رسانه مسئولیت اجتماعی:محمدحسین جعفری سمیع: دنیای سرمایهگذاری از سال ۲۰۱۶، زمانی که برجام برای اولین بار اجرا شد، به شدت تغییر کرده است. شرکتهای بینالمللی مانند توتال، بیپی، شل، ریوتینتو و بیاچپی سهامدارانی دارند که خواهان رعایت دقیق سیاستهای ESG هستند.
به گزارش رسانه مسئولیت اجتماعی، اهمیت موضوع محیط زیست و آلودگی های ناشی از فعالیت های صنعتی تا آنجا است که در سالهای اخیر در اجلاس سالانه داووس هم به این موضوع پرداخته شده است. اما در شرایطی که دنیا هر روز بیشتر از قبل با چالشهای ناشی از آلودگیهای زیست محیطی روبهرو میشود، این سوال وجود دارد که برای مقابله با این بحران چه میشود کرد؟
شواهد زیادی نشان میدهد که ابتکارهای زیستمحیطی، اجتماعی و حاکمیتی برای رشد سرمایه گذاری خارجی بسیار مهم هستند و از این رو بسیاری از سرمایه گذاران و شرکت های مطرح جهان، برای سرمایه گذاری در کشورها، عملکرد حکومت ها در موارد مرتبط با ESG را مد نظر قرار داده و بر اساس آن تصمیم گیری می کنند.
این موضوع حکایت از آن دارد که مباحثی همچون مسئولیت اجتماعی شرکت ها و ESG تنها یک موضوع داخلی با رنگ و لعاب لوکس نیست، بلکه موضوعی است که با توسعه و پیشرفت کشور رابطه مستقیمی دارد.
مسلم است که سرمایه گذاری خارجی برای همه کشورها اهمیت فراوانی دارد، اما در این بین، سرمایه گذاری خارجی برای کشورهای در حال توسعه امری حیاتی است. در یک دهه اخیر بسیاری از کشورهای در حال توسعه تلاش کرده اند برای جذب سرمایه های خارجی، خود را با استانداردهای جهانی تطبیق دهند چرا که سرمایه گذاری خارجی نقش بسزایی در توسعه جوامع دارد.
حال این پرسش مطرح می شود که وضعیت کشور ما با توجه به بحران اقتصادی، فرسودگی زیرساخت ها و نیاز مبرم کشور به سرمایه گذاری و توسعه چگونه است؟
جایگاه ایران در رتبه بندی جهانی ESG
در روزهای اخیر برخی مقامات مسئول با اشاره به بهبود روابط دیپلماتیک خود با عربستان سعودی نوید گشایش اقتصادی تازهای را برای ایران میدهند که به عقیده آنها میتواند باعث جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی و ورود فناوریهای جدید به کشور بشود.
اما این وعده ها بسیار دور از واقعیت به نظر میرسد. مشکلات ایران ساختاری است و ریشهای عمیق در مدیریت ضعیف کشور دارد. در واقع رتبه ESG ایران – که نشان دهنده رتبه هر کشوری در سه عرصه محیط زیست، فعالیتهای اجتماعی و طرز اداره کشور است، بسیار پایین تر از سایر کشورهاست.
در جدول بالا، واحد اطلاعات اکونومیست رتبهبندی ESG ایران را در مقایسه با بعضی کشورهای دیگر «پرخطر» ارزیابی میکند. ایران در کنار کشورهایی مانند یمن و سودان که کشورهای ناکارآمد محسوب میشوند، در رتبه «پرخطر» قرار دارد.
رتبه بندی ESG معمولا برای رتبه بندی شرکتها استفاده میشود، اما سرمایهگذاران، موسسات مالی و بانکها به طور فزایندهای از ESG برای ارزیابی کشورها، قبل از تایید سرمایهگذاری مستقیم خارجی استفاده میکنند.
سرمایهگذاران از شاخصهایی مانند شاخص صلح جهانی ESG استفاده میکنند که آرام بودن این یک کشور را اندازهگیری کنند.
ایران در «جی پی آی» از میان ۱۶۳ کشور در رتبه ۱۴۱ قرار دارد که پایینتر از لبنان، نیکاراگوئه و اریتره است.
نیاز مبرم ایران به سرمایه گذاری
جواد اوجی، وزیر نفت، اخیرا گفت که بخش نفت و گاز ایران به حدود ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری برای جلوگیری از کاهش تولید در میادین نفتی قدیمی، تقویت تولید گاز مورد نیاز و حفظ صنایع پایین دستی ایران مانند پالایش نفت و پتروشیمی نیاز دارد.
بخش برق ایران نیز تحت فشار شدیدی قرار دارد. قطع برق در گرمای تابستان و سرمای زمستان یک رویداد عادی است. بخش برق به ۱۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری فوری و به دنبال آن ۴ میلیارد دلار سرمایهگذاری سالانه برای همگامی با تقاضای رو به رشد، نیاز دارد.
علاوه بر این، بخش معدن برای حفظ فعالیتهای کنونی و شروع بهرهبرداری از معادن جدید، نیاز مبرمی به حدود ۷۰ میلیارد دلار دارد. این مبالغ تنها با سرمایهگذاری خارجی و وامهای بانکی بین المللی قابل دستیابی است، زیرا همه این صنایع نیاز به تجهیزات، ماشین آلات و فناوری وارداتی دارند.
دنیای سرمایهگذاری از سال ۲۰۱۶، زمانی که برجام برای اولین بار اجرا شد، به شدت تغییر کرده است. شرکتهای بینالمللی مانند توتال، بیپی، شل، ریوتینتو و بیاچپی سهامدارانی دارند که خواهان رعایت دقیق سیاستهای ESG هستند و ترجیح میدهند در کشورهایی با سوابق مناسب ESG سرمایهگذاری کنند، نه در کشوری چون ایران که مانند کشورهایی نظیر سودان و یمن «پرخطر» به حساب میآید.
عوامل موثر بر رتبه ESG ایران
بر اساس نظرسنجی مدیریت ریسک شرکتی بانک HSBC در سال ۲۰۲۱، سرمایه گذاران بصورت گسترده و فراگیر معیارهای ESG را در چارچوب های تصمیم گیری خود در قرار می دهند. برخی برآوردها آن را بین ۳۵ تریلیون تا ۴۰ تریلیون دلار تخمین می زنند که تقریباً نیمی از کل دارایی های تحت مدیریت در سطح جهان است. به طور متوسط ۸۰٪ از مدیران مالی در سراسر جهان معتقدند که معیارهای ESG هم در سرمایهگذاریهای مالی و هم در زنجیره تامین بسیار حائز اهمیت هستند.
در حالی که استراتژی های مرتبط با ESG عمیقا در دستور سرمایه گذاران بزرگ بین المللی قرار دارد، سرمایه گذاران چینی بدون در نظر گرفتن تمام استانداردهای جهانی و معیارهای ESG، در هر کجای دنیا که احساس کنند می توانند منافع کلانی به دست آورند، اقدام به سرمایه گذاری می کند. در حقیقت یکی از دلایل اصلی حضور سرمایه گذاران چینی در ایران عدم تمایل دیگر کشورهای جهان به سرمایه گذاری در ایران با توجه به معیارهای ESG که فضا را برای حضور پر رنگ سرمایه گذاران چینی فراهم آورده است.
