سید رضا جمشیدی:قیام امام حسین(ع) دارای جنبه های مختلفی است که در طول اعصار مختلف جنبه های بارز و ممتاز این قیام مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.در واقع عاشورا به عنوان یکی از مهم ترین اتفاقات تاریخ اسلام نقش بسزایی در فرهنگ سازی و تعالی آموزه های دین مبین اسلام داشته است. با این وجود در دنیای مدرن می توان از جنبه های جدید تری نیز به این قیام بزرگ نگاه کرد که یکی از آنها مسئولیت اجتماعی است.
از این منظر حضرت امام حسین(ع) با احساس مسئولیتی که نسبت به جامعه و حاکمان آن داشته و برای حفظ و تعالی اسلام دست به چنین قیامی زده است. به همین دلیل می تواند قیام امام حسین(ع) و عاشورا را به عنوان مظهر مسئولیت اجتماعی قلمداد کرد.
امام حسین در یک شرایط حساس و خطیر تاریخی نسبت به جامعه مسلمین احساس مسئولیت کرد که شاید در آموزه های دینی چنین مسئولیتی با این مختصات برای ایشان تکلیف نشده بود و امام حسین(ع) با احساس مسئولیت دست به این قیام زده است. هدف این قیام نیز گسترش دین و مبارزه با فساد حاکمان بود که تنها با احساس مسئولیت نسبت به دین و آینده آن می توان چنین اقدامی انجام داد. به همین دلیل قیام عاشورا یک الگوی تمام عیار برای مسئولیت اجتماعی در زمینه های مختلف خواهد بود. الگویی که می تواند در بسیاری از ساحت های سیاسی،اقتصادی و اجتماعی جامعه ما مورد توجه قرار بگیرد.
در واقع هر چقدر مسئولیت انسان بیشتر کرامت و عظمت انسان بیشتر در میان انبیاء هم هرچه رتبه بالاتر برود میزان مسئولیت آنها هم بالاتر می‌رود هر چقدر ابراهیم به‌مقام نبوت نزدیک‌تر می‌شود امتحانات سخت‌تر و مسئولیت‌ها بیشتر می‌شود تا جایی که باید فرزند خود را هم قربانی کند.
پیامبر اسلام نیز وقتی می‌خواستند زیر بار مسئولیت بزرگ برود به واسطه این مسئولیت بزرگ کرامت بیشتر هم پیدا کرده و به همین دلیل نیز برخی احکام ویژه برای پیامبر وجود دارد که بر پیغمبر واجب می شود که برای دیگران وجود ندارد.
در واقع امام حسین(ع) به لحاظ مـوقـعـیت اجتـمـاعـی خـود را در برابر امـت اسلامـى مـسئول مـى بیند تا در مقابل ظلم و بیدادگرى که از سوی حکومت اموى وارد مى شود به دفـاع برخیزد.اگرچه این مسئله هر فرد مسلمانى است ولى بطور طبیعى در مورد امام حسین (ع)با توجه به امامت او از یکسو و انتسابش به پیامبر از سوى دیگر تاکید بیشترى پیدا مى کند و توقع جامعه اسلامى را بیشتر برمى انگیزد، و امام علیه السلام این مـسئولیت را احساس مى کرد و سکوت در برابر جنایات یزید را جایز نمى شمرد. از این رو براى ایفاء این مسئولیت بزرگ و خطیر به پاخاست تا عدالت اسلامى و حکم قرآن را در میان مردم به اجرا در آورد.
نکته مهم در این زمینه این است که اقدام مسئولانه امام حسین(ع) نسبت به جامعه به اندازه ای عمیق و تأثیرگذار بوده که پس از قرن ها هنوز آثار آن به خوبی قابل مشاهده است و به همین دلیل اقشار مختلف مردم در نقاط مختلف جهان در روز عاشورا به پاس فداکاری و ایثارامام حسین(ع) و یارانش عزاداری می کنند.
از سوی دیگر اجابت دعوت مردم کوفه نیز نشان دهنده مسئولیت اجتماعی اما حسین(ع) بود و حضرت با آگاهی از وجود همه مخاطراتی که در این راه وجود دارد این دعوت را اجابت کرد و درخواست مردم را بی پاسخ نگذاشت. با توجه به اینکه نامه هاى بسیارى تا حدود دوازده هزار نامه از شهر کوفـه که بزرگـتـرین شهر نیرو خـیز اسلامـى است براى امام حسین(ع) نوشتـند و آمـادگـى خود را براى کمک با لشکر صدهزار نفرى اعلان نمودند.این شرایط نشان می دهد که مردم حضرت را مـسئول دانسته که اگـر امامت و خلافت را نپذیرد در پیشگاه خدا با او احتجاج خـواهند کرد. در چنین شرایطی که اگر امام حسین(ع)اجابت نمى کرد در برابر خدا و امت اسلامـى مـسئول بود و تـاریخ هم حسین(ع) عـلیه السلام را مـسئول مـى شمـرد.در چنین شرایطی امام مسئولانه با موضوع برخورد کرده و نسبت به خواسته های مردم احساس مسئولیت کرده است.
متأسفانه در جامعه ما برخی مسئولیت را به‌عنوان یک حق ویژه به‌عنوان یک جایگاه و مقام ویژه تعبیر می‌کنند در حالی‌که مسئولیت یعنی مسئولیت نه ریاست. براساس تعالیم اسلام همه مسئولند. «کلکم راع وکلکم مسئول عن رعیته» ما همه مسئولیم و به همان مقدار که زیر بار مسئولیت می‌رویم مقاممان بالاتر است هرچقدر این مسئولیت سخت‌تر و مشکل‌تر باشد عظمت روحی و کرامت انسانی بیشتر است.
به همین دلیل نیزاگر دنبال این هستیم که جامعه ما یک جامعه پیشرفته و توسعه‌یافته و در مسیر کمالات قرار بگیرد باید مسئولیت‌باوری و مسئولیت‌پذیری به‌عنوان یک باور و یک عقیده و به‌عنوان یک مطالبه و گرایش جمعی تبدیل شود و به فرهنگ تبدیل شود. پس مسئولیت‌پذیری باید تبدیل به فرهنگ به جامعه اسلامی شود. در این زمینه امام حسین(ع)بهترین الگو است.
