بوده اند که اگر همه بودجه مسئولیت اجتماعی نیز به آنها اختصاص داده می شد باز هم جوابگوی نیازهای آنها نبود. به همین دلیل اختصاص بودجه مسئولیت اجتماعی بازنشستگان کشور به امور دیگر نه تنها مسئولیت اجتماعی نیست و بلکه فرار از وظایف و مسئولیت هایی است که برای این نهاد تعریف شده است.
نکته سوم اینکه برخی تلاش می کنند از بودجه مسئولیت اجتماعی استفاده های سیاسی و رانتی کنند که به خوبی در سند منتشر شده اولین کارگروه مسئولیت اجتماعی صندوق بازنشستگی کشور مشهود است.
عباس عبدی فعال سیاسی، با انتشار تصویری از سند منتشر ده در شبکه اجتماعی ایکس نوشت:«اگر دنبال علت کاهش گرایش به دین هستید این تصویر که مُشتی از خروار است را ببینید. از جیب بازنشستگان برداشته و به نام دین به جیب عدهای رانتی واریز کردن نتیجهاش همین وضع دینداری است.روزی خواهد آمد که اگر تمام بودجه را هم صرف این گونه امور کنند باز هم کم خواهند آورد».
در این زمینه شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان ایران با بازنشر تصویری از این سند دولتی در کانال تلگرام خود با تاکید بر اینکه بسیاری از بازنشستگان کشوری زیر خط فقر زندگی میکنند، نوشت که دولت قصد دارد از طریق بیمههای صندوقهای بازنشستگی، صدها میلیارد تومان برای مراسم های مذهبی هزینه کند.
حسن ایزدان، بازرس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران، در فرودین ماه با اشاره به وضعیت اقتصادی حاکم بر ایران، گفته بود: «افزایش ۲۲ درصدی برای مستمریبگیران سایر سطوح کافی نیست و موجب میشود که خیل گستردهای از بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی، به شرایط حداقلبگیری و فقر مطلق دچار شوند».
واقعیت این است که در اکثر کشورهای جهان افراد بازنشسته، دوران بازنشستگی خود را به دور از نگرانی برای تأمین معاش سپری کرده و به عنوان «شهروندان ممتاز جامعه» از منزلت اجتماعی خاصی برخوردارند. این در حالی است که در ایران دوران بازنشستگی به گونهای است که به دلیل مشکلات معیشتی و هزینههای بالا، به دشوارترین دوران زندگی اغلب مردم تبدیل شده است.
عمدهترین دغدغه افراد بازنشسته در کشور این است که به جای استراحت یا مسافرت، در اندیشه یافتن کار جدیدی باشند تا بتوانند با ایجاد درآمد جدید از عهده تأمین هزینه سنگین مخارج زندگی برآیند.
علاوه بر مشکلات مالی و اقتصادی که بازنشستگی برای افرادی ایجاد می کند که به دلیل کبر سن یا طول خدمت، خانهنشین میشوند، به لحاظ بروز تغییرات عمده در شیوه زندگی آنان، این افراد دچار پریشانی و ترس میشوند.
دکتر مجید ابهری بر این باور است که اکثر افراد بازنشسته در ایران، به دلیل فشارهای روحی و روانی ناشی از مشکلات اقتصادی، در کمتر از یک سال فوت میکنند. هر چند این ادعا که توسط یک کارشناس علوم رفتاری ارائه شده تا کنون از سوی مسئولان دولتی بیپاسخ مانده است، واقعیتهای آماری موجود بر این نکته تأکید دارد که فشارهای شدید روحی و روانی ناشی از مشکلات مالی، موجب شده است که افراد بازنشسته ایرانی، در سالهای ابتدایی بازنشستگی دچار سکته مغزی یا قلبی شوند.
از سوی دیگر در ایران، دولت توجهی به وضعیت بازنشستگان نمیکند و این قشر حتی از نیمی از تسهیلات سایر کشورها برخوردار نمیشود. در جامعه کنونی، ضعف نظام مالی حاکم بر ادارات باعث کاهش قابل توجه حقوق و درآمد ماهانه بازنشستگان شده است. در حالی که در اکثر کشورهای جهان، بازنشستگان، شهروندان ممتاز جامعه محسوب شده و از منزلت اجتماعی ویژهای برخوردار بوده و به دلیل امکان استفاده از منازل سازمانی و دولتی، مشکلی درباره تهیه مسکن مناسب ندارند؛ در ایران، نیمی از بازنشستگان با وجود سالها فعالیت، هنوز در خانههای اجارهای زندگی میکنند».
در چنین شرایطی اختصاص بودجه مسئولیت اجتماعی صندوق بازنشستگی به اموری که ارتباطی نیز با این نهاد ندارد نوعی کج سلیقگی و سو مدیریت است که دولت هر چه سریع تر باید مانع از رخ دادن این اتفاق شود و اجازه ندهد برخی سو مدیریت ها وضعیت زندگی بازنشستگان را از آنچه هست نامناسب تر کند.
