«رسانه مسئولیت اجتماعی»- احسان انصاری:مسئولیت اجتماعی همواره نگاه به آینده دارد و تحولات آینده جامعه را از منظر توسعه و پیشرفت مورد تأکید قرار می دهد. در چنین شرایطی اتفاقاتی که در ساخت اجتماعی جامعه شکل می گیرد حائز اهمیت است و می تواند در چارچوب مسئولیت اجتماعی مورد توجه قرار بگیرد.
یکی از مهم ترین اتفاقاتی که در ساخت اجتماعی ما در سال های اخیر رخ داده شکاف نسلی و فاصله گیری دغدغه نسل جدید از نسل های گذشته است.این در حالی است که سرعت شکل گیری شکاف نسلی در شرایط کنونی نیز بیشتر شده است. اگر در گذشته شکاف نسلی در یک پروسه زمانی طولانی مانند چند دهه رخ می داد در شرایط کنونی این پروسه کوتاه شده و حتی به ده سال نیز رسیده است.
بدون تردید مهم ترین عامل کاهش فاصله شکاف نسلی در جامعه ما افزایش آگاهی و دسترسی آزاد به اطلاعات است. در چنین شرایطی نسل جدید سبک زندگی جوانان کشورهای مختلف جهان را مشاهده می کند و با سبک زندگی خود مقایسه می کند و در نتیجه تلاش می کند زندگی خود را به استانداردهای جهانی نزدیک کند.
در این مسیر نسل جدید به هر مانعی که برخورد کند تلاش می کند آن را از بین ببرد تا بتواند دغدغه ها و آمال های خود را تحقق ببخشد.
مهم ترین ویژگی های نسل جدید
در گذشته اغلب فرزندان به دلیل فقدان آگاهی مانند والدین خود رفتار می کردند و حتی مانند آنها فکر می کردند. فرزندان در اغلب موارد کاری را انجام می دادند که والدین آنها انجام می دادند و کمتر در این الگو دستکاری می کردند و یا توانایی تغییر این نوع الگوبرداری را نداشتند.
از سوی دیگر نقش گروه همسالان نیز در نسل جدید تغییر کرده و بیشتر شده است. در گذشته گروه همسالان با تغییرات جدی مواجه نبود و از توانایی کافی برای تغییر برخوردار نبود.
این در حالی است که در شرایط کنونی وضعیت گروه هماسالان نیز تغییر کرده و این گروه از تأثیرگذاری زیادی برخوردار شده است.
این وضعیت نتیجه افزایش آگاهی است که در جامعه شکل گرفته است. هنگامی که آگاهی و دانش یک نسل افزایش پیدا می کند به صورت طبیعی در بیان خواسته های خود راحت تر و صریح تر خواهد بود.
واقعیت غیر قابل انکاری که امروز در جامعه وجود دارد این است که دوران دنباله روی نسل ها گذشته و بلکه امروز نسل جدید پیشرو و خود مختار شده است.
نسل جدید در شرایط کنونی براین باور است که هیچ حرمت هیچ رسم و عملی واجب نیست و می توان آن را تغییر داد. این اتفاق بزرگی است که در نسل جدید رخ داده است.
اگر ما این تغییر را درک کنیم می توانیم با این نسل ارتباط برقرار کنیم اما اگر از درک این اتفاق عاجز باشیم نمی توانیم مسیر مناسبی برای تعالی این نسل ایجاد کنیم.جامعه به صورت مداوم در حال تغییر است.
ما باید بپذیریم که جامعه یک منظومه متعدد الابعاد،متعدد الاجزا و با جنبه ها و جلوه های مختلف است و هر لحظه به یک رنگ تغییر پیدا می کند.
شکاف نسلی در ایران
شکاف نسلی یا شکاف نسلها، اختلاف نظر بین یک نسل و نسل دیگر در مورد باورها، سیاست یا ارزشهاست. امروزه، شکاف نسل اغلب به شکاف درک شده بین افراد جوانان و والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ شان اشاره دارد.
اولین جامعه شناسان مانند کارل مانهایم به تفاوتهای میان نسلها در نحوه انتقال جوانان به بزرگسالی اشاره کردند. و روشهای جدا شدن یک نسل از یکدیگر، در خانه و موقعیتهای اجتماعی و مناطق (مانند کلیساها، باشگاهها، مراکز سالمندان و مراکز جوانان) را مورد مطالعه قرار دادند.
شکاف نسلی زمانی صورت میگیرد که دو نسل هنجارها، ارزشها و باورهای یکدیگر را درک نکرده و به نوعی دچار تعارض شوند. هرچند محققان معتقد هستند که درجهای از شکاف نسلی در هر جامعهای امری طبیعی است و به فراخور زمان و در شرایطی شکاف نسلی میتواند اتفاق بیفتد، اما باید دانست که شدت یافتن آن نیز با پیامدها و خطراتی همراه است که اگر به موقع تشخیص داده نشود ممکن است مسایل و مشکلات بسیاری برای جامعه به بار آورد.
بطور کلی صاحب نظران سه موضوع متفاوت نسبت به این مساله دارند. گروهی معتقدند که ما در ایران با شکاف میان نسل ها مواجه هستیم و امکان هرگونه تفاهم و گفت وگو میان نسل ها، تقریباً منتفی است.
گروه دیگری اما معتقدند که چیزی به نام شکاف نسلی وجود ندارد و والدین و فرزندان، بطور کلی مشابه هم می اندیشند و منابع هویتی یکسانی دارند.
گروه سوم نیز رویکردی میانه را اتخاذ می کنند و معتقدند هرچند تفاوت هایی جدی میان نسل های مختلف وجود دارد؛ اما این تفاوت ها آنقدر جدی و عمیق نیستند که بتوان از شکاف میان نسل ها سخن گفت.
واقعیت این است که اختلاف والدین و فرزندان و یا به عبارتی اختلاف بین جوانان و میانسالان و سالمندان تا حدود زیادی ریشه در تجربه زیستی افراد دارد که این تجربههای زیستی کاملا متفاوت است.
یعنی آنها محیط اجتماعی، سیاسی و تاریخی متفاوتی را تجربه میکنند و از این رو نگرشها، عادات رفتاری و ارزشهای متفاوتی هم خواهند داشت.
شکاف نسلی از تمایزهای دوقطبی و شدید بین نسلی حکایت دارد که صورت بیرونی آن به شکل کشمکش و تعارضهای بین نسلی حکایت میکند. همچنین باید گفت این پدیده تنها مختص ایران نیست بلکه در همه کشورها خصوصا جوامعی که وارد مرحله نوسازی شدهاند، بیشتر دیده میشود.
اختلافات خانوادگی، ترک تحصیل، فرار از خانه، اعتیاد و مواردی دیگر از مهمترین پیامدهای شکاف نسلی است. زمانی که جوانان میپندارند که از سوی والدین و اطرافیان خود درک نمیشود، انگیزه انجام کارهای نابهنجار و ضد قانونی در آنها چندبرابر میشود.
مسئولیت اجتماعی و شکاف نسلی
امروز نسل جدید در ایران با اتکا به آگاهی و دانشی که در اختیار دارد تلاش می کند نوع نگاه به زندگی را انتخاب کند و براساس دغدغه هایی که دارد حرکت کند.
به صورت طبیعی این احتمال وجود دارد که این دغدغه ها با دغدغه های نسل های گذشته تفاوت داشته باشد. به همین دلیل درک این تفاوت ها و عدم ایجاد مانع برای تحقق دغدغه های نسل جدید می تواند تا حدود زیادی از اصطکاک های اجتماعی جلوگیری کند.
هر چه در مسیر تحقق دغدغه های نسل جدید موانع بیشتری قرار داشته باشد به همان میزان احتمال واکنش های تند و رادیکال بیشتر خواهد شد.
اتفاقی که امروز در سطح کشور رخ داده تا حدود زیادی به مانع تراشی در مسیر تحقق دغدغه های نسل جدید باز می گردد. نسلی که با نسل های گذشته تفاوت های معناداری پیدا کرده و به همین دلیل نباید به شکلی با آنها رفتار کرد که با نسل های گذشته رفتار شده است.
این یک مسئولیت جمعی و اجتماعی است که با نسل جدید به شکلی رفتار کنیم که نه تنها در مسیر تعالی حرکت کند و بلکه به توسعه و پیشرفت جامعه نیز کمک کند.