اردشیر اروجی در گفت وگو با«رسانه مسئولیت اجتماعی»:
اردشیر اروجی معاون سابق آمار و برنامه ریزی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری است که در شرایط کنونی به وزارتخانه تبدیل شده است.حوزه گردشگری رابطه نزدیکی با مسئولیت اجتماعی دارد و تقویت مسئولیت اجتماعی می تواند در رونق گردشگری یک جامعه نقش تعیین کننده ای داشته باشد. به همین دلیل و برای بررسی این موضوع«رسانه مسئولیت اجتماعی» با اردشیر اروجی گفت وگو کرده که در ادامه ماحصل این گفت وگو را می خوانید.
*مسئولیت اجتماعی به چه میزان بر ساحت های مختلف گردشگری در ایران تأثیرگذار است؟
در شرایط کنونی گردشگری کشور با چالشی به نام کرونا مواجه شده است که مسئولیت اجتماعی نهادهای تصمیم گیر و مردم را بالا برده است.درباره مسئولیت اجتماعی دولت باید عنوان کنم دولت موفق نشده مسئولیت اجتماعی خود را در مقابل کرونا به خوبی انجام بدهد و به دلیل محدودیت های اقتصادی که وجود داشته گردشگری کشور آسیب دیده است.در شرایط کنونی بسیاری از هتل های ما دارای شرایط مناسب اقتصادی نیستند و با کاهش شدید اقامت کننده مواجه شده اند. به همین دلیل نیز دست به تعدیل نیرو زده اند و برخی از کارکنان خود را اخراج کرده اند.در گذشته گردشگری اشتغال ایجاد می کرد این در حالی است که در شرایط کرونایی امروز تولید بیکاری می کند.این وضعیت درباره مسئولیت اجتماعی مردم نیز وجود داشته است و مردم نیز در حوزه گردشگری مسئولیت اجتماعی خود را در دوران کرونا به خوبی انجام نداده اند.واقعیت این است که مردم از وضعیت موجود خسته شده‌اند، وقتی مسیر درست ندارد چه کار کنند، معلوم است که شمال می‌روند، بعد به آنها معترض می‌شویم که چرا رعایت نمی‌کنند و سفر می‌روند. مسیر قانونی پیش پای آن ها بگذاریم اگر رعایت نکردند بعد مردم را زیر سوال ببریم.مگر نمی‌گفتیم گردشگری برای تمدد اعصاب خوب است و سرانه درآمد آن پایین است و از سبد خانوار حذف شده و امری ضروری است، چرا این حرف‌ها را فراموش کردیم؟ حالا که باید تبلیغ کنیم مردم با برند کرونا، رعایت ضوابط و پروتکل‌ها و مطمئن سفر بروند، متوقف شده‌ایم. باید به مردم نشان دهیم در قطار و هواپیما یا هتل چطور این پروتکل‌ها را رعایت می‌شود. وقتی گردشگری داخلی راه افتد یقینا گردشگر خارجی اطمینان پیدا می‌کند و به ایران سفر می‌کند. گردشگری، اعتمادسازی است.
*شرکت های گردشگری چه رویکردی نسبت به مسئولیت اجتماعی داشته اند؟
پایبندی به اصول مسئولیت اجتماعی شرکت های گردشگری موجبات خوشنامی شرکت های فعال در جامعه را فراهم می آورد و تصویر مطلوبی از شرکت گردشگری بر ذهن مشتری به جای می گذارد. این خوشنامی و تصویر مثبت سبب می شود که مشتریان یا سایر شرکت هاتمایل و ارادهی بیشتری برای برقراری ارتباط و مراوده با آنان از خود نشان دهند. به این ترتیب شرکت های گردشگری که وجدان کاری و مسئولیت پذیری را در دستور کار قرار داده اند می توانند از طریق اعتباری که برای خود دست و پا می کنند در رقابت با سایر شرکت ها، با دستیابی به تصویر مثبت، عملکرد موفق تری نیز داشته باشند. شرکت های گردشگری با توجه به بحران ها وهمچنین فضای شدید رقابتی، قبل از اینکه به فکر سود آوری شرکت باشند باید به فکر مردم جامعه نیز باشند و به آنها نیز سود برسانند. بنابراین باید شرکت های مسئولیت پذیری باشند و از آنجایی که مسئولیت پذیری اخیرا به عنوان موضوعی مهم و حیاتی در ارتباطات بین شرکت ها و ذینفعان بوده است، ذینفعان مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت های گردشگری و سهامداران آنها، همان مردم جامعه و مشتریان هستند. در حقیقت، مسئولیت پذیری اجتماعی تلاشی برای نگریستن به منافع بلندمدت شرکت و اطمینان از این مساله است که آینده شرکت خوب و پایدار باشد.نکته دیگر اینکه گردشگری در سه حوزه است؛ گردشگری داخلی، گردشگری ورودی و گردشگری خروجی. گردشگری داخلی ایران، نوعی گردشگری فامیلی است. طبق اطلاعات مرکز آمار تنها بین ۵ تا ۶درصد گردشگری داخلی از هتل ها استفاده می کنند و بیشتر از خانه دوستان و آشنایان استفاده می کنند. این رقم تا ۶۷درصد از گردشگران داخلی را دربرمی گیرد.همچنین تنها کمی بیش از ۲درصد از گردشگران از تورهای داخلی برای ایران گردی استفاده می کنند و بیشتر با وسایل نقلیه شخصی است که مرگ و میر بیش از ۲۴هزار نفر در سال را به همراه دارد. یعنی با اینکه بیش از ۳هزار دفتر خدمات گردشگری در سطح کشور داریم، اما بیشتر گردشگر به خارج از کشور می فرستند تا اینکه برای ایران برنامه ای داشته باشند.
*راهکار شما برای تقویت نقش مسئولیت اجتماعی در حوزه گردشگری چیست؟
ما تا ۴۴درصد از سند چشم اندازی که برای صنعت گردشگری ترسیم کرده بودیم، عقب هستیم. یکی از مشکلات اساسی در هر سه حوزه گردشگری این است که پایگاه آماری نداریم. باید پایگاه اینترنتی ایجاد شود که به صورت دوره ای به روز شود و تعداد گردشگران داخلی و خارجی را رصد کند و آمارهای دقیقی بدهد که گردشگران، پژوهشگران، سرمایه گذاران و سیاست گذاران حد و حدود این بازار را بدانند. همین امر موجب می شود که مثلا برنامه ریزان این حوزه با دسترسی به این اطلاعات بتوانند بازار را مطالعه کنند و چرایی افزایش تعداد گردشگران و دلایل آن یا کاهش گردشگران و دلایل آن را بدانند. این امر موجب می شود که بتوانند موضع گیری ها دقیق تری داشته باشند. حتی تاثیر و تاثر گفتمان سیاسی بر این صنعت را هم می توان رصد کرد. به طور کلی اگر قرار است در ساختار اقتصاد مقاومتی گردشگری جایگزین نفت شود، باید آمار دقیقی داشته باشیم.
