مسئولیت اجتماعی گروهی از تعهدات است که فرد و یا سازمان در عملکرد خود مجبور به عمل در جهت آن تعهدات و حمایت ها و بالا بردن آن می باشد.

استاندارد و مسئولیت اجتماعی

به گزارش رسانه مسئولیت اجتماعی، مسئولیت اجتماعی گروهی از تعهدات است که فرد و یا سازمان در عملکرد خود مجبور به عمل در جهت آن تعهدات و حمایت ها و بالا بردن آن می باشد.

یک فرد و یا سازمان مسئولیت پذیر، حتی پا را فراتر گذاشته و خود را به عنوان یک شهروند در جامعه دانسته و در جستجوی موقعیت هایی است تا در جهت جامعه عمل نماید.

برای دستیابی به مسئولیت اجتماعی، فرد و یا سازمان باید تنها در چارچوب قانون عمل کند نه بیشتر و این قانون در واقع همان استاندارد است.عمل بر اساس استانداردهای مسئولیت پذیر،پیروی از استانداردهای پایه اخلاقی و قانونی در رفتار است.

استاندارد مسئولیت اجتماعی، یک چارچوب مفهومی و رهنمودهای وسیعی را به منظور توصیف و اجرایی نمودن مسئولیت اجتماعی افراد فراهم می نماید.

این مفاهیم و رهنمودها، در یک سطح عمومی نوشته شده اند،بنابراین باید متخصصین در حالت های منحصر به فرد، براساس نیازهای محلی اقشار مختلف و نیز نیازهای آموزشی،فرهنگی و توسعه که موردنیاز آحاد ملت می باشد، بیانیه ها را فراهم کنند.
سیستم نوین سازمان جهانی استاندارد(ISO )،سیستم نوین مدیریتی است که خود تلفیقی از مدیریت منابع انسانی و استانداردهای سیستم مدیریت است و سیستم مدیریتی مسئولیت اجتماعی نامیده می شود.در این سیستم،توجه به تمامی افراد ذینفع(Stakeholders) معطوف شده است و مشتری مفهومی گسترده تر دارد.

مفهوم استاندارد و مسئولیت اجتماعی

مفهوم استاندارد و مسئولیت اجتماعی رامی توان از سه دیدگاه در نظر گرفت:

الف)فردی که بطور مثبت در جامعه آموزشی و در جامعه ای که دارای سواد اطلاعاتی است شرکت می کند باید اهمیت اطلاعات را برای یک جامعه آزاد تشخیص دهد.فردی که مسئولیت اجتماعی دارد با رعایت مفاهیم اطلاعاتی و به طور اساسی برای پایه ریزی دمکراسی(آزادی)باید به اطلاعات دسترسی پیدا نماید.این فرد اطلاعات بیرونی را از یک نقطه نظر مختلف،شرایط علمی و دیدگاه فرهنگی در یک کوشش به منظور رسیدن به درک رسمی و با دلیل منتج شده کسب می نماید و پی می برد که دسترسی منصفانه به اطلاعات از یک شاخه در اطلاعات در همه قالبها یک پایه درست در آزادی است.
شاخص های استاندارد مطرح شده از نقطه نظر دیدگاه الف:
۱-جستجوی اطلاعات از منابع گوناگون،مفاهیم،نظام ها و فرهنگ ها
۲-رعایت اصول دسترسی منصفانه به اطلاعات

ب)فردی که به طور مثبت در جامعه آموزشی و در جامعه ای که سواد اطلاعاتی دارد شرکت می نماید وبه رفتار اخلاقی و در رعایت فناوری اطلاعات و اطلاعات پایبند است.فردی که مسئولیت اجتماعی دارد در رعایت اصول اطلاعاتی انعکاس استانداردهای اخلاقی سطح بالا را برای دسترسی،ارزیابی و استفاده از اطلاعات بکار می برد و به آن عمل می نماید.این فرد اهمیت دسترسی منصفانه به اطلاعات را در جامعه آزاد و احترام به اصول آزادی هوشمندانه و صداقت در میراث عقلانی تشخیص می دهد.این اصول را در عرض شاخه ای از قالب های اطلاعاتی- چاپی ،غیر چاپی و الکترونیکی به کار می برد.
شاخص های استاندارد مطرح شده از نقطه نظر دیدگاه ب:
۱-رعایت اصول آزادی هوشمندانه
۲-رعایت صداقت در میراث عقلانی
۳-استفاده از مسئولیت فناوری اطلاعات
ج)فردی که بطور مثبت در جامعه آموزشی و در جامعه ای که سواد اطلاعاتی دارد بطور موثر در گروه ها شرکت می نماید و به دنبال اطلاعات تولید شده می باشد و به آن پایبند است.

فردی که مسئولیت اجتماعی دارد در رعایت کارهای اطلاعاتی و هم در تنوع فناوریها، ارزیابی و استفاده از اطلاعات پایبند می باشد.این فرد جستجوگر است و در ایده ها و اطلاعاتی که در عرصه شاخه ای از منابع و دیدگاه ها و دانش و بینش ها سهیم می باشد ، یاری دهنده تنوع فرهنگی و نظام هاست و با افراد گوناگون برای مشخص کردن مشکلات اطلاعاتی و برای جستجوی راه حل ها و برای ارتباط با این راه حل های دقیق و خلاق همکاری می نماید.

شاخص های استاندارد مطرح شده از نقطه نظر دیدگاه ج:
۱-سهیم شدن در دانش و اطلاعات با دیگران
۲-احترام به عقاید دیگران و زمینه ها و دانش شرکایشان
۳-همکاری با دیگران،هم با اشخاص،هم با فناوران،به منظور تشخیص مشکلات اطلاعاتی و به منظور جستجوی راه حل ها
۴-همکاری با دیگران،هم با شخص، هم با فناوران،به منظور طراحی،توسعه و راه حل های اطلاعات تولید شده

مسئولیت اجتماعی امروزه نقش ارزشمندی در پایداری سازمان های اقتصادی دارد

امروزه مسئولیت اجتماعی نقش ارزنده ای در پایداری سازمان های اقتصادی دارد،بطوری که تمام متفکران علم مدیریت را به خود معطوف داشته است.

سی اس آر (مسئولیت اجتماعی) (CSR) (Corporate Social Responsibility) طریقی است که سازمان ها می توانند با رویکردهای اقتصادی،اجتماعی و زیست محیطی با ارزش ها و فرهنگ،استراتژی های ساختار تصمیم گیر و شیوه های عملیاتی خود را به شکل شفاف و قابل حسابرسی یکپارچه کنند. توسعه مسئولیت اجتماعی می تواند در حقوق افراد، مسائل زیست محیطی و حفظ مسئولیت جهانی تأثیر مهمی داشته باشد.

کشورهایی که با مسئولیت اجتماعی موافقند و بر اساس استانداردهای مربوطه عمل می کنند،منافع فردی کسب و کار را محافظت می کنند،از تعارض و مقابله کسب و کار با دولت جلوگیری می کنند و همواره زمینه جذب متخصصان را تسهیل می سازند.دولت ها در ایجاد مسئولیت اجتماعی و عمل به آن ،براساس استانداردها،نقش برنامه ریزی دارند و قوانین باید طوری باشند که افراد و/یا سازمانها به این سمت گرایش پیدا کنند.با توجه به اینکه مسئولیت اجتماعی در مقابل با فعالیت دولت و بخش خصوصی در کشورها می تواند شکل بگیرد،باید چیزی فراتر از استاندارد و الزامات قانونی برای انجام این مهم در کشورها مهیا باشد.

این الزامات و استانداردها در کشورهای توسعه یافته از پایین شکل گرفته به گونه ای بخش خصوصی با فعالیت خود این مسئولیت را در واحدهای خود ایجاد کردند و دولتها و سازمانهای بین المللی از این موضوع حمایت کرده اند.

استاندارد بین المللی مسئولیت اجتماعی

در آوریل سال ۲۰۰۳شورای سازمان ISO از کمیته سیاستگذاری این سازمان برای مصرف کنندگان(Copolco)درخواست کرد تا در زمینه تدوین استاندارد بین المللی مسئولیت اجتماعی SR امکان سنجی نماید و از آن بعنوان “مسئولیت اجتماعی یکپارچه” نام برد.

این کمیته در ماه می سال ۲۰۰۱ کار را آغاز کرد و در ژوئن ۲۰۰۲ به این نتیجه رسید که سازمان ISO بهترین سازمان از دیدگاه مصرف کننده است که موفقیت هدایت و پیشبرد موضوع مسئولیت اجتماعی را دارد.سپس پیشنهاد تشکیل یک گروه کاری متشکل از گروههای ذینفع و ذیربط توسطCopolco به شورای سازمان ISO ارسال شد تا موضوع در دستور کار این سازمان قرار گیرد.

در آغاز سال ۲۰۰۳ سازمان ISO یک گروه مشاورین استراتژیک(SAG)را در مورد مسئولیت اجتماعی تشکیل داد.این گروه شامل نمایندگانی از سراسر جهان بوده و طیف وسیعی از گروههای ذینفع و ذیربط را در بر می گرفت،از جمله دولت ها،سازمانها،کارگران،مصرف کنندگان،سازمانهای غیردولتی(NGO)،صنعت و بازرگانی.

پس از ۱۸ ماه تلاش مستمر،این گروه گزارش جامعی ارائه نمود که شامل بررسی اقدامات و ابتکارات کشورهای مختلف در زمینه مسئولیت اجتماعی و نقش سازمان ISO در این زمینه بود.گروه مشاورین استراتژیک به این نتیجه رسید که سازمان ISO خود می بایست کار تدوین استاندارد مسئولیت اجتماعی را با توجه به پیشنهاد دریافتی برعهده بگیرد.

به همین منظور کنفرانس بین المللی مسئولیت اجتماعی توسط سازمان ISO و با میزبانی موسسه استاندارد سوئد(SIS)در تاریخ ۲۱-۲۲ ژوئن ۲۰۰۴ در استهکلم برگزار شد.هدف از برگزاری این کنفرانس جلب حمایت کشورها برای مشارکت در تدوین استاندارد بین المللی مسئولیت اجتماعی بود.

هدف و دامنه کاربرد استاندارد

کمک به سازمانها در جهت ایفای نقش مسئولیت اجتماعی آنها و تأمین راهنماهایی عملی در جهت:

-اجرایی نمودن مسئولیت اجتماعی
-شناسایی و درگیر نمودن گروههای ذینفع
-افزایش اعتبار گزارشات مربوط به SR
-تأکید بر نتایج عملکرد و ارتقاء
-افزایش رضایت و اطمینان مشتری
-ارتقاء واژه شناسی رایج در SR
-همراه شدن با سایر مدارک و استانداردهای بین المللی.

استاندارد جهانی برای مسئولیت پذیری اجتماعی ISO 26000 Social Responsibility

مسئولیت یک سازمان از تاثیرات تصمیمات و فعالیت های خود بر جامعه و محیط از طریق رفتاری شفاف و اخلاقی ، سازمان های واقع در هر نقطه دنیا و سهامداران وذینفعان آنها، آگاهی مناسبی نسبت به مزایای رفتارهای اجتماعی پیدا کرده اند. هدف مسئولیت اجتماعی کمک به توسعه ی پایدار می باشد. ایزو26000 ، راهکاری را در زمینه اصول اساسی مسئولیت اجتماعی ، مسائل و موضوعات مرتبط با مسئولیت اجتماعی و روش های ادغام و تلفیق و تبدیل رفتار مسئولیت اجتماعی به راهکارها ، سیستم ها، اقدامات و فرآیند های سازمانی ارائه می نماید.

ایزو 26000 توسط کمیته مسئولیت اجتماعی ISO/TMB ایجاد شده است. این استاندارد با مشارکت کارشناسانی از بیش از 90 کشور و 40 سازمان بین المللی و منطقه ای درگیر در جنبه های مختلف مسئولیت اجتماعی ، ایجاد شده است.

 

* ترغیب به تصمیم گیری آگاهانه تر بر اساس شناخت بهتر از انتظارات و توقعات جامعه، فرضهای مرتبط با مسئولیت اجتماعی ( نظیر مدیریت بهتر خطرات و تهدید قانونی) و تهدیدها و خطرات مرتبط با عدم مسئلیت اجتماعی

* بهبود اقدامات مدیریت بحران (تهدید) سازمان

* افزایش شهرت سازمان و افزایش اعتماد عمومی

* افزایش رقابت سازمان با رقبای خود که شامل دسترسی به وضعیت مالی و شریک ممتاز می باشد

* بهبود و ارتقای رابطه سازمان با سهامداران خود و ظرفیت آن برای ابتکار و نوآوری ، از طریق ارائه دیدگاه ها و نگرش های جدید و تماس با طیف متنوعی از سهامداران

* افزایش وفاداری ، صداقت و روحیه کارمندان ، ارتقای ایمنی و سلامت کارگران زن و مرد و تاثیر مثبت بر توانایی استخدام ، ترغیب و ایفای کارمندان

* صرفه جویی حاصل از بهره وری و راندمان منبع، کاهش مصرف انرژی و آب ، کاهش ضایعات ، بازیافت محصولات فرعی با ارزش و در دسترس روز افزون به مواد خام

* افزایش اطمینان پذیری و عدالت در معاملات از طریق امور سیاسی مسئولانه ، رقابت منصفانه ، و فقدان (عدم) فساد و رشوه خواری

*جلوگیری یا کاهش تعارضات احتمالی با مشتریان در زمینه محصولات یا خدمات

* کمک به دوام بلند مدت سازمان از طریق افزایش تداوم منابع طبیعی و خدمات محیطی

* کمک به تولید کالای عمومی و تحکیم جامعه و نهادهای مشتری

اینفوگرافیک 10 گام تدوین مسئولیت اجتماعی شرکت ها: 

زمینه تدوین استاندارد بین المللی مسئولیت اجتماعی SR ازکنگره جهانی محیط زیست آغاز می شود که در سال 1992 در ریودوژانیرو برگزار شد. در این کنگره ارتباط بین مسئولیت اجتماعی و پایداری سازمان ها مطرح گردید، سپس این موضوع در کنگره جهانی توسعه پایدار که در سال 2002 در آفریقای جنوبی برگزار شد نیز مورد بحث قرارگرفت.

کمیته سیاستگذاری سازمان ISO برای مصرف کننده(COPOLCO)

در آوریل سال 2001 شورای سازمان ISO از کمیته سیاستگذاری این سازمان برای مصرف کنندگان (COPOLCO) درخواست کرد تا درزمینه تدوین استاندارد بین المللی مسئولیت اجتماعی SR امکان سنجی نماید و از ان بعنوان ” مسئولیت اجتماعی یکپارچه ” نام برد. این کمیته در ماه می سال 2001 کار را آغاز کرد و در ژوئن 2002به این نتیجه رسید که سازمان ISO بهترین سازمان از دیدگاه مصرف کننده است که موقعیت هدایت و پیشبرد موضوع مسئولیت اجتماعی را دارد. سپس پیشنهاد تشکیل یک گروه کاری متشکل از گروه های ذینفع و ذیربط توسط copolco به شورای سازمان ISO ارسال شد با موضوع در دستورکار این سازمان قرارگیرد.

تشکیل گروه مشاورین استراتژیک (SAG)

درآغاز سال 2003 سازمان ISO یک گروه مشاورین استراتژیک (SAG) را در مورد مسئولیت اجتماعی تشکیل داد. این گروه شامل نمایندگانی از سراسر جهان بوده و طیف وسیعی از گروه های ذینفع و ذیربط را در بر می گرفت، از جمله دولت ها، سازمان ها، کارگران، مصرف کنندگان، سازمان های غیر دولتی (NGO) ، صنعت و بازرگانی.

پس از 18ماه تلاش مستمر، این گروه گزارش جامعی ارایه نمود که شامل بررسی اقدامات و ابتکارات کشور های مختلف در زمینه مسئولیت اجتماعی و نقش سازمان ISO در این زمینه بود.

گروه مشاورین استراتژیک به این نتیجه رسید که سازمان ISO خود می بایست کار تدوین استاندارد مسئولیت اجتماعی را با توجه به پیشنهادات دریافتی برعهده بگیرد.

به همین منظور کنفرانس بین المللی مسئولیت اجتماعی توسط سازمان ISO و با میزبانی موسسه استاندارد سوئد(SIS) در تاریخ 21-22 ژوئن 2004 در استکهلم برگزار شد. هدف از برگزاری این کنفرانس جلب حمایت کشورها برای مشارکت در تدوین استاندارد بین المللی مسئولیت اجتماعی بود. در این کنفرانس 355 نفر از 64 کشور حضور داشتند که نمایندگی گروه های ذینفع اصلی را به عهده داشتند و موضوعات مطرح شده دقیقا در جهت اهداف گروه مشاورین استراتژیک (SAG) بود.

هیئت مدیره فنی TMM سازمان ISO

با ارایه گزارش کنفرانس و دریافت توصیه ها و پیشنهادات و بازخورد کنفرانس ، هیئت مدیره فنی سازمان ISO پیشنهاد تشکیل یک گروه کاری برای تهیه پیش نویس اولیه استاندارد بی المللی SR را داد و هدایت ان را نیز خود بعهده گرفت، ریاست این گروه کاری نیز مشترکا به عهده موسسات استاندارد دو کشور برزیل (ABNT) و سوئد (SIS) واگذار شد که همانا حمایت از سیاست Twining می باشد.

همکاری یک کشور توسعه یافته و یک کشور در حال توسعه را در سازمان ISO اصطلاحا (Twining) می نامند و هدف از ان مشارکت دادن هرچه بیشتر کشورهای درحال توسعه در فعالیت های سازمان ISO می باشد که در حال حاضر از کل اعضای سازمان 110 عضو از کشورهای درحال توسعه هستند در ژانویه سال 2005 تعداد 37 کشور عضو ایزو در مورد موضوع کاری جدید ( مسئولیت اجتماعی) رای مثبت دادند و 32 کشور نیز برای مشارکت فعال در این امر اعلام آمادگی نموده و کارشناس معرفی کردند.

استانداردهای ایزو همچنین مصرف کنندگان و مشتریان را حمایت و تامین کرده و بسیاری از جنبه های زندگی ما را ساده تر می سازند. ایزو فقط استانداردهای مورد نیاز برای بازار را تولید می کند.این کار توسط کارشناسانی از بخش های صنعتی، فنی و تجاری نیازمند استاندارد، صورت می گیرد که متعاقبا از انها استفاده می نمایند. این کارشناسان با گروه های دیگری که از اطلاعات و دانش مربوطه برخوردارند، نظیر نمایندگان سازمان های دولتی، سازمان های حمایت از مصرف کنندگان، لابراتورهای دانشگاهی و آزمایشگاهی همکاری دارند.

استانداردهای ایزوی اعلام شده تحت عنوان استانداردهای بین المللی، وفاق بین المللی در زمینه وضعیت صنعت در فناوری مورد نظرشان نشان می دهند.

بخش اول:

1- مسئولیت اجتماعی و ایزو 26000:

سازمان های واقع در هر نقطه دنیا و سهامداران و ذینفعان انها، آکاهی وشناخت فزاینده ای در مورد نیاز به- و مزایای- رفتار مسئول از لحاظ اجتماعی،پیدا کرده اند. هدف مسئولیت اجتماعی، کمک به توسعه پایدار می باشد. ایزو26000، راهکاری را در زمینه اصول اساسی مسئولیت اجتماعی، مسایل و موضوعات اصلی مرتبط با مسئولیت اجتماعی و روش های ادغام و تلفیق و تبدیل رفتار مسئولیت اجتماعی به راهکارها، سیستم ها، اقدامات و فرایندهای سازمانی فعلی را ارایه می نماید. ایزو26000برای کمک به سازمان ها در جهت پیاده سازی توسعه پایدار، طراحی شده است.

2- مفید ومناسب بودن ایزو 26000را چه کسی تشخیص می دهد؟

ایزو 26000، با همه انواع سازمان ها در بخش های خصوصی، دولتی و غیر انتفاعی، اعم از بزرگ و کوچک و اعم از اینکه کشورهای پیشرفته یا در حال توسعه فعالیت می کنند، همخوانی داشته و متناسب با همه انها طراحی شده است. شناسایی و تشخیص انجه که برای اداره سازمان، مهم و مناسب است (از طریق مسایل و ملاحظات خود سازمان و گفت و گو با سهامداران) از جمله مسئولیت های هر سازمان محسوب می گردد.ایزو 26000 برای کسانی که مسئولیت اجتماعی را بررسی می کنند و نیز افرادی که تجربه کار با ان را دارند، کارایی بیشتری دارد. نوآموزان و مبتدیان ممکن است ان را برای خواندن، مناسب تشخیص دهند و از ابتدا تا انتها از ان به عنوان اولین گام در مسئولیت اجتماعی، بهره بگیرند، در حالی که مشتری(مصرف کننده)باتجربه ممکن است از ان برای اصلاح و ارتقای اقدامات و ادغام و تلفیق بیشتر مسئولیت اجتماعی در سازمان استفاده نماید.

3- ایا ایزو 26000 معتبر است؟

ایزو 26000 یک استاندارد سیستم مدیریت نمی باشد و برای اهداف و مقاصد تایید(گواهی)یا تنظیمی یا قراردادی، طراحی نشده است. اعطای هرگونه تایید به ایزو 26000 ، ارایه تصویر نادرست و غلطی از هدف و قصد استاندارد بین المللی می باشد.

4-ایزو26000 توسط چه کسانی ابداع گردید؟

ایزو 26000 توسط گروه کاری مسئولیت اجتماعی ISO/TMB تولید شد. این کار با استفاده از روش چند سهامداری مشتمل بر کارشناسانی از بیش از 90 کشور و 40 سازمان بین المللی و منطقه ای دخیل در جنبه های مختلف مسئولیت اجتماعی،صورت گرفته است. این کارشناسان، شش جنبه مختلف از مسئولیت اجتماعی را مطرح می کنند:

مشتریان (مصرف کنندگان)- دولت- صنعت- کار- سازمان های غیر دولتیNGO`S ) ) خدمات- پشتیبانی و تحقیقات.

مضاقا اینکه، قانون ویژه ای برای تعادل میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه و نیز تعادل و توازن بین گروه های برنامه ریزی، وضع گردید.

بخش دوم:

1-ایزو 26000 چه جیزهایی را شامل می شود؟

ایزو 26000 شامل 7 بند(ماده) اصلی است. موارد زیر خلاصه ای از هریک از این مواد (بندها) می باشند:

1- حیطه:

این بند، محتوا و حیطه این استاندارد بین المللی را بیان می کند و محدودیت ها و استثنا های ویژه ای را مشخص می کند.

2- عبارات،تعاریف و عبارات مخفف:

این بند،عبارات اصلی که در شناخت و درک مسئولیت اجتماعی و استفاده از این استاندارد بین المللی حایز اهمیت هستند،مشخص و ارایه می نماید.

3- درک و شناخت مسئولیت اجتماعی:

این بند،عوامل و شرایط مهمی که در توسعه مسئولیت اجتماعی تاثیر داشته و ماهیت و عملکرد ان را تحت تاثیر قرار می دهند را بیان می کند.این بند همچنین مسئولیت اجتماعی، اینکه به چه معناست و طرز استفاده از آن را بیان می کند.این بند شامل راهکار به سازمان های کوچک و متوسط در استفاده از این استاندارد بین المللی می باشد.

4- اصول مسئولیت اجتماعی:

این بند اصول کلی مسئولیت اجتماعی را بیان کرده و توضیح می دهد.

5- شناخت مسئولیت اجتماعی و جذب تعهد سهامداران:

این بند دو روال مسئولیت اجتماعی رابررسی می کند. برداشت سازمان از مسئولیت اجتماعی خود و شناسایی و جلب توجه سهامداران. این بند راهکاری را در رابطه میان سازمان، سهامداران و جامعه مطرح می کند که موضوعات و مسایل اصلی مسئولیت اجتماعی و حوزه نفوذ یک سازمان را مشخص می کند.

6- ارایه راهکاری در زمینه مسئولیت اجتماعی:

این بند، مسایل و موضوعات اصلی و مرتبط با مسئولیت اجتماعی را توضیح می دهد. برای هر موضوع اصلی، اطلاعات مربوط به حوزه قلمروی آن، رابطه آن با مسئولیت اجتماعی، اصول و ملاحظات مربوطه انتظارات و امور مربوطه لحاظ می گردند.

7- راهکار مربوط به ادغام مسئولیت اجتماعی در کل یک سازمان:

این بند، راهکاری در مورد استفاده از مسئولیت اجتماعی در یک سازمان، اریئه می دهد. این بند در بردارنده راهکار مربوط به شناخت مسئولیت اجتماعی یک سازمان، ادغام مسئولیت اجتماعی در سرتاسر سازمان، ارتباط در زمینه مسئولیت اجتماعی، افزایش اعتبار یک سازمان در رابطه با مسئولیت اجتماعی، بررسی پیشرفت ها و ارتقای کارایی، عملکرد و ارزیابی نوآوری ها و ابتکارات اختیاری در زمینه مسئولیت اجتماعی می باشد.

2- مسئولیت اجتماعی چیست؟

ایزو 26000 مسئولیت اجتماعی را به شرح زیر بیان می کند:

مسئولیت یک سازمان برای اثر بخشی تصمیمات و فعالیت های خود بر جامعه و محیط، از طریق رفتار شفاف و اخلاقی که شامل موارد زیر می باشد

مد نظر قرار دادن انتظارات و توقعات سهامداران، همخوانی و مطابقت با قانون اجرایی و هنجارهای رفتار بین المللی و تعمیم آن در سراسر سازمان و به کار بستن در تمامی روابط آن.

هنگامی که در مورد مسئولیت اجتماعی صحبت می‌کنیم، به ارجحیت نفع جمعی به منافع شخصی و سازمانی اشاره داریم. این بدان معناست که چنانچه مشاغل بخواهند بر پایه اصول و قواعد مسئولیت پذیری اجتماعی پیش بروند، باید در کنار هدف خود، یعنی رساندن سود سهام سهامداران به حداکثر میزان ممکن، به منافع جامعه نیز توجه کنند.

اگر بخواهیم به دور از حاشیه به پرسش ” مسئولیت‌اجتماعی چیست؟ ” پاسخ دهیم، بهتر است به این جمله بسنده کنیم که: “مسئولیت پذیری اجتماعی مسیری برای سهامداران و سرمایه گذاران و به طور کلی تولید کنندگان ارزش افزوده، با هدف بهبود رفاه جامعه، وضعیت محیط زیست و موارد مشابه دیگر است.”

البته در این مقوله نیز مانند هر موضوع دیگری منتقدانی وجود دارند، که معتقدند، هدف اصلی تجارت کسب درآمد است و به همین علت، ذینفع بودن جامعه با آن تناقض دارد.

• مسئولیت اجتماعی بدان معنی است که مشاغل علاوه بر به حداکثر رساندن ارزش سهام سهامداران ، باید به شکلی عمل کنند که به نفع جامعه باشد.
• منتقدان ادعا می‌کنند که مسئولیت پذیری اجتماعی با ذات مشاغل در تضاد است.
• شرکت‌هایی که می‌خواهند در راستای مسئولیت پذیری‌اجتماعی گام بردارند، باید سیاست‌هایی را اتخاذ کنند که باعث رفاه جامعه و بهبود شرایط محیط زیستی شده و در عین حال تأثیرات منفی حداقلی بر روی وضعیت مالی شرکت داشته باشند.
• شرکت‌ها می‌توانند به طرق مختلفی، از جمله فراهم کردن شرایط انجام امور داوطلبانه، ایجاد تغییراتی به سود محیط زیست و شرکت در کارهای خیرخواهانه در زمینه مسئولیت پذیری‌اجتماعی گام بردارند.اینفوگرافیک ایفای مسئولیت اجتماعی بانک ها: 

3-یک سازمان چگونه از مسئولیت اجتماعی خود تاثیر می پذیرد؟

درک و شناخت و واقعیت عملکرد و کارایی مسئولیت اجتماعی یک سازمان، سایر مسایل را می تواند تحت تاثیر قرار دهد:

* مزیت رقابت

* شهرت و اعتبارآن

* توانایی ان در جذب و حفظ کارگران یا اعضا، مشتریان، مصرف کنندگان یا کاربران

* حفظ روحیه، طرز تفکر، تعهد و بهره وری کارمندان

* نگرش سرمایه گذاران، اهدا کنندگان، اسپانسرها و جامعه مالی و

* رابطه آن با شرکت ها، دولت ها، رسانه ها،تولید کنندگان، همکاران، مشتریان و جامعه ای که در آن فعالیت می کند.

4-مزایا و مسئولیت اجتماعی برای یک سازمان:

مسئولیت اجتماعی، مزایای احتمالی بیشماری را برای یک سازمان در پی دارد. این مزایا و منافع عبارتند از:

* ترغیب به تصمیم گیری آگاهانه تر بر اساس شناخت بهتر از انتظارات و توقعات جامعه، فرصت های مرتبط با مسئولیت اجتماعی(نظیر مدیریت بهتر خطرات و تهدید قانونی) و تهدیدها و خطرات مرتبط با عدم مسئولیت اجتماعی.

* بهبود اقدامات مدیریت بحران (تهدید)سازمان.

* افزایش شهرت سازمان و افزایش اعتماد عمومی

* افزایش رقابت سازمان با رقبای خود که شامل دسترسی به وضعیت مالی و شریک ممتاز می باشد.

* بهبود و ارتقای رابطه سازمان با سهامداران خود و ظرفیت آن برای ابتکار و نوآوری، از طریق ارایه دیدگاه ها و نگرش های جدید و تماس با طیف متنوعی از سهامداران.

* افزایش وفاداری، صداقت و روحیه کارمندان، ارتقای ایمنی و سلامت کارگران زن و مرد و تاثیر مثبت بر توانایی استخدام، ترغیب و ابقای کارمندان.

* صرفه جویی حاصل از بهره وری و راندمان منبع، کاهش مصرف انرژی و آب، کاهش ضایعات، بازیافت محصولات فرعی با ارزش و در دسترس روز افزون به مواد خام.

* افزایش اطمینان پذیری و عدالت در معاملات از طریق امور سیاسی مسئولانه، رقابت منصفانه،و فقدان(عدم)فساد و رشوه خواری.

* جلوگیری یا کاهش تمارضات احتمالی با مشتریان در زمینه محصولات یا خدمات.

* کمک به دوام بلند مدت سازمان از طریق افزایش تداوم منابع طبیعی و خدمات محیطی و

* کمک به تولید کالای عمومی و تحکیم جامعه و نهادهای شهری.

اینفوگرافیک اقدامات مسئولیت اجتماعی وزارت نفت: 

استاندارد مسئولیت اجتماعی و خیر همگانی از کجا آمد؟

مسئولیت اجتماعی شرکت ها به عبارتی به معنی اخلاق کسب و کار است و به نقشی که شرکت ها در حوزه اجتماعی بر عهده دارند مربوط می شود. کارشناسان بازار بر این باورند که شرکت ها برای اینکه در کســب و کار خود موفق باشند باید مسئولیت خود را در قبال جامعه و تمام کسانی که تحت تأثیر فعالیت های سازمان قرار می گیرند رعایت کنند.

مســئولیت اجتماعی بنگاه ها تمامی جنبه های مدیریتی شرکت را پوشش می دهد و در مورد این اســت که چگونه شــرکت ها، تجارتشان را به روش اخلاقــی انجام دهند و اثر جنبه های اقتصادی، محیطی و اجتماعی حقوق بشــر را در نظر می گیرند.

نگاه سه بعدی مسئولیت اجتماعی به کسب و کار ها

مسئولیت اجتماعی معتقد است که دوران نگاه کردن تک‌بعدی به تراز‌نامه مالی شرکت‌ها که تنها، سود خالص را ملاک موفقیت و اعتبار شرکت در میان رقبا می‌دانستند، گذشته است.

به همین خاطر، مسئولیت اجتماعی، به مقوله کسب و کار و تراز‌نامه مالی شرکت‌ها، به جای نگاه سنتی، نگاهی سه بعدی دارد. این بدان معناست که، مسئولیت اجتماعی برای اعتبار‌سنجی شرکت‌ها، سود (PROFIT)، جامعه (PEOPLE) و محیط زیست (PLANET) را همزمان در تراز‌نامه مالی شرکت‌ها و مجموعه رفتارهای اقتصادی بنگاه‌ها، بررسی و لحاظ می‌کند.

نمونه های موفق داخلی و خارجی در مسئولیت اجتماعی

بهتر است این بخش از گزارش را به نمونه های موفق داخلی و خارجی فعال در حوزه مسئولیت اجتماعی بپردازیم.

گوگل

گوگل، غول جستجوی اینترنت، همچنان در صدر دنیای CSR قرار دارد و نشان می دهد که توانسته بیش از ۷۰ درصد معیارهای فوربس را از آن خود کند. پس از آن، غول نرم افزار دنیا (مایکروسافت) و غول انیمیشن جهان (دیزنی) قرار دارد. شرکت اسباب بازی سازی لگو و دایلمر کرایلسر آلمان و میراث استیو جابز (اپل) در رده های بعدی قرار دارند.

بیل گیتس و همسرش ملیندا

از دیگر موارد این گونه رفتارها می توان به مرد شماره یک مایکروسافت اشاره کرد. بیل گیتس و همسرش ملیندا، در ســال ۲۰۰۰ مسئولیت اجتماعی خود را در این زمینه توسعه دادند و بنیاد خیریه ای ثبت کردند که بزرگ ترین موسسه خیریه جهان است.

شرکت انیمیشن سازی Disney 

به غیر از شــرکت های فناوری اطلاعات و بزرگان دره سیلیکون، شرکت انیمیشن سازی Disney که یکی از برندهای معــروف این صنعت در دنیا به شمار می رود، برای حفــظ و ارتقای جایگاه خــود در زمینه مسئولیت های اجتماعی، اقدامات گسترده ای انجام داده است.

استارباکس

یکی دیگر از شرکت های معتبر بین المللی که در زمینه فعالیت های خیرخواهانه و بر مدار حفظ دنیا برای آیندگان اقدامات چشم گیری داشته است استارباکس، برند بزرگ قهوه فروشــی در سراسر جهان است.

Electrolux

الکترولوکس، تولید‌کننده بزرگ جهانی در زمینه تجهیزات الکتریکی خانگی و حرفه‌ای است که به عنوان رهبر صنعتی در پایداری شناخته شد.

کارخانه تولید آب معدنی مهرآب با برند “دی دی واتر”

این کارخانه تهیه آب معدنی، تحت عنوان شرکت مسئولیت اجتماعی “دی دی واتر”، سود حاصل از فروش خود را صرف امور خیرخواهانه می‌کند و طی حرکتی مبتکرانه سود فروش هر رنگ متفاوت از آب معدنی را برای هدف خیرخواهانه‌ای خاص، هزینه می‌کند.

محک 

اخیرا در میان تمامی ان جی اُ های جهان، «محک» ، موسسه خیریه حمایت از کودکان سرطانی ایران، چهارم شد. در این رویداد، ۲۴۰ شرکت امریکایی شرکت داشتند و این اتفاق بزرگی بود. در حال حاضر جهان چنین دیدگاهی را به ایران پیدا کرده که در کشوری که اغلب مردم گرفتارند، به گرفتاران کمک می شود.

انتشار گزارش مسئولیت اجتماعی

(CSR Annual Report) را منتشر می کنند تا به مخاطبان خود (اعم از سهامداران یا ذی نفعان) اعلام کنند که فعالیت یکسال اخیر آنها، تا چه اندازه محیط زیست و استانداردهای زیست محیطی و اجتماعی را حمایت کرده و محصول نهایی آنها، عاملی تخریبی برای آینده بشریت نبوده است.

برای مطالعه گزارش مسئولیت اجتماعی شرکت ها کلیک کنید.

حرف حساب CSR چیست؟

اگر شرکتی، کالا یا خدماتی تولید می کند، این تولیدات، چه اندازه مخرب محیط زیست نبوده است.

چه اندازه یک بنگاه اقتصادی، برابری جنسیتی و تساوی میان کارکنانش را در رفتار سازمانی خود لحاظ می کند.
چه اندازه یک شرکت توانسته آلاینده های زیست محیطی کمتری تولید یا مدیریت کند.
چه اندازه یک شرکت توانسته آلودگی صوتی کمتری را برای همسایگان به ارمغان آورد.
آیا کالا یا خدماتی که یک شرکت تولید کرده است، حقوق دیگر انسان ها در سرزمین های دیگر را نقض کرده است؟
آیا ماحصل فعالیت تجاری یک شرکت در طول یکسال گذشته، با مصرف کاغذ کمتری همراه بوده است؟
چقدر یک شرکت توانسته است تا مدیریت بهینه مصرف گاز و برق و آب را در دستور کارش قرار دهد؟
آیا سودی که به سهامدار پرداخت شده است، حقوق ذی نفعان (مردم) را نقض کرده است یا خیر؟
آیا شرکت توانسته فرهنگ اخلاق مداری را در کسب و کار خود نهادینه کند؟
این شرکت در طول یکسال اخیر برای توسعه فرهنگ شهرنشینی و حمایت از محیط زیست چه گام هایی برداشته است؟

این ۱۰ پرسش، نمونه ای از صدها پرسشی است که CSR بدنبال دریافت پاسخ آن از مدیران ارشد شرکت های تولیدی و خدماتی در سراسر جهان است. CSR در واقع معتقد است که دوران نگاه کردن تک بعدی به تراز نامه مالی شرکت ها که تنها سود خالص و نهایی را ملاک موفقیت و ارزندگی و اعتبار شرکت در میان رقبا می دانیم، گذشته است.

نگاه اخلاقی به کسب و کار؛ ماحصل نوع تفکر مسئولیت اجتماعی شرکت ها

در واقع بحث CSR به طور کلی به این مساله توجه دارد که چقدر فعالیت های تولیدی یا خدماتی بنگاه های اقتصادی، حامی محیط زیست، جامعه،  اقتصاد پایدار، حقوق برابر کارگران، حقوق انسان ها و حیوانات است.

نگاه اخلاقی به کسب و کار را می توان ماحصل نوع تفکر مسئولیت اجتماعی شرکت ها در دنیای امروز دانست که به نوعی، پرستیژ شرکت ها را در سطوح بین المللی تعریف و تبیین می کند.

 

 

 

 

 

 

 

در پایان میتوانید گوشه ای از سخنان دکتر محمود اولیایی نایب رئیس کمیسیون مسئولیت‌اجتماعی و حاکمیت شرکتی اتاق ایران را در خصوص مسئولیت اجتماعی گوش نمایید.

برای مطالعه گزارش مسئولیت اجتماعی شرکت ها کلیک کنید.