رییس سابق سازمان خدمات و مشارکت اجتماعی شهرداری تهران در گفت وگو با«رسانه مسئولیت اجتماعی»:
سازمان رفاه،خدمات و مشارکت اجتماعی شهرداری تهران یکی از سازمان هایی است که در سال های اخیر نگاه ویژه ای نسبت به موضوع مسئولیت اجتماعی داشته است. مهم ترین اقدام این سازمان ایجاد مجمع خیرین در سرای محله های تهران و واگذاری مدیریت مدارس کودکان کار به نهادهای مردم نهاد بوده است.بدون شک واگذاری مسئولیت اجتماعی از دولت و نهادهای دولتی به مردم می تواند گام بلندی در تحقق مسئولیت اجتماعی در بین شهروندان به شمار رود. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی این موضوع«رسانه مسئولیت اجتماعی» با فرزاد هوشیار پارسیان رییس سابق سازمان رفاه،خدمات و مشارکت اجتماعی شهرداری تهران گفت وگو کرده که در ادامه ماحصل این گفت وگو را می خوانید.
*در مدیریت شهر تهران موضوع«مسئولیت اجتماعی» به چه میزان مورد توجه قرار گرفته و در این زمینه چه دستآوردهایی وجود داشته است؟
موضوع مسئولیت اجتماعی در شهرداری تهران سابقه پانزده ساله دارد.به همین دلیل نیز سرای محله های تهران به عنوان یک نهاد دموکراتیک و مردم نهاد با شعار مسئولیت اجتماعی شکل گرفت.این اتفاق به معنای مشارکت توده های مردم در مدیریت فضای شهری بود.در این فضا نخبگان و ریش سفیدان هر محله طی یک فرایند دموکراتیک انتخاب می شدند که در مدیریت محله و فضای شهری مشارکت داشتند.از سوی دیگر مسئولیت اجتماعی به معنای اخص آن که بتواند در آسیب های اجتماعی نقش ایفا کند با تشکیل سازمان رفاه و خدمات و مشارکت اجتماعی شهرداری تهران کلید خورد. هدف از تشکیل این سازمان نیز کمک به سراهای محله ها برای کمک رسانی به گروه های هدف یا اقشار آسیب پذیر جامعه بود. مهم ترین تبلور این رویکرد نیز تشکیل مجمع خیرین در سرای محله های شهر تهران بود.برخی از محله های تهران از تکمن مالی خوبی برخوردار بودند و به همین دلیل این محله ها به عنوان محله های معین برای محله هایی که آسیب پذیر بودن در نظر گرفته شد.از سوی دیگر از سال نود و چهار مسئولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی در شهرداری تهران شکل گرفت.
*هدف از تشکیل نهاد مسئولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی چه بود؟
هدف این بود که بنگاه های اقتصادی متوجه مسئولیت اجتماعی باشند و در این زمینه فعالیت کنند. به همین دلیل نیز همایش های مختلفی در این زمینه در سطح شهر تهران برگزار شد.در شرایط کنونی در تهران در حدود بیست و پنج مدرسه برای کودکان کار تأسیس شده است. کودکانی که تک والد هستند،مشکل شناسنامه داشتند و یا اتباع بیگانه بودند که در شرایط عادی نمی توانستند در مدارس کشور تحصیل کنند.ساختمان این مدارس توسط شهرداری تهران تأمین می شود و نهادهای مردم نهاد و بنگاه های اقتصادی مدیریت آنها را بر عهده دارند.نکته مهم اینکه شهرداری تهران هیچ هزینه ای برای مدیریت این مدارس پرداخت نمی کند و همه هزینه ها از طریق خیرین و مردم تأمین می شود. در این مدارس آموزش های عمومی برای زندگی و همچنین مهارت های لازم برای ایجاد شغل در آینده به آنها داده می شود.در این مدارس خواندن و نوشتن به آنها داده می شود و یک وعده غذای گرم نیز به آنها داده می شود. در اغلب موارد این این کودکان غذای گرم را در مدرسه نمی خورند و بلکه برای خانواده می برند.این بیست و پنج مدرسه تبلور مسئولیت اجتماعی مردم شهر تهران است.با این وجود هنوز راه طولانی در حوزه شهروندی و مدیریت شهری مسئولیت اجتماعی در پیش داریم.
*در این راه طولانی چه موانعی وجود دارد؟
مسئولیت اجتماعی باید به صورت فراگیر در همه محله های تهران به یک الگوی پایدار تبدیل شود.امروز در کلان شهرها مسئولیت اجتماعی بیش از اینکه توسط دولت انجام شود توسط نهادهای مردم نهاد و مردمی انجام می شود. به همین دلیل باید این نقش به مردم سپرده شود. ماموریتهای شهرداری تهران در حوزه آموزشهای اخلاق شهروندی و زیست شهری جز ماموریتهای مهم ۱۸ گانه شهرداری تهران هستند. در واقع کمک به فقرا و کارتن خوابها و درگیر کردن مشارکتهای مردمی جز وظایف شهرداری تهران نیست اما از آنجایی که رویکرد شهرداری تهران تبدیل شدن از یک سازمان خدماتی به یک نهاد اجتماعی است اخلاق شهروندی و زیست شهری جز موارد اصلی آن محسوب میشود.تا زمانی که مردم با درآمد خوب در شهر تهران احساس کنند که به یک فقیر کمک کردن و خانوادهای را تحت پوشش قرار دادن روی رفتار و اخلاقشان تاثیر مثبت خواهد گذاشت، باعث میشود که فرد احساس آرامش بیشتری کند و احساس کند که در یک حرکت دینی و اسلامی شرکت کرده است. این حرکت جز بخشهای اصلی اخلاق شهروندی و مسئولیت اجتماعی محسوب میشود. اگر شهرداری و دولت کل بودجه خود و بودجه نفت را برای رفع آسیب های اجتماعی اختصاص دهد، این موضوع در شهر تهران قابل حل نیست بلکه فقط با مشارکت مردم و انجمن های مردم نهاد می توان موضوع آسیب های اجتماعی را مدیریت کرد. شهرداری تهران در حوزه آسیب های اجتمای متولی اقدامات فوریتی نیست.این نهاد خدمات فوریتی را برای نجات جان انسان ها انجام می دهد اما هیچ وظیفه قانونی در این حوزه ندارد.به عنوان مثال خدمات شهرداری تهران برای ترک اعتیاد معتادان چرخه بازگشت به زندگی از سم زدایی، توانمندسازی و بازگشت به خانه را دنبال می کند.در این مجموعه ها اعتقادی به ترک اعتیاد اجباری نیست و اکثر معتادانی که به مراکز خدمات اجتماعی شهرداری مراجعه می کنند، خود معرف هستند.
در مددسراهای شهرداری تهران به مراجعه کنندگان یک وعده غذای گرم، لباس و خدمات بهداشتی ارایه می شود واگر این افراد شرایط ظاهری مناسبی داشته باشد و بتواند ارتباط اجتماعی برقرار کند، می تواند از فضای بی دفاع شهری به جامعه بازگردد.