مقام معظم رهبری در چندسال اخیر، مسئولان جمهوری اسلامی ایران را در دیدارها و بیانات خود مورد خطاب قرار داده و تلاش داشتند به تبیین انتظارات از مسئولان کشور بپردازند تا از این رهگذر، مسئولیت پذیری مطلوب برای پیشرفت و تعالی کشور را ترسیم نمایند. در این راستا شاید مهمترین و جامع ترین سند، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی است.
مقام معظم رهبری همواره روی مسئولیت پذیری مسئولان و مردم تأکید کرده است. ایشان در اغلب سخنرانی ها و دیدارهایی مردمی که برگزار می کنند نسبت به تقویت مسئولیت پذیری اجتماعی در زمینه های مختلف به مسئولان و مردم هشدارهای لازم را می دهند.
تأکید رهبر انقلاب روی مسئولیت پذیری و مسئولیت اجتماعی می تواند به عنوان یک رویکرد مثبت در بین جامعه و بنگاه های اقتصادی مورد توجه قرار بگیرد. دغدغه ای که ایشان در این زمینه دارند باید به مسئولان در رده های مختلف انتقال پیدا کند و مسئولان مختلف این موضوع را با جدیت بیشتری دنبال کنند.
مسئولیت پذیری دلیل پیشرفت و توسعه
رهبر انقلاب در یکی از سخنرانی های خود تأکید می کند:
آنچه که برای ما لازم است، این است که آحاد مردم، مسئولین، غیر مسئولین، بخصوص جوانها، بخصوص کسانی که سخن و حرفشان تأثیر دارد، احساس مسئولیت حضور در صحنه را از دست ندهند. هیچ کس نگوید من تکلیفی ندارم، من مسئولیتی ندارم؛ همه مسئولند.
همه باید این احساس مسئولیت را داشته باشیم. و من میبینم که این احساس مسئولیت را داریم. این را مردم کشور ثابت کردند، ثابت می کنند؛ مسئولین کشور بالخصوص، باید همهی تلاش خودشان را بگذارند که مشکلات را با سرپنجهی تدبیر، کار مستمر، خسته نشدن، شوق و ذوق و توکل به خدا و کمک خواستن از خداوند برطرف و حل کنند.
منظور فقط مشکلات سیاسی و امنیتی نیست – اینها جزئی از مشکلات است – پیشبرد اقتصاد و علم کشور، مسائل اجتماعی گوناگون هم بر عهدهی مسئولین است مسئولان قوای سهگانه و همهی مسئولان کشور وظیفهی خودشان بدانند که برای این ملت کار کنند؛ کار و کار و کار، تدبیر و تدبیر و تدبیر؛ یک لحظه غفلت نکنند.
ما یک حرکت خوبی داریم به سمت جلو؛ نگذارند این حرکت متوقف بشود؛ نباید این حرکت از دور بیفتد. ما داریم پیش میرویم؛ باید همین طور با این پیشرفت ادامه بدهیم، سرعت را بیشتر و همهجانبهتر کنیم، نقاط کور را هم بگیریم».
منصب حکومتی یعنی مسئولیت پذیری
رهبر انقلاب در یکی از خطبه های نماز جمعه تصریح می کنند:«در نظر امیرالمؤمنین (ع) منصب حکومتی نباید وسیلهای برای راحتی و عیش و کسب دنیا برای خود باشد. این یک کاسبی مثل بقیهی کاسبی ها نیست؛ این یک مسؤولیت پذیری است».
اشتغال به این مسؤولیت نمیتواند برای این باشد که انسان چیزی به دست آورد، مالی جمع کند، آیندهی خود و فرزندانش را از این راه تأمین کند و یا در دنیا خوش بگذراند. پس هدف از قبول مناصب دولتی در نظام جمهوری اسلامی و نظام اسلامی چه باید باشد؟
هدف باید اجرای عدالت، تأمین آسایش مردم، فراهم کردن زمینهی جامعهی انسانی برای شکفتن استعدادها، برای تعالی انسانها و برای هدایت و صلاح بنیآدم باشد. وقتی که در نظر امیرالمؤمنین (ع) هدف این شد، آنگاه این بیاناتی که از آن بزرگوار میشنویم، همه معنا پیدا میکند.
امیرالمؤمنین میفرمایند: «من آمادهام که سختترین شرایط زندگی را برای خودم به وجود آورم؛ اما خدا را در حالی که به یکی از بندگان او ظلم کردهام، ملاقات نکنم؛ «واللَّه لان ابیت علی حسک السّعدان مسهّدا و اجرّ فی الاغلال مصفّدا» اگر مرا با بدن برهنه بر روی خارها بیندازند، یا با زنجیرهای گران، دست و پایم را ببندند و روی زمین بکشانند، این شکنجهی جسمانی برای من قابل قبول تر و محبوب تر است از اینکه «القی اللَّه و رسوله یوم القیامه ظالما لبعض العباد و غاصباً لِشیءٍ من الحطام»؛ خدا را در حالی ملاقات کنم که به یک نفر ظلم کردهام، یا مال دنیا را برای خود جمع کردهام».
مسئولیت پذیری در زمینه اقتصادی
رهبر انقلاب در زمینه مسئولیت پذیری در زمینه اقتصادی می فرمایند:اقتصاد ما با ظرفیّتها و قابلیّتهایی که در داخل دارد، می تواند یکی از شکوفاترین اقتصادهای منطقه باشد، و حتّی میتواند یکی از شکوفاترین اقتصادهای دنیا باشد.
ما ظرفیّتهای زیادی داریم، امکانات فراوانی داریم؛ استفادهی از این امکانات هم احتیاج به معجزه ندارد، اینها مسائلی است که مسئولان و مدیران ذیربط با اهتمام، با احساس مسئولیّت و همّت بالا میتوانند آنها را حل کنند.
شرطش این است که یک مدیریّت قوی وجود داشته باشد، مدیریّت ضدّ فساد بر کشور حاکم باشد و یک برنامهی جامع اقتصادی هم وجود داشته باشد؛ اگر باشد، از این ظرفیّتهایی که هست میتوان استفاده کرد.
ایشان در جای دیگری تأکید می کنند: مسئولین جمهوری اسلامی با شنیدن پیام شهیدان، بایستی احساس مسئولیّت بیشتری نسبت به آن امنیّتی بکنند که این شهدا برای ما فراهم کردند و در اختیار ما گذاشتند؛ همه باید احساس مسئولیّت بکنند و همه هم توجّه بکنیم که بدون تلاش، بدون مجاهدت فیسبیلالله، بدون تحمّل بسیاری از سختیها هیچ ملّتی به جایی نمیرسد؛ حالا برای ما هم اگر چنانچه سختیهایی هست، انشاءالله تحمّل این سختیها ملّت ایران را به اوج خواهد رساند، به قلّه خواهد رساند.
رهبر انقلاب معتقد است:« یک همکاری دوجانبهی واقعی میان نیروی کار، و سرمایهگذار که اصطلاحاً به او کارفرما گفته می شود می تواند تولید و ارزش افزوده را افزایش بدهد؛ یک همکاری مشترک از سوی کارگر و از سوی کارفرما یا سرمایهگذار.
نیروی کار و کارگر مهارتش را، احساس مسئولیّتش را افزایش بدهد، دقّتش را افزایش بدهد و با مسئولیّت بیشتر کار بکند، کارفرما هم سهم نیروی کار را از عواید بنگاه اقتصادی افزایش بدهد؛ این یکی از چیزهایی است که لازم است.
امروز بحمدالله نسل جوان کشور ما این خصوصیّات را دارند: سرشار از نیرو و توان و انگیزه و آمادهی برای هر کاری که احساس وظیفه کنند که باید این کار را انجام داد؛ این چیزی است که انسان در غالب نسل جوان کشور مشاهده میکند.
خب این ذخیرهی بزرگی است، این خیلی ارزش دارد؛ وجود انبوه جوانان میلیونها جوان در کشوری که این همه ظرفیّت کار و تلاش دارد، یک نعمت بزرگی است.