رسانه مسئولیت اجتماعی:علامه محمد تقی جعفری تمثیل زیبایی دارد با این مضمون که یک نفر کفشش پاره شد، و کفاش گفت که این کفش نیاز به سه تا کوک دارد و هر کوک ده هزار تومان که در نهایت میشود سی هزار تومان .صاحب کفش سی هزار تومان را میدهد که یک ساعت بعد بیاید وکفش را تحویل بگیرد. کفاش کار را شروع میکند و بعد از زدن سه کوک و اتمام کار، نگاه عمیقی به کفش میاندازد و درمییابد که اگر یک کوک دیگر بزند کفش بسیار بهتر میشود و برای صاحبش یک عمر کار میکند. او که اجرت کارش را از صاحب کفش گرفته است و نمیتواند بابت کوک اضافه پول بیشتری دریافت کند؛ مردد است که کوک چهارم را بزند یا نه؟
کفاش گیر کرده است بین ندای درون و توافقی که با صاحب کفش کرده است. یک دو راهی ساده که هیچکدام نه خلاف منطق است و نه خلاف وجدان. دوراهی بین منفعت و اخلاق بین منطق و عشق. اگه کوک چهارم را نزند هیچ خلافی مرتکب نشده است اما اگر کوک چهارم را بزند به رسالت تمام انبیا تعظیم کرده است.
این داستان، که به موضوع مسئولیت اجتماعی شرکتی ارتباط دارد، میتواند نمونهای عالی برای نشان دادن اهمیت اخلاق، صداقت، و مسئولیتپذیری در محیطهای سازمانی باشد.
در دنیای پیچیده و متحول امروزی، مسئولیت اجتماعی شرکتی به عنوان یکی از اصلیترین اصول اخلاقی در فعالیتهای سازمانها و شرکتها اهمیت پیدا کرده است. این اصل بر لزوم تعهد و پاسخگویی سازمانها نسبت به حقوق اجتماعی، محیط زیست و بنیادهای فرهنگی و اخلاقی جامعه تأکید دارد. در واقع، هر شرکتی که میخواهد پایدار و معتبر باشد، باید به اخلاق و اصول انسانی وفادار بماند و به تأثیر فعالیتهای خود بر جامعه و محیط زیست توجه ویژه داشته باشد. این اصول نه تنها به بهبود تصویر سازمان کمک میکند، بلکه سبب میشود که شرکت اعتماد مشتریان، کارمندان و سهامداران را بیش از پیش جلب کند.
داستان کوک چهارم نشان میدهد که مسئولیت اجتماعی نه تنها فراتر از قوانین و مقررات است؛ بلکه به دروننگری و خودارزیابی نیاز دارد. یعنی در محیط سازمانی، مدیران و کارکنان در کنار رعایت قانون، باید اخلاق حرفهای و صداقت را محور فعالیتهای خود قرار دهند. در عرصه کسب و کار، مسئولیت اجتماعی میتواند تلفیقی از رعایت حقوق کارگران، حفاظت از محیط زیست، پاسخگویی شفاف در قبال سهامداران و جامعه باشد. فرهنگی که بر پایه صداقت و مسئولیت اجتماعی بنا شده است، آیندهای روشن و پایدار را برای سازمانها و جامعه رقم خواهد زد.
بحث بین صاحبان مکاتب اخلاقی و فلاسفه و عرفا سر کوک چهارم است. اینکه آیا ما حاضریم بخاطر انسانیت کاری کنیم که در ظاهر و کوتاه مدت، هیچ نفعی برای ما ندارد؟ اینکه چرتکه نیندازیم که اگه ما این کار را انجام دهیم چه کسی و چه زمانی میخواهد آنرا جبران کند؟ اینکه این قدر بزرگ باشیم که کاری بیشتر از تعهداتمان انجام دهیم در حالیکه هیچ اسمی از ما در میان نیست. اینکه با خدا معامله کنیم.
در حوزه مسئولیت اجتماعی شرکتی، این نوع تصمیمگیری اهمیت زیادی دارد. شرکتها هم در مسیر فعالیتهای روزمره خود با تصمیماتی روبرو میشوند که ممکن است نفع فوری برایشان نداشته باشد، اما در بلندمدت به نفع جامعه و محیط زیست است. این تصمیمگیریها نیازمند شجاعت، اخلاق و حس مسئولیتپذیری هستند.
در این مسیر، مفهوم «کوک چهارم» همان تصمیمهای اخلاقی است؛ تصمیمهایی که برخلاف معمول، بر پایه عشق، انسانیت و رسالت استوارند. در دنیای کسبوکار، این تصمیمات میتواند اجرای پروژههای توسعه پایدار، حمایت از حقوق کارگران، حفاظت از محیط زیست یا پاسخگویی شفاف در قبال جامعه باشد؛ اقداماتی که شاید سود کوتاهمدت نداشته باشند، اما در بلندمدت پایههای اعتماد، اعتبار و انسجام اجتماعی را مستحکم میکنند.
در پایان، همانطور که کفاش در مقابل تصمیم دشوار، دست به عمل میزند، سازمانها و مدیران نیز در آزمونهای اخلاقی قرار میگیرند. آنان باید اعتماد، صداقت و مسئولیتپذیری را سرلوحه کار خود قرار دهند، تا هم در دنیا و هم در چشم خدا، در مسیر حق و اخلاق حرکت کرده باشند. این دقیقا همان چیزی است که داستان به ما نشان میدهد: گاهی لازم است، بیتوقع و مومنانه، تصمیم بگیریم و «کوک چهارم» را بزنیم، حتی اگر منفعتی برایمان نداشته باشد، چون آن تصمیم، حقیقت و رسالت انسانی ما را منعکس میکند. دنیا پر از فرصت کوک چهارم است و ما کفاشهای مردد./حمیدرشیدی فرد. رئیس گروه مطالعات اجتماعی و میراث فرهنگی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران