گزارش پایداری برگ برنده شرکت های بورسی
«رسانه مسئولیت اجتماعی»- مریم شقاقی: گزارش پایداری به بیان پیامدهای عملکرد سازمان بر سه محور تشکیلدهندهٔ مفهوم توسعهٔ پایدار، یعنی اقتصاد، محیط زیست و جامعه و نحوهٔ مدیریت آنها میپردازد. این گزارشها، فراتر از گزارشهای معمول و سنتی مالی سالیانهٔ شرکت هاست و مخاطب آن، عموم ذینفعان سازمان و به طور کلی جامعه است. انتشار […]
«رسانه مسئولیت اجتماعی»- مریم شقاقی: گزارش پایداری به بیان پیامدهای عملکرد سازمان بر سه محور تشکیلدهندهٔ مفهوم توسعهٔ پایدار، یعنی اقتصاد، محیط زیست و جامعه و نحوهٔ مدیریت آنها میپردازد. این گزارشها، فراتر از گزارشهای معمول و سنتی مالی سالیانهٔ شرکت هاست و مخاطب آن، عموم ذینفعان سازمان و به طور کلی جامعه است. انتشار این گزارشها در اغلب نقاط دنیا به شکل داوطلبانه صورت میپذیرد و میتوانند معیاری برای تعهد یک شرکت یا بنگاه اقتصادی به مسیر توسعهٔ پایدار تلقی شوند.
گزارشگری پایداری با ارائه اطلاعات در سه حوزه اقتصادی، زیستمحیطی و مسوولیت اجتماعی، اطلاعات مورد نیاز برای ذینفعان مختلف را فراهم میآورد.
بنابراین، با ارائه گزارش پایداری افزون بر اینکه افشای اطلاعات عملکرد شرکتها بهصورت کاملتری انجام میشود، تصمیمگیری مناسبتری توسط سهامداران، سرمایهگذاران و عموم مردم در این خصوص صورت میپذیرد.
پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی فعالیت شرکتها، گزارشگری پایداری را به عنوان یکی از موضوعات چالشبرانگیز و مساله جهانی مطرح کرده است.
جهان با مشکلاتی از همچون رشد جمعیت، افزایش قیمت حاملهای انرژی و افزایش تقاضا برای مصرف آب و بحرانهای زیستمحیطی مواجه است و به ناچار جوامع باید به سمت پایداری بروند.
امروزه شرکتها برای بقا در عرصه رقابت، افزون بر حفظ توان مالی، لازم است مسوولیت اجتماعی و زیستمحیطی خود و تاثیرات آن را بر جامعه مدنظر قرار دهند و در این زمینه، اطلاعات مربوط به پایداری شرکتی را افشا کنند. به طوری که همه ذینفعان از اطلاعات مربوط به پایداری شرکتی در تصمیمگیریهای خود، استفاده کنند.
حضور و دوام بحران مالی جهانی و ورشکستگی شرکتها، باعث شده تا شرکتها به موضوع عملکرد پایدار توجه کنند و همچنین مقام ناظر نیاز به افشا و شفافیت بیشتر اطلاعات شرکتها را احساس کند.
نهادهای ناظر به عنوان امین مردم برای حفاظت از منافع عمومی ناچار هستند حوزه نظارتی را بر بنگاههای اقتصادی تشدید کنند. افشای داوطلبانه اطلاعات پایداری میتواند به افزایش دقت اطلاعات، کاهش پراکندگی پیشبینی تحلیلگران و در نتیجه کاهش عدم تقارن بین ذینفعان شوند.
در حال حاضر، الزام و چارچوبی برای شرکتهای ایرانی بهمنظور گزارش پایداری وجود ندارد، در نتیجه شرکتها ابزار کافی و مناسبی برای اندازهگیری، اطلاعرسانی و پاسخگویی به ذینفعان داخلی و خارجی در جهت اهداف توسعه پایدار را ندارند.
عوامل موثر بر گزارشگری پایداری را میتوان به دو بخش درونسازمانی و برونسازمانی تقسیم کرد؛ درونسازمانی، اندازه شرکت، دانش و نگرش مدیران درون شرکت، ساختار مالکیت، ویژگیهای هیاتمدیره، سازوکارهای راهبری شرکت، ویژگیهای رفتاری مدیران، نوع صنعت، فرهنگ سازمانی، صادراتی بودن محصولات، شاخصهای عملکردی شرکت و … برون سازمانی، الزامات قانونی، بحرانهای آب و هوایی و زیستمحیطی، وجود گروههای حفاظت از محیطزیست، مشوقهای قانونی (معافیت مالیاتی، تامین اعتبار و …)، فرهنگ ملی کشور، فشار ذینفعان و نهادهای حرفهای، وجود نگرش و الزامات اخلاقی، دولتی یا خصوصی بودن اقتصاد و…
عدم توجه شرکت های بورسی ایران به پایداری شرکتی
ایران جایگاه خاصی در اقتصاد جهان دارد. از یک طرف دارای منابع عظیم نفت و گاز و همچنین منابع غیرنفتی قابل ملاحظهای نظیر معادن زغالسنگ، سنگهای زینتی و طلا بوده و از طرف دیگر جغرافیای سیاسی، نقش آن را برجسته کرده که متاسفانه به دلیل عدم دسترسی به ظرفیت مالی ، اقتصادی کشور، رتبه خاصی در کشور ندارد.
بدیهی است با وضعیت فعلی که حجم بازار سرمایه ایران حداکثر ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار (با توجه به نرخ ارز فعلی) است، شاید نهادهای نظارتی الزاماتی برای اجرای حاکمیت شرکتی و پایداری شرکتی مشاهده نمیکنند، اما واقعیت آن است که ما پارهای از جهان بهم پیوسته هستیم و ناچاریم دیر یا زود با این جهان بهم پیوسته در آمیزیم.
در حاکمیت شرکتی و پایداری شرکتی نبایدفراموش کرد که مختصات و شاخصهای غیرمالی نقش برجستهای دارند که تبدیل این شاخصها غیرمالی به اعداد و ارقام و یا به طریق اولی به شاخصهای مالی از دو دهه پیش همزمان با موضوع «داراییهای غیرمالی» یا «داراییهای فکری» و نحوه انعکاس این داراییها و همچنین نحوه محاسبه استهلاک این گونه داراییها مطرح شد که هنوز هم چالشهای متعددی پیرامون آن در ایران وجود دارد.
ظهور مقولههایی چون حسابداری مسئولیتهای اجتماعی در فرایند توسعه و تکامل سرمایهداری جهانی و تغییر در انتظارات جامعه از بنگاههای فراملیتی باعث ایجاد تعاریف جدید و پیدایش پدیدههایی همچون حاکمیت شرکتی، توسعه پایدار و پایداری شرکتی شده که اعمال این گونه پدیدهها مسؤولیت مدیران بنگاهها را دوچندان کرده است.
از طرف دیگر دولتها و نهادهای نظارتی به عنوان امین ناظر جوامع نیز برای حفاظت از منافع عمومی ناچارند حوزه نظارتی خود را بر بنگاههای اقتصادی تشدید کنند. تحقیقات به عمل آمده نشان میدهند اجرای این مسئولیتهای جدید در بنگاههای اقتصادی باعث کاهش هزینههای مستقیم (مواد اولیه، انرژی، اتلاف وقت) و همچنین موجب افزایش بهرهوری کارکنان (از طریق افزایش انگیزه، کاهش غیبت، و دقت بیشتر در فرایند تولید) شده است.
لذا اگر پایداری شرکتی را رفع نیازهای فعلی بنگاهها بدون از بین بردن و یا به خطر انداختن توانایی و ظرفیت آتی بنگاهها بدانیم، دولتها و قانونگذاران راهکاری جز توصیه به اجرای قانونمند پایداری شرکتی ندارند، تا بتوانند منافع آتی عموم را حفظ کنند.
واقعیت این است که در فرایند جهانی شدن که همزاد حاکمیت شرکتی و پایداری شرکتها بوده و در رعایت اصول توسعه پایدار جوامع بشری، مدلهای کسب و کار نیز تغییر کرده است. بنگاهها ناچارند با مدلهای قدیمی و سنتی کسب و کار خداحافظی کنند، زیرا وقتی قرار باشد بنگاهها نه فقط منافع سهامداران که منافع عمومی و منافع ذینفعان را رعایت کنند، حتی نمودارهای سازمانی آنان نیز دچار تغییر خواهد شد و بنگاهها باید برای اعمال مدیریت در این چارچوب «مدل خاصی» طراحی کنند که این مدلها در کسب و کارهای نوین اثرگذار باشند. به همین دلیل نیز این اتفاق باید هر چه زودتر در ایران رخ بدهد.
درحال حاضر شاید مهمترین نکته تمایز برانگیز دو مقوله حاکمیت شرکتی و پایداری شرکتها،الزام قانونی اولی و داوطلبانه بودن دومی باشد، اما چنانچه بخواهیم این موضوع را مورد کنکاش قرار دهیم رعایت حقوق ذینفعان و سهامداران در پایداری شرکتی به مراتب بسیار بیشتر از حاکمیت شرکتی است .علاوه بر این هسته مرکزی پایداری شرکتی تداوم فعالیت بنگاه و هستی یا نیستی آن در آینده به لحاظ توسعه پایدار جوامع است.
بدیهی است در چنین روندی دولتها و نهادهای مسؤول نظارتی، بین بنگاههایی که دارای نظام پایداری شرکتی بوده و آنانی که فاقد آن هستند، تمایز قایل خواهند شد و به طریق اولی ممکن است شاهد آن باشیم که در آینده نه چندان دور، دسترسی به تسهیلات دولتی و مالی و بانکی منوط به اجرای نظام پایداری شرکتها باشد.
