سید رضا جمشیدی:روز۲۲ مرداد ماه توسط شورای فرهنگ عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان روز تشکل ها و مشارکت های اجتماعی نام گذاری شده است.این تصمیم با پیگیری های تشکل ها،سمن ها و نهادهای مدنی برای ثبت چنین روزی در تقویم ملی و با حمایت دولت صورت گرفته است. اقدامی که می تواند به نهادینه شدن نهادهای مدنی،تشکل ها و مشارکت اجتماعی در کشور کمک کند.
با توجه به برگزاری همایش بزرگ مشترک دولت و تشکل های اجتماعی که با شرکت سه هزار سازمان مردم نهاد در کشور و با حضور رئیس جمهوری در ۲۲ مرداد ماه سال ۹۳ برگزار شد، این روز به در خواست سازمانهای مردم نهاد شرکت کننده در این همایش به عنوان روز تشکل ها و مشارکت های اجتماعی به دکتر روحانی پیشنهاد که سپس از طریق وزارت کشور، این پیشنهاد به شورای فرهنگ عمومی ارسال شد.با توجه به تصمیمات شورای فرهنگ عمومی در آخرین جلسه این شورا، این روز از این پس در تقویم رسمی کشور بعنوان روز تشکل ها و مشارکت های اجتماعی درج شده است.
در این بین تشکل ها و رسانه های مختلف و از جمله رسانه مسئولیت اجتماعی به عنوان رسانه تخصصی در زمینه مسئولیت اجتماعی مطالبه گری داشتند و با انتشار اخبارها و گزارش های مختلف در این زمینه و ارائه دانش تلاش می کردند توجه به نهادهای مدنی و تشکل ها و ضرورت افزایش مشارکت اجتماعی در کشور بیشتر شود.
مشارکت اجتماعی به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه و رشد جامعه در دستور رسانه ها و تشکل ها قرار داشته و به همین دلیل نهادهای مدنی تلاش کرده اند زمینه را برای مشارکت اجتماعی در عرصه های مختلف به وجود بیاورند.
یکی از مولفه های مهم در جهت گیری مثبت رفتاری یک جامعه در مفهوم مشارکت نهفته است .از این رو است که مفهوم مشارکت به ویژه ازدهه هفتاد میلادی به بعد به عنوان یک موضوع مهم و کلیدی جای خود را در علوم اجتماعی و سیاسی باز کرد والبته دامنه آن در فلسفه های سیاسی نیز تجلی یافت .این معنا چنان فربه است که در بسیاری از مفاهیم اجتماعی دیگر چون همیاری ، تعاون ، هم اندیشی ، همراهی ، مددکاری اشتراک مساعی و…تأثیرگذار بوده است.
مشارکت می تواند دارای لایه های مختلفی باشد : مشارکت در تصمیم گیری ها ، مشارکت در تصمیم سازی ها ، مشارکت در عمل واجرا و مشارکت در سطح نظارت.
در فرهنگ مشارکت ، مشارکت چیزی بیشتر از سهیم بودن وسهم داشتن است وبلکه مشارکت فعالیتی است ارادی که آدمی را به بازیگری فعال ، آگاه ، بیدار و زنده تبدیل می کند و نه فقط تماشاگری صرف.
بدون تردید تشکل ها در افزایش مشارکت اجتماعی نقش تعیین کننده ای دارند. تشکل های اجتماعی در حول مسائل اجتماعی و جهت پاسخ به نیاز اجتماعی شکل میگیرد. این تشکل ها باید بتواند ظرفیتها و توانمندیهای جامعه را در راستای حل مساله اجتماعی بهکار گیرد تا در نهایت جامعه از فعالیت آن منتفع شود. بنابراین هدف تشکل تحقق نفع جمعی است. این موضوع خلأ ارتباط میان جامعه و دولت را برطرف خواهد کرد. افراد از این طریق مسائل و مشکلات مربوط به جامعه خود را مسائل و مشکلات مربوط به خود دیده و نسبت به رفع آن اقدام خواهند کرد که باعث تقویت احساس یگانگی اجتماعی خواهد شد.
امروزه انواع مختلفی از تشکل ها و سازمان غیردولتی در موضوعات متنوع از سطح محلی گرفته تا سطح ملی و بین المللی در اقصی نقاط دنیا فعالیت می نمایند. فعالیّت داوطلبانه از مهمترین ویژگی های تشکل های مردمی است. این تشکل ها در کنار نظام مند کردن مشارکت اجتماعی شهروندان در تدبیر امور مربوط به جامعه، زمینه فعالانه شدن و اثربخشی بیشتر مشارکت را نیز فراهم می کنند.
تشکل های مردمی از این ظرفیت برخوردارند که به دلیل اینکه در متن جامعه هستند، مسائل را از نزدیک و از درون جوامع محله ای مشاهده و درک می کنند و به همین سبب می توانند در آگاهی بخشی به دولت و نهادهای دولتی ذیربط کمک کنند.
حضور در فعالیت های مشارکتی از طریق این تشکل ها به هویت یابی و رشد و تعالی فردی انسان های اثرگذار کمک می کند. احساس تعلق اجتماعی، حس اثربخشی و مفید بودن را در مشارکت کنندگان افزایش می دهد. آنان را از نزدیک و از متن جامعه با مسائل اجتماعی آشنا می کند. این رویکرد زمینه ساز تربیت انسان هایی با مسئولیت اجتماعی بالا و پیگیر برای دیده بانی، مسئله شناسی و حل مسائل اجتماعی و ارائه راهکارهای پیشگیرانه را فراهم می کند. حس همکاری، همفکری و همدلی در روابط افقی میان اعضای این تشکل ها به توسعه سرمایه اجتماعی در بین اعضا کمک می کند. از سوی دیگر دریافت کنندگان خدمات این تشکل ها نیز حتی اگر خود، مشارکت کننده نباشند، موجب افزایش اعتماد اجتماعی و امید اجتماعی در آنها می شود. اعتماد در سطوح فردی و اجتماعی و نهادی در نهایت به توسعه سرمایه اجتماعی در جامعه منجر می شود.
بدون تردید سازمانهای مردم نهاد بستر ساز رشد و آگاهی جمعی در جامعه هستند و بدون تردید کیفیت و تعالی هر جامعه ای به میزان تعاملات اجتماعی و مشارکت مدنی افراد جامعه در قالب تشکلهای اجتماعی جهت نایل شدن به اهداف غایی و توافق شده جامعه بستگی دارد. فعالان مشارکتهای اجتماعی، دل در گرو تقویت همبستگی ملی، حفظ و افزایش سرمایه اجتماعی در کشور، اعتماد عمومی و حس دغدغه مندی به سرنوشت یکدیگر گذاشتهاند و با تداوم فعالیت و کنشگری فعالان عرصه اجتماعی، جامعهای سرشار از شادی، نشاط و حس همبستگی و مسئولیت اجتماعی خواهیم داشت.