«رسانه مسئولیت اجتماعی»-احسان انصاری: حاکمیت شرکتی رویهها و مقرراتی است که توسط آنها شرکت هدایت و کنترل میشود و منافع ذینفعان یک شرکت را متوازن میکند. ذینفعان به افرادی اطلاق میشوند که به شرکت علاقه دارند و تحت تأثیر کسبوکار قرار میگیرند که شامل سهامداران شرکت، کارکنان، مشتریان، تأمینکنندگان، تأمینکنندگان مالی، دولت و جامعه میباشند. هیئت مدیره، حاکمیت شرکتی را مدیریت میکند و مسئولیت همه شرایط شرکت را بر عهده دارد.
در واقع این مفهوم به معنای انجام کسب و کار مطابق میل ذینفعان است که در واقع توسط هیئت مدیره و کمیتههای مربوطه به نفع ذینفعان شرکت انجام میشود. به طور کلی، حاکمیت شرکتی در مورد ایجاد تعادل بین اهداف فردی و اجتماعی و همچنین اهداف اقتصادی و اجتماعی است.
حاکمیت شرکتی راههایی را برای اتخاذ تصمیمات استراتژیک مؤثر تعیین میکند و اختیارات نهایی و مسئولیت کامل را به هیئت مدیره میدهد. در اقتصاد بازارمحور امروز، جهت ایجاد ارزش افزوده برای ذینفعان، نیاز به این امر مطرح میشود. همچنین، کارایی و جهانی شدن عوامل مهم و مشوق این موضوع هستند.
مسئولیت اجتماعی و حاکمیت شرکتی
امروزه به مسئولیت اجتماعی اهمیت زیادی داده میشود. هیئت مدیره باید از حقوق مشتریان، کارکنان، سهامداران، تأمینکنندگان، جوامع محلی، دولت و غیره محافظت کند. این امر تنها در صورتی امکانپذیر است که آنها از حاکمیت شرکتی استفاده کنند.
نکته دیگر اینکه حاکمیت شرکتی برای ترویج نظارت صادقانه و شفاف بر هر فعالیت شرکت مهم است. این امر به شرکت کمک میکند تا قوانین و استانداردهای خود را حفظ کند. به علاوه، به آموزش و توسعه مدیران کمک میکند تا بتوانند در فرآیند تصمیمگیری عملکرد خوبی داشته باشند.
از سوی دیگر گزارشگری مالی نتایج مالی یک شرکت است که در اختیار ذینفعان و عموم مردم قرار میگیرد. حاکمیت شرکتی گزارشگری مالی سالم، شفاف و معتبر را تضمین میکند. همچنین باعث پاسخگویی مسئولیت کارکنان و مدیران در قبال کارشان میشود تا اثربخشی آنها افزایش یابد.
نکته مهم در این زمینه این است که پیوند مسئولیت اجتماعی و حاکمیت شرکتی هنوز در بین شرکت های ایرانی نهادینه نشده است. شرکت های ایرانی اگر چه در حد شعار تلاش می کنند خود را به مسئولیت اجتماعی و حاکمیت شرکتی علاقه مند نشان بدهند اما در عمل اقدامات موثری در این زمینه انجام نمی دهند.
اغلب شرکت هایی که تلاش می کنند در راستای مسئولیت اجتماعی تلاش کنند اقدامات خود را به مسائل جانبی مانند محیط زیست خلاصه می کنند و سپس در این زمینه تبلیغات انجام می دهند.
این در حالی است که مفهوم مسئولیت اجتماعی و حاکمیت شرکتی به صورت عمیقی با هم گره خورده است اما در عمل نشانه هایی از آن در بین شرکت های ایرانی وجود ندارد.
حاکمیت شرکتی و شفافیت
منافع سهامداران بخش عمدهای از حاکمیت شرکتی است. سهامداران ممکن است با اعضای جامعهای ارتباط برقرار کنند که لزوماً علاقهای به خود شرکت ندارند با این حال میتوانند از محصولات یا خدمات آن بهرهمند شوند.
برقراری ارتباط با اعضای جامعه، خطوط ارتباطی را فراهم میسازد که شفافیت را در شرکت ترویج میدهد. این بدان معنی است که همه اعضای جامعه (آنهایی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم تحت تأثیر شرکت قرار میگیرند) و اصحاب رسانه درک روشنی از اهداف، تاکتیک ها، و نحوه عملکرد شرکت به طور کلی دارند.
شفافیت به این معناست که هر کسی، چه در داخل یا خارج از شرکت، میتواند در صورت تمایل، که اقدامات شرکت را بررسی و تأیید کند. این امر اعتماد را تقویت میکند و احتمالاً افراد بیشتری را تشویق میکند تا از شرکت حمایت کنند و احتمالاً سهامدار شوند.
از سوی دیگر یکی از جنبههای مهم حاکمیت شرکتی امنیت است. سهامداران، کاربران و مشتریان باید مطمئن باشند که اطلاعات شخصی آنها توسط کاربران غیرمجاز فاش نشده یا به آنها دسترسی پیدا نخواهد شد. این موضوع به اندازه محرمانه بودن فرآیندهای اختصاصی و اسرار تجاری شرکت مهم است.
درز اطلاعات به بیرون فقط هزینه بر نیست. بلکه اعتماد عمومی به شرکت را تضعیف میکند و میتواند تأثیر منفی شدیدی بر قیمت سهام آن داشته باشد. از دست دادن اعتماد سرمایهگذار به معنای از دست دادن دسترسی به سرمایهای است که برای رشد شرکت ضروری است.
همه افراد در یک شرکت، از کارکنان سطح پایین گرفته تا اعضای هیئت مدیره، باید از رویههای امنیتی سازمانی مانند رمزهای عبور و روشهای احراز هویت آگاه باشند.
نکته قابل توجه در این زمینه این است برخی شرکت های ایرانی که گزارش حاکمیت شرکتی خود را منتشر نمی کنند بیشتر به دلیل عدم شفافیت مالی است.حتی در برخی شرکت ها سلامت مالی نیز وجود دارد اما به دلیل کمبودها و نقصان های مدیریتی که در این زمینه وجود دارد از انتشار گزارش حاکمیت شرکتی خودداری می کنند.
از سوی دیگر برخی شرکت های ایرانی هنوز با مفهوم حاکمیت شرکتی و انتشار گزارش آن آشنا نیستند ویا اگر آَشنا هستند به آن اهمیت نمی دهند. در چنین شرایطی است که موضوع انتشار گزارش حاکمیت شرکتی به عنوان یک موضوع حائز اهمیت در جهان امروز توسط شرکت های ایرانی نادیده گرفته می شود و یا به حاشیه می رود.
حاکمیت شرکتی و عدم بلوغ شرکت های ایرانی
شرکت های ایرانی هنوز خود را ملزم به ارائه گزارش حاکمیت شرکتی نمی دانند. در این زمینه چند چالش مهم وجود دارد. نخست عدم آگاهی شرکت های ایرانی نسبت به فوائد حاکمیت شرکتی و اهمیت آن در جهان امروز است. در این زمینه چالش های جدی در جامعه ایران وجود دارد و کمتر نهادی را می توان معرفی کرد که خود را متولی ملزم کردن شرکت های ایرانی به ارائه گزارش حاکمیت شرکتی بداند.در نتیجه یکی از مهم ترین چالش های عدم گزارش حاکمیت شرکتی در ایران عدم فرهنگ سازی و نهادینه سازی این مفهوم است.
نکته دوم به عدم شفافیت مالی برخی شرکت ها و یا هراس مدیران شرکت ها از مشخص شدن وضعیت مالی شرکت ها باز می گردد. این موضوعی است که در بین شرکت های ایرانی وجود دارد و اغلب شرکت های ایرانی به دلایل مختلف تمایلی به شفافیت مالی از خود نشان نمی دهند.این عدم شفافیت مالی نه تنها به کلیت ساختار حاکمیت شرکتی و بلکه به بیلان کلی شرکت نیز آسیب می زند. به نظر می رسد هنوز شرکت های ایرانی به چنین بلوغی نرسیده اند که شفافیت مالی را به عنوان یک دستآورد تلقی کنند و نه یک نکته منفی در عملکرد خود.
چالش سوم در این زمینه عدم توجه به پیوند نزدیک مسئولیت اجتماعی و حاکمیت شرکتی در بین شرکت های ایرانی است.شرکت های ایرانی به جای اینکه مسئولیت اجتماعی را جزئی از حاکمیت شرکتی بدانند تلاش می کنند با تبلیغات درباره اقداماتی که به نام مسئولیت اجتماعی انجام می دهند فاصله ای که بین حاکمیت شرکتی و مسئولیت اجتماعی ایجاد شده را پر کنند. رویکردی که عملکرد کلی شرکت های ایرانی را تحت تأثیر قرار می دهد.