«رسانه مسئولیت اجتماعی»-احسان انصاری:داستان تصادفات جاده ای در ایام تعظیلات نوروز در ایران به یک سریال تکراری تبدیل شده که هر ساله با افزایش میزان قربانیان مواجه می شود و در مقابل مسئولان تلاش می کنند از پاسخگویی به دلایل مهم آن طفره بروند. تنها کاری که مسئولان مربوطه در این زمینه انجام می دهند ارائه آمار و ارقام و کلی گویی است.
در شرایط کنونی هنوز بسیاری از جاده های کشور از وضعیت استاندارد برخوردار نیستند. این وضعیت در مناطق محروم شرایط نامناسب تری دارد و بسیاری از جاده ها از کیفیت لازم برخوردار نیستند و بلکه فرسوده،خطرناک و از کار افتاده هستند.از سوی دیگر قوانین راهنمایی و رانندگی نیز به خوبی در این جاده ها رعایت نمی شود و در شرایطی که مدیریت قابل قبولی نیز وجود ندارد میزان تصادفات جاده ای افزایش پیدا می کند.
نکته مهم دیگر اینکه هنوز نیز در بخش هایی از کشور وحتی در شهرهای بزرگ عده ای به قوانین راهنمایی و رانندگی توجه نمی کنند و در صورتی که توجه به این قوانین جزئی از مسئولیت اجتماعی همگانی است مسبب آسیب زدن به خود و دیگران می شوند.
براساس اعلام رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور فراجا در ایام نوروز امسال حدود ۱۰۰ هزار تصادف رانندگی رخ داده است.
براساس اعلام سرهنگ شیرانی از بین این ۱۰۰ هزار تصادف، ۶۶۷ مورد تصادفاتی بوده که منجر به فوت شده است. در جریان این تصادفات نیز ۸۱۳ نفر جان خود را از دست دادهاند. البته این آمار مربوط به جانباختگان صحنه تصادفات است و آمار قطعی متوفیان تصادفات توسط پزشکی قانونی اعلام خواهد شد؛ لذا آمار اعلامی، آمار اولیه محسوب میشود.
تحلیل و ارزیابی دلایل تصادفات جاده ای نوروز امسال
سردار محمدباقر سلیمی، معاون عملیات پلیس راهور فراجا درباره علل وقوع تصادفات نوروزی امسال معتقد است: تحلیل تصادفات امسال نشان میدهد که ۴۴ درصد تصادفات به خاطر عدم توجه به جلو است. این مسئله ریشه در خستگی و خواب آلودگی رانندگان دارد و ادامه رانندگی با این شرایط منجر به وقوع تصادفات میشود. ۲۰ درصد از تصادفات ناشی از عدم توانایی کنترل وسیله نقلیه است که این مسئله نیز ناشی از سرعت غیرمجاز است. هشت درصد از تصادفات، مربوط به سبقت غیرمجاز و انحراف و تجاوز به چپ در راههای دوطرفه است که باعث تصادفات بسیار شدید و پرتلفات میشود که این تخلفات نیز سومین علل تصادفهای جادهای است.
شش درصد از تصادفات ناشی از تغییر مسیر ناگهانی و عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، عدم رعایت حق تقدمها و گردشها است. در مجموع چهار عامل اصلی عدم توجه به جلو، عدم توانایی کنترل وسیله نقلیه، سبقت غیرمجاز و تغییر مسیر ناگهانی؛ ۷۸ درصد علت تصادفات را شامل میشوند.
تصادفات جاده ای در ایران ۲۰ برابر میانگین جهانی
حوادث رانندگی در ایران سالانه هزاران نفر را به کام مرگ می کشاند. بنابر آمارهای جمعیت طرفداران ایمنی راه های کشور، میزان تصادفات جاده ای کشور، ۲۰ برابر استاندارد جهانی است.
حوادث ترافیکی سالانه جان حدود ۱۸ هزار نفر را می گیرد. بیشتر فوتی های حوادث ترافیکی بین ۱۵ تا ۴۰ ساله هستند. میزان خسارات در این بخش سالانه حدود ۱۴ میلیارد دلار برآورد شده است.
سالانه هزاران نفر نیز بر اثر تصادفات رانندگی، دچار معلولیت می شوند. به نظر می رسد موتور تولید فقر و معلولیت از حوادث جاده ای است. در نتیجه ۳۰۰ هزار سانحه تصادف در کشور، سالانه بین ۴۰ تا ۶۰ هزار معلول به جمعیت معلولان ایران اضافه می شود.
پلیس راهور تاکنون بارها از نقش خودروهای داخلی در بروز تصادفات رانندگی انتقاد کرده است. پیش از این محمدرضا محمدی، رئیس پلیس راهور اصفهان گفته بود : «خودروهای داخلی مانند آکواریوم هایی هستند که با برخورد با هر وسیله ای متلاشی می شوند».
طی سالیان اخیر، مباحث مربوط به خودروهای ناایمن و نقش پررنگ آنها در میزان فوتیهای تصادفات مطرح بوده است و همه مراجع ذیصلاح در این حوزه از جمله پلیس برعنصر خودروهای ناایمن بهعنوان عامل اصلی تلفات بالای تصادفات جادهای تأکید کردهاند. سردار هادیانفر رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی در سال ۱۴۰۱ از قول رئیس جمهور اعلام کرد که پلیس مجوز دارد در صورتی که ایمنی یک خودرو تأیید نشود آن را شمارهگذاری نکند.
رئیس انجمن خودروسازان که همواره یکی از افراد مخالف و منتقد قوانین مصوب بهبود کیفیت خودروهای داخلی از سوی سازمان استاندارد ظاهر شده است در اظهارنظری گفته بود: در صورت اجرایی شدن استانداردهای ۸۵گانه خودرو حداقل تولید ۸۰۰ هزار خودرو متوقف خواهد شد.
وی دلیل اصلی مخالفت با اجرای استانداردهای جدید را وارد شدن آسیبهای جدی به صنعت قطعهسازی کشور عنوان کرده است، حال آنکه سفارشگذاری قطعات تولیدشده براساس دانش فنی روز از سوی خودروسازان که الزاماتی همچون ارتباط گرفتن قطعهسازان با شرکتهای دانشبنیان و خارجی را هم بههمراه خواهد داشت، موجب ارتقای عملکرد همین قطعهسازان نیز میشود.
روندی که بهدلیل سفارش دادن قطعات قدیمی و از رده خارج از طرف شرکتهای خودروساز نتیجهای جز درجا زدن، عقبماندگی و ادامه تولید قطعات بیکیفیت از جانب برخی از این قطعهسازان را همچنان بههمراه ندارد، در عین حال، قطعهسازان همواره نسبت به تأخیرهای زیاد در دریافت مطالباتشان از خودروسازان گلایهمند هستند و بهنظر میرسد پرداخت دیون و مطالبات قطعهسازان از جانب شرکتهای خودروسازی اقدام بهتری در راستای حمایت از ایشان خواهد بود.
افزایش میزان تصادفات جادهای به دلیل کیفیت پایین آسفالت جادهها
براساس بررسی انجام شده در نیمی از استانهای کشور، ۱۷ درصد از جادهها در مرحله خرابی شدید، ۲۶ درصد در وضع نسبتا خراب و مابقی در مرحله فرسودگی کم است که باید هرچه سریعتر بهسازی آنها اجرایی شود.
خروجی سامانه مدیریت سازمان راهداری و حمل ونقل جادهای کشور نشان میدهد که ۱۲ هزار و ۵۰۰ کیلومتر از راههای کشور نیاز به بهسازی دارد و در صورت اجرایی شدن این مسیرها طی وضعیت خرابی جادهها به زیر ۲۰ درصد میرسد.
به نظر می رسد بخشی از خرابی جادههای کشور ناشی از نامرغوب بودن قیر و آسفالت مورد استفاده است.نقش قیر در افزایش کیفیت آسفالت بسیار مهم و اساسی است به طوری که اگر کیفیت قیر بالا رود شاهد افزایش عمر بالای آسفالت جادههای کشور خواهیم بود.
در برخی از محورها و جادههای کشور شاهد آن هستیم که از رویههای بتنی استفاده شده است که همین موضوع باعث کاهش میزان تصادفات جادهای و همچنین خرابی جادههای کشور شده است. به طور مثال در قطعه اول آزاد راه تهران _ شمال از رویههای بتنی استفاده شده است.
