«رسانه مسئولیت اجتماعی»- احسان انصاری: مرگ صدها هزار ماهی در بندر ماهشهر با واکنش افکار عمومی و دوستداران محیط زیست همراه شده است. این در حالی است که شرکت های پتروشیمی زیادی در بندر ماهشهر فعالیت می کنند و این خطروجود دارد که عوارض ناشی از فعالیت پتروشیمی ها در این منطقه خود باعث مرگ و میر این تعداد ماهی در این منطقه شده است.
پیش از این نیز مرگ و میر دسته جمعی ماهیان در بندر ماهشهر به دلیل ورود مواد آلاینده از پتروشیمی‌ها رخ داده است. در مهر ماه سال ۱۳۹۲ سرازیر شدن مواد شیمیایی «استایرن» و «جیوه» پتروشیمی بندر امام به «خورموسی» در سواحل شمال غرب خلیج فارس باعث تلف شدن بیش از ۲۰ هزار ماهی شده بود.
همچنین در تیر ماه ۱۳۸۹ در پی مرگ و میز ماهیان در نزدیکی منطقه ویژه ماهشهر و در نواری به طول ۲ کیلومتر، نبوی معاون وقت سازمان حفاظت محیط زیست آن را ناشی از ورود مواد آلاینده عنوان کرده بود.
به گفته وی، وقتی مرگ و میر دسته جمعی اتفاق می‌افتد باید پذیرفت که آلاینده‌ای کشنده وارد آب شده است. زیرا نرسیدن اکسیژن کافی به آب است باعث می‌شود ماهیان به طور تدریجی تلف شوند و دسته جمعی نمی‌میرند.
کمبود اکسیژن و رشد بلوم جلبکی دلیل تلف شدن ماهی هاست
ایرج سلیمانی رئیس سازمان محیط زیست ماهشهر در گفت و گو با«رسانه مسئولیت اجتماعی درباره تلف شدن ماهی ها گفت:براساس بررسی ها و تحقیقاتی که ما انجام داده ایم کمبود اکسیژن و رشد بلوم جلبکی مهم ترین دلایل تلف شد ماهی ها در بندر ماهشهر بوده است.
بلوم جلبکی براساس نیتروژن و فسفر درون آب به وجود می آید و ارتباطی به فعالیت مراکز پتروشیمی در این منطقه ندارد.ما در این زمینه آزمایش های زیادی انجام دادیم و به این نتیجه رسیدیم که تغییرات آب و هوایی،گرمای هوا ، شوری آب و به هم خوردن تعادل آب باعث رشد بلوک جلبکی و کمبود اکسیژن در آب شده که سبب تلف شدن ماهی ها شده است.
رئیس سازمان محیط زیست ماهشهر درباره اینکه این اتفاق در گذشته نیز سابقه داشته گفت: در گذشته نیز این اتفاق در بندر ماهشهر رخ داده اما میزان تلفات به اندازه امسال نبوده است.امسال به دلیل افزایش گرمای هوا و کاهش سطح آب میزان تلفات نسبت به گذشته بیشتر بوده است. براساس بررسی هایی که ما انجام دادیم در حدود۲۰۰ هزار ماهی بر اثر گرمای هوا و بلوم جلبکی تلف شده اند.
موضوع در سطح حاکمیتی در حال بررسی است
محسن ادیبی رئیس روابط عمومی پتروشیمی ماهشهر در گفت وگو با«رسانه مسئولیت اجتماعی» در این زمینه گفت: تلف شدن ماهی ها در دو مرحله صورت گرفته است. این اتفاق نیز در حوضچه های استحصال نمک رخ داده است. در شرایط کنونی کارشناسان حوزه محیط زیست در حالی بررسی و آزمایش دلایل اصلی این اتفاق هستند و هنوز به صورت رسمی مطلبی به ما اعلام نشده است.
ادیبی درباره احتمال نقش آلاینده های ناشی از شرکت های پتروشیمی در تلف شدن ماهی ها گفت: براساس بررسی هایی که انجام شده تاکنون چنین مطلبی تأیید نشده و کارشناسان دلایلی مبنی بر دخالت شرکت های پتروشیمی در این قضیه اعلام نکرده اند.با این وجود موضوع در سطح حاکمیتی و ازطریق سازمان محیط زیست استان خوزستان در حال بررسی است که به محض مشخص شدن دلایل، جزئیات آن در اختیار افکارعمومی قرار خواهد گرفت.
ماهی ها به حوضچه های استحصال نمک ورود کرده اند
احمد علی پناه رئیس روابط عمومی شیلات خوزستان در گفت وگو با«رسانه مسئولیت اجتماعی» گفت:تلف شدن ماهی ها در بندر ماهشهر در حوضچه های استیصال نمک رخ داده و موضوع به صورت جدی در دست بررسی است. این اتفاق در حوزه دریا نبوده و بلکه در حوضچه استحصال نمک بوده است.حوضچه های استحصال نمک در این منطقه وجود دارد که ماهی ها به این حوضچه ها ورود کرده اند.در شرایط کنونی گمانه زنی هایی مانند کمبود اکسیژن در آب ،بلوم جلبکی و یا شیوع بیماری مطرح است که هنوز نمی توان به صورت دقیق درباره آن اظهار نظر کرد.
گرمای زیاد و کمبود اکسیژن سبب تلف شدن ماهی ها شده است
محمدجواد اشرفی مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان نیز در گفت وگو با«رسانه مسئولیت اجتماعی» در این زمینه گفت: در روزهای ۱۴ و ۲۳ مردادماه به دنبال گزارش تلف شدن هزاران قطعه ماهی در حوضچه استحصال نمک در ماهشهر، نمونه‌برداری توسط اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان، شیلات و دامپزشکی انجام شد.
وی افزود: بنا بر شواهد موجود دلیل اصلی تلف شدن ماهیان گرمای بیش از حد، کاهش اکسیژن محلول در آب، شکوفایی و تشکیل بلوم جلبکی، افزایش تبخیر، کاهش عمق آب و عدم تبادل آبی بین حوضچه‌ها بوده است.
وی گفت: با وجود شواهد موجود، کارشناسان از محل تلف شدن آبزیان نمونه‌برداری کردند و نمونه‌های برداشت شده از آب و ماهیان جهت بررسی دقیق‌تر به آزمایشگاه اداره‌کل محیط زیست استان خوزستان منتقل شد.
اشرفی گفت: این دومین حادثه در یک ماه گذشته است که در این محل اتفاق می‌افتد. در تاریخ ۱۴ مردادماه بیش از ۲۰۰ هزار قطعه و در تاریخ ۲۳ مردادماه هم نزدیک به پنج هزار قطعه ماهی تلف شدند که بیشتر از گونه شانک و گواف بودند.
وی افزود: علت کمبود اکسیژن در نتایج نمونه‌برداری اداره‌کل حفاظت محیط زیست و دامپزشکی استان خوزستان اثبات شده است.
بلوک جلبکی منشأ طبیعی دارد یا انسانی؟
بلوم یا شکوفایی جلبکی به معنی رشد آنی یا انباشت در تعداد جلبک‌ها در یک سیستم زیست‌آبی است. شکوفایی جلبکی منحصر به محیط‌های دریایی نیست و ممکن است در آب‌های شیرین نیز رخ دهد.
به طور معمول تنها یک یا تعداد اندکی از گونه‌های فیتوپلانکتون درگیر فرایند شکوفایی جلبکی هستند. بعضی از شکوفایی‌ها ممکن است از روی تغییر رنگ آب تشخیص داده شوند که حاصل انبوهی سلول‌های رنگیزه‌دار است.
نوع مورد توجه در این فرایند، شکوفایی زیان‌بخش جلبک‌هاست که شامل ازدیاد نوع سمی یا مضر فیتوپلانکتون‌ها است. این شکوفایی‌ها اغلب قرمز یا قهوه‌ای‌فام است و با نام کشند سرخ شناخته می‌شود.
شکوفایی جلبکی موجب عدم نفوذ اکسیژن در لایه های عمیق تر آب می شود و با مصرف اکسیژن موجود در محیط آبی، شرایط را برای رشد و زندگی آبزیان بسیار سخت می کند و مرگ ماهیان را به دنبال دارد.
شرایط شکوفایی جلبکی بسیار پیچیده است. در برخی مواقع این پدیده کاملا منشا طبیعی دارد و گاه از فعالیت های انسانی ناشی می شود.
در شرایطی که منشا انسانی در بروز این پدیده مطرح است عوامل گوناگونی مانند ورود فاضلاب های انسانی و کشاورزی و صنعتی به منابع آبی که حاوی نیترات و فسفات هستند و به مقدار زیاد در کودهای کشاورزی استفاده می شوند، عوامل مهم و تاثیرگذار در تشدید شرایط کمبود اکسیژن در محیط آبی می باشند.
همچنین افزایش گازهای گلخانه ای، گرد و غبار غنی از آهن، فاکتورهای هیدرولوژیک و تغییرات عظیم در آب و هوای جهانی، جابجایی و انتقال گونه های غیربومی از طریق آب توازن کشتی ها و بسیاری عوامل ناشناخته به عنوان عوامل تاثیرگذار در بروز این پدیده هستند. تاثیرات شکوفایی جلبک علاوه بر جانوران و آبزیان، مردم منطقه را نیز از نظر اقتصادی و بهداشتی متضرر خواهد کرد.
