«رسانه مسئولیت اجتماعی»- منیژه بازیار:مسئولیت اجتماعی شرکتی در ایران هنوز با چالش های مهمی برای تبدیل شدن به یک مفهوم فراگیر و گسترده در بین شرکت ها و بنگاه های اقتصادی مواجه است. در این زمینه نیز چالش های زیادی وجود داد که تاکنون کارشناسان و نخبگان این عرصه این چالش ها را بیان کرده اند.
با این وجود یکی از مهم ترین چالش هایی که در این زمینه وجود دارد نداشتن نظام نامه مسئولیت اجتماعی شرکتی در بین بنگاه های اقتصادی و شرکت ها در ایران است.
این وضعیت در حالی در بین شرکت ها وجود دارد که نهادهای مهم تصمیم گیر در زمینه مسئولیت اجتماعی شرکتی نیز هنوز نتوانسته اند به جمع بندی های مهمی در زمینه تدوین نظام نامه مسئولیت اجتماعی شرکتی برسند.
این در حالی است که داشتن نظام نامه مسئولیت اجتماعی شرکتی در بنگاه ها و شرکت های اقتصادی می تواند برای شرکت ها استراتژی مشخص کند و به حرکت آنها جهت بدهد.
این نظام نامه ها نیز باید در چارچوب حاکمیت شرکتی بنگاه های اقتصادی و شرکت ها قرار داشته باشد و جز لاینفک ساختار شرکت ها به شمار برود.
نکته مهم در این زمینه این است که در ابتدا باید نظام نامه های کلان و در سطح ملی درباره مسئولیت اجتماعی شرکتی تدوین شود و سپس شرکت ها در راستای این نظام نامه های کلان اقدام به تدوین نظام های درون شرکتی کنند. این سخن به معنای این است که نظم و داشتن استراتژی باید در دو وجهه کلان و خرد و با هماهنگی های محتوایی و استراتژیک همراه باشد و نه اینکه هر بنگاه اقتصادی براساس تمایلات خود اقدام به تهیه و تدوین نظام نامه کند.
حاکمیت شرکتی و نظام نامه
حاکمیت شرکتی به مجموعه فرایندها، رسمها، سیاستها، قوانین و نهادهایی گفته می شود که به روش یک شرکت ازنظر اداره، راهبری ویا کنترل تأثیر بگذارد.
همچنین،حاکمیت شرکتی، روابط بین کنشگران متعدد (ذی نفعان) و هدفهایی را که بر اساس آنها شرکت اداره می شود در بر می گیرد. کنشگران اصلی، مدیریت عامل، سهام داران و هیئت مدیره هستند. سایر ذی نفعان عبارتند از: کارمندان، عرضه کنندگان کالا، مشتریان، بانکها و سایر وام دهندگان، قانون گذاران، محیط و به طور کلی جامعه.
حاکمیت شرکتی، موضوعی چند بعدی است. یکی از درونمایه های مهم در حاکمیت شرکتی با حسابداری و مدیریت مالی سروکار دارد و به گونه اصولی از به کارگیری سیاستها و مکانیزم هایی حمایت می کند که از رفتار درست اطمینان حاصل کرده، سهام داران را پشتیبانی کند.
یک عنصر اصلی دیگر، دیدگاه کارایی اقتصادی است که سیستم حاکمیت شرکتی از راه آن باید هدفهای اقتصادی را با در نظر گرفتن دقیق ثروت سهام داران، بهبود بخشد. دیدگاه های دیگری هم در زمینه حاکمیت شرکتی وجود دارد که از جمله آنها میتوان به دیدگاه ذی نفعان اشاره کرد که حسابرسی و توجه بیشتری را به ذینفعان طلب می کند.
حاکمیت شرکتی یک عنصر اساسی در افزایش اعتماد سرمایه گذار، ارتقای حس رقابتی و درنهایت بهبود رشد اقتصادی است. این عنصر در صدر فهرست توسعه بینالمللی قرار دارد.
از دیدگاه کلان، حاکمیت شرکتی مناسب یعنی مقداری که شرکتها در یک فضای باز و صادقانه اداره می شوند برای جلب اعتماد بازار، کارآمدی سرمایه، تجدید ساختارهای صنعتی کشورها و در نهایت ثروت عمومی جامعه دارای اهمیت است.
در چنین شرایطی اگر نظام نامه و استراتژی تحقق مسئولیت اجتماعی جزئی از حاکمیت شرکتی و ساختار مدیریتی شرکت ها قرار بگیرد مسئولیت اجتماعی شرکتی به عنوان یکی از اولویت ها و اصول بدیعی شرکت ها قلمداد می شود که این وضعیت می تواند همه ارکان بنگاه و شرکت را متوجه موضوع مسئولیت اجتماعی شرکتی کند.
کمک نظام نامه ها به انسجام روند مسئولیت اجتماعی شرکتی
نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد این است که داشتن نظام نامه مسئولیت اجتماعی شرکت ها از قرائت های متفاوت و چند دستگی نسبت به انجام مسئولیت اجتماعی شرکتی جلوگیری می کند.
نظام نامه ها می توانند رویکرد منسجمی به حرکت بنگاه های اقتصادی بدهد و چند دستگی را در بین مدیران در زمینه مسئولیت اجتماعی شرکتی از بین ببرد.
مسئولیت اجتماعی سازمانی نوعی خودتنظیم کسب و کار با ارزشهای اجتماعی است. در چنین شرایطی بنگاه های اقتصادی تلاش می کنند تا به مردم، اقتصاد یا محیط زیست کمک مثبت کرده و اینکه این کمک به چه طریقی باشد، به خلاقیت شرکت ها وابسته است.
در واقع با اجرایی کردن استراتژی های مسئولیت اجتماعی، یک کسب و کار نشان می دهد که در برابر محیط اجتماعی، کارمندان، سهامداران، اقتصاد و… مسئول است.
اتخاذ استراتژی های مسئولیت اجتماعی شرکتی، تاثیر زیادی در شهرت، القای ذهنیت مثبت برای برند و ایجاد مزیت رقابتی دارد. در واقع سازمان ها برای بقا و ایجاد تمایز با رقبا از این اهرم بسیار مهم استفاده می کنند تا این پیام را برسانند که ما، به عنوان یک کسب و کار تنها در پی کسب سود نبوده و بر موضوعات اجتماعی نیز حساسیت ویژه داریم.
متأسفانه شرکت ها و بنگاه های اقتصادی در ایران هنوز به موضوع تدوین نظام نامه به صورت جدی فکر نکرده اند. این در حالی است که شرکت های خارجی که در زمینه مسئولیت اجتماعی دستآوردهای مهمی به دست آورده اند دارای نظام نامه و استراتژی و چارچوب های مشخص برای تحقق به مسئولیت اجتماعی شرکتی هستند.در چنین شرایطی این انتقاد به شرکت های ایرانی وارد است که باید با سرعت بیشتری به سمت تدوین نظام نامه برای تحقق مسئولیت اجتماعی شرکتی حرکت کنند.
