محمد درویش در گفت وگو با«رسانه مسئولیت اجتماعی»:
محمد درویش از جمله فعالان شناخته شده محیط زیست است که بین حوزه اجتماعی و محیط زیست پیوند نزدیکی می بیند.پیوندی که با تشکل های مردم نهاد به عنوان حلقه واسط تکمیل می شود.به همین دلیل رسانه مسئولیت اجتماعی با محمد درویش که در گذشته مدیر کل دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست بوده گفت وگو کرده که در ادامه ماحصل این گفت وگو را می خوانید.
مسئولیت اجتماعی چگونه روی محیط زیست تأثیر می گذارد؟ محیط زیست در چه مفاهیمی با مسئولیت اجتماعی هم پوشانی دارد؟
مهم ترین نقش مسئولیت اجتماعی در محیط زیست این است که مردم را در پروژه های محیط زیستی دخالت بدهد و شرایطی را فراهم کند که پروژه های محیط زیستی با رویکردهای مردم نهاد جلو برود.مردم باید احساس کنند آرا و دیدگاه های آنان در حوزه محیط زیست دیده و شنیده می شود. در چنین شرایطی ما می توانیم مدعی شویم که مسئولیت اجتماعی و محیط زیست به مفاهیم مشترکی دست پیدا کرده اند.در شرایط کنونی بیش از نهصد تشکل مردم نهان در حوزه محیط زیست در کشور وجود دارد که اگر قوانین دست و پا گیر و نگاه های امنیتی کاهش پیدا کند و دولت بتواند از این تشکل ها به عنوان حلقه واسط استفاده کند این امکان فراهم می شود که مفاهیمی مانند مسئولیت اجتماعی در محیط زیست به جامعه محلی نیز انتقال پیدا کند.در چنین شرایطی زمینه برای تقویت مسئولیت اجتماعی در بین مردم به وجود می آید.هرچه مردم احساس کنند در فرایند تصمیم گیری در حوزه محیط زیست نقش موثر تری دارند به همان اندازه میزان همکاری آنها افزایش پیدا می کند. هر چه مشارکت مردم بیشتر باشد، قطعا شاهد حفاظت بیشتری از عرصه ها و گونه های گیاهی و جانوری موجود در محیط زیست خواهیم بود و اجرای طرح های محیط زیستی پایدارتر خواهد بود.بنابراین هیچ راهی وجود ندارد جز این که سرمایه های اجتماعی را به سمت مسئولیت اجتماعی احیاء کنیم تا منجر به حفظ محیط زیست و منابع طبیعی کشور شود. باید در این راستا نگاه های امنیتی کاهش و به سمن ها به عنوان گوش و چشم در راستای حفظ محیط زیست اهمیت داده شود.
*چه موانعی در تحقق افزایش مشارکت مردم در حوزه محیط زیست وجود دارد؟
محیط زیست حوزه‌ای است که ما به ویژه در دانشگاه ها و میان روشنفکران باید بسیار به آن توجه شود باشد اما متاسفانه حتی در دانشگاه‌های ما درباره این مسائل کمتر به این روابط و پیوندهای آسیب شناسی میان محیط زیست و سایر مشکلات توجه کرده اند؛ متاسفانه این بی تفاوتی را نه فقط از طرف مردم بلکه از سوی مسئولان و حتی مسئولان محیط زیست می بینیم که برای نمونه کاهش و از میان رفتن گونه های جانوری را بی اهمیت در نظر می گیرند در حالی که اینها شاخص نابودی محیط زیست است و این خود منجر به از میان رفتن منابع مالی ما می شود که برای معالجه و درمان بیماری های ناشی از تخریب محیط زیست باید ده ها و بلکه صدها برابر هزینه کنیم.توجه دانشگاه و مراکز علمی به محیط زیست می توان در چاچوب مسئولیت اجتماعی نسبت به محیط زیست قرار بگیرد. هر زمان فعالیتهای اقتصادی انسان کمتر شود وضعیت محیط زیست بهتر می‌شود؛ با کاهش ترددها و استفاده از سوختهای فسیلی آلودگی هوا و آلودگی صوتی نیز کاهش می‌یابد، وقتی که تعداد پرواز هواپیماها کمتر شود میزان آسیب به اتمسفر و آسیب به لایه ازون کم خواهد شد. حجم زیادی از پلاستیک‌ها که حاصل تردد هواپیماها، قطارها و اتوبوس‌های بین شهری است به شدت کاهش می‌یابد. متاسفانه هنوز نشانه‌های خیلی زیادی برای امیدواری وجود ندارد زیرا وقتی که دولتها و بنگاههای اقتصادی ورشکست و مشاغل خرد نابود می‌شود جوامع محلی بیشترین آسیب را می‌بیند. جوامعی که در کنار اندوخته‌های جنگلی و مرتعی زندگی می‌کنند.
راهکار شما برای تأثیرگذاری بیشتر مسئولیت اجتماعی در حوزه محیط زیست چیست؟
شرکت ها در حوزه محیط زیست و برای ایفای نقش مسئولیت اجتماعی شان می توانند با همکاری دقیق با سمن های این حوزه کارهای بزرگی را پیاده سازی کند. در این زمینه باید توجه داشت که تشکل ها فقط به پول نیاز ندارند و می توانند حمایت های دیگری از سازمان های مردم نهاد محیط زیستی کنند. در حال حاضر شرکت هایی که تمایل دارند در خصوص مسئولیت اجتماعی با سمن ها کار کنند می توانند با چاپ کتاب در حوزه مسائل زیست محیطی، طراحی وب سایت، راه انداری اپلیکیشن هایی در این زمینه، آموزش هایی در خصوص تفکیک زباله از مبدا و یا کاشت درخت کمک بکنند. به طور مثال در استان کهگیلویه و بویراحمد بنیادی توسط فعالان اجتماعی تاسیس شده است که هدف آنها این است که ظرف بیست سال آینده دو میلیون نهال بکارند که شرکت ها می توانند در قالب مسئولیت اجتماعی تقبل بکنند که هر سال بخشی از هزینه کاشت و نگهداری این نهال ها را بسته به بضاعت آن شرکت در منطقه زاگرس بپردازند و نام آن شرکت ها نیز در جنگل کاری آن منطقه با نصب تابلویی در قالب مسئولیت اجتماعی شرکت ها که این درخت ها را کاشته شده است، انجام شود.حتی در دوران کرونا سمن ها با همکاری شرکت ها می توانند به صورت موردی فعالیت هایی داشته باشند، برخی می توانند روی موضوع آبزیان کار کنند، برخی از سمن ها روی تنوع زیستی کار کنند و بنگاه های اقتصادی به عنوان مثال می توانند هزینه کارشناس هایی که به مناطق بومی فرستاده می شوند را در قالب مسولیت اجتماعی تقبل کنند و یا مکان هایی را برای آموزش افراد یا برگزاری کارگاه های آموزشی انجام دهند.
