«رسانه مسئولیت اجتماعی»-آرش کیانفر:مسئولیت اجتماعی از موضوعاتی است که اخیراً موردتوجه اکثر سازمان ها به ویژه بانک ها قرارگرفته است. درواقع مسئولیت اجتماعی، مجموعه وظایف و تعهداتی است که سازمان ها باید در جهت حفظ و کمک به جامعه ای که در آن فعالیت می کند، انجام دهد.
بانکها از طریق گردآوری سرمایههای خُرد و سرگردان در نظام اقتصادی و اعطای امتیاز و درکنار آن ارایه خدمات بانکی و مالی با استراتژیهای متنوع، موتور توسعه اقتصاد کشورها تلقی میشوند. فعالیتهای بانکی یا هر استراتژی مرتبط به آن، در بستر یک جامعه انجام و اجرا میشود و بانک نمیتواند نسبت به مسئولیت خود درقبال جامعهای که در آن فعالیت دارد بیتفاوت باشد.
بانک از طریق استراتژی مسئولیت اجتماعی، میتواند تصویر مثبتی نسبت به برند خود ایجاد و عملکرد اقتصادی را بهبود دهد.
یکی از بانک هایی که در ایران در زمینه مسئولیت اجتماعی فعالیت می کند بانک ملی است. با این وجود اغلب فعالیت هایی که بانک ملی به عنوان یکی از مهم ترین بانک های کشور انجام می دهد در ذیل امور خیریه و عام المنفعه تعریف می شود و نه مسئولیت اجتماعی. این در حالی است که این بانک در گزارش های خود اقدامات خود را در راستای مسئولیت اجتماعی معرفی می کند.
اقدامات بانک ملی در زمینه مسئولیت اجتماعی
بانک ملی ایران در سالهای اخیر در طرحهای عام المنفعه زیادی مشارکت فعالانه داشته که بیشتر این طرحها شامل ساخت، تعمیر و تجهیز مدارس در مناطق محروم و دورافتاده بوده است. این بانک سالهاست مدرسه سازی را یکی از اولویتهای خود قرار داده و به آن متعهد است.
بانک ملی تاکنون در این راستا به حیطههای متعددی ورود کرده است. مدرسه سازی، آزادسازی زندانیان جرائم غیر عمد، کمک به زلزله زدگان، احداث بیمارستان، تخصیص بودجه به اقدامات فرهنگی و ورزشی، تنها بخشی از اقدامات بانک در این حوزه بوده، ضمن اینکه در این سالها این بانک در ساخت مصلی، نمازخانه و طرحهای عمرانی بین راهی، کتابخانه و امور آموزشی مشارکت داشته است.
همچنین در بسیاری از حوادث غیرمترقبه مانند سیل و زلزله که آسیبهای جبران ناپذیری به بسیاری از مردم کشورمان وارد کرده است، بانک ملی ایران تلاش کرده با ارائه تسهیلات و کمکهای نقدی و غیرنقدی مستقیم و غیرمستقیم، بخشی از آلام را کاهش دهد.
در عین حال، این بانک علاوه بر پرداخت تسهیلات ارزان قیمت قرضالحسنه نظیر ازدواج، تهیه جهیزیه، درمان، دانشجویی، ودیعه مسکن، رفع احتیاجات ضروری، کارگشایی و … به متقاضیان از محل جذب سپردههای پسانداز مردم، درصدی از این منابع را نیز براساس قانون و به نیابت از سپرده گذاران برای امور عامالمنفعه و خیر تخصیص داده است.
یکی از اقداماتی که برای بانک ملی ایران بسیار دارای اهمیت بوده همدردی با کودکانی که از نعمت خانواده محرومند و تلاش برای سلامتی کودکان بیمار میباشد.
کمک مالی به بنیاد ملی کودکان، حمایت بانک ملی ایران برای درمان کودک ۵ ساله همدانی، بازدید از کودکان محک به مناسبت روز جهانی کودک، برگزاری مسابقه به مناسبت روز جهانی کودک، اهدای کمک نقدی به بنیاد ملی کودکان در همایش کفیلان بنیاد کودک و بازدید و اهدای هدیه به کودکان شیرخوارگاه شبیر از جمله اقداماتی بوده که بانک ملی در این زمینه انجام داده است.
بانک ملی امور خیریه را با مسئولیت اجتماعی اشتباه گرفته است
با وجود همه اقدامات مثبت و قابل تقدیری که بانک ملی در زمینه امور خیریه و عام المنفعه انجام داده اما این اقدامات را نمی توان در راستای مسئولیت اجتماعی قلمداد کرد. مسئولیت اجتماعی دارای چارچوب و قواعد خاص خود است که خود را از امور خیریه و علم المنفعه جدا می کند.در این زمینه به دو نکته کلیدی اشاره می شود.
نخست اینکه اقدامات بانک ملی مبتنی بر توسعه اقتصادی کشور نیست. یکی از اصلی ترین رویکردهای مسئولیت اجتماعی بانک ها کمک به توسعه اقتصادی و پیشرفت جامعه است. بانک ملی با توجه به جایگاه و اعتباری که نسبت به بانک های دیگر دارد سهم نامشخصی در توسعه اقتصادی کشور دارد. این بانک هیج گزارشی ارائه نمی کند که چه هزینه هایی به مسئولیت اجتماعی اختصاص می دهد و این هزینه ها از کجا تأمین می شود.
این در حالی است که یکی از مهم ترین اقدامات در راستای مسئولیت اجتماعی ارائه گزارش دقیق مالی،چگونگی تأمین آن و چگونگی هزینه آن است. با این وجود تاکنون هیچ گزارش مدونی از سوی بانک ملی درباره هزینه هایی که به نام مسئولیت اجتماعی انجام می دهد منتشر نشده است.
دوم اینکه اقدامات بانک ها در زمینه مسئولیت اجتماعی باید در مسیر توسعه پایدار باشد. کمک به کودکان و زلزله زدگان و یا آزادسازی زندانیان دیه اگر چه اقدامات قابل تقدیری است اما مبتنی بر توسعه پایدار نیست و در دراز مدت به تعالی وتوسعه جامعه کمک نمی کند.
تمامی بانک ها و موسسات مالی بر اساس شرایط ملی و جهانی موجود و حاکم و با هدف توسعه صنعتی در سال های ابتدایی شکل گیری خود به ارائه خدمات به صنایع داخلی پرداخته اند. اما با گذشت زمان و تکوین ضرورت توجه و التزام به مقوله های اکولوژیکی و مسئولیت های اجتماعی در محافل جهانی همچون سازمان ملل متحد در راستای دستیابی به توسعه ای پایدار، به تدریج ماموریت موسسات مالی توسعه ای از توسعه صرف پیرامون مسائل صنعتی و اقتصادی به حوزه های زیست محیطی و اجتماعی گسترش یافت.
بدین ترتیب نظام های بانکی توسعه ای در یک روند کاملاً روشن تر و متاثر از سیاست های ملی، خدمات خود را در راستای توسعه پایدار بازتعریف و تدوین نموده و هم اکنون با رویکرد تقویت توسعه پایدار در حال ارائه خدمات توسعه ای در سطوح محلی و ملی و تلاش برای گسترش این خدمات در سطوح منطقه ای می باشند.
این در حالی است که اقداماتی که بانک ملی به عنوان مسئولیت اجتماعی انجام می دهد دارای چنین اهداف راهبردی نیستند.
اقدامات بانک ملی پراکنده و بدون استراتژی است
با بررسی اقداماتی که بانک ملی به عنوان مسئولیت اجتماعی انجام می دهد می توان به این نکته پی برد که اقدامات این بانک به صورت پراکنده و بدون استراتژی صورت می گیرد. این بانک به نام مسئولیت اجتماعی اما در واقع در راستای امور خیریه و عام المنفعه براساس مقتضیات زمانی و ظرفیت هایی که به صورت مقطعی پیدا می کند تلاش می کند در راستای امور خیریه فعالیت کند. در نتیجه هیچ نگاه بلند مدت و استراتژیکی نسبت به این فعالیت ها وجود ندارد و این فعالیت ها در یک فضای معلق صورت می گیرد.البته بانک ملی تلاش می کند در فضای تبلیغاتی این اقدامات را برای تعالی برند خود به نام مسئولیت اجتماعی معرفی کند اما در واقع چنین نیست و این رویکرد تنها جنبه تبلیغاتی دارد.