«رسانه مسئولیت اجتماعی»-احسان انصاری: رئیس جمهور در بازدید از نمایشگاه نفت، گاز، پتروشیمی و پالایشگاه تأکید کرد اعتبارات مسئولیت های اجتماعی شرکت‌های پتروشیمی به آموزش و پرورش و ساخت مدارس اختصاص یابد. موضوعی که البته تازگی ندارد و در بودجه سال۱۴۰۴ نیز به آن اشاره شده اما تاکنون کمتر به آن عمل شده است.
دولت پزشکیان در ابتدا در بودجه۱۴۰۴ تلاش کرد بودجه مسئولیت اجتماعی را در راستای کسری بودجه دولت مورد استفاده قرار بدهد و به همین دلیل نیز مقرر شد شرکت های دولتی ۴۰درصد از بودجه مسئولیت اجتماعی خود را به حساب سازمان برنامه و بودجه واریز کند تا در آنجا درباره آن تصمیم گیری شود که عمدتأ نیز این بودجه دریافتی می بایست در زمینه توسعه زیرساخت ها در مناطق محروم مورد استفاده قرار بگیرد.
تصمیمی که با واکنش ها و البته انتقاداتی مواجه شد که مهم ترین آن نیز این بود که دخالت دولت در زمینه بودجه مسئولیت اجتماعی شرکت ها روح داوطلبانه بودن مسئولیت اجتماعی شرکت ها را زیر سوال می برد و با ماهیت مسئولیت اجتماعی که باید به صورت داوطلبانه اما برنامه ریزی شده صورت بگیرد منافات دارد. البته این انتقادها در نهایت جواب داد و دولت از موضوع واریز بودجه مسئولیت اجتماعی شرکت ها به حساب سازمان برنامه و بودجه منصرف شد.
پس از آن رئیس جمهور دستور جدیدی را در زمینه مسئولیت اجتماعی به وزارت نفت داد. پزشکیان در دستوری خطاب به پاک نژاد وزیر نفت تاکید کرده که بودجه مسئولیت اجتماعی این وزارتخانه نفت تنها در سه حوزه آموزش، بهداشت و ورزش فقط خرج شود. رویکردی که در نمایشگاه نفت نیز دوباره روی آن تأکید کرده است. با این وجود هنوز بسیاری از پتروشیمی ها به این شکل عمل نمی کنند و رویکرد دیگری در پیش گرفته اند.
در دنیای صنعتی امروز، شرکت‌های پتروشیمی به عنوان یکی از ارکان مهم اقتصاد جهانی شناخته می‌شوند. این شرکتها با تولید محصولاتی نظیر پلاستیک، کودهای شیمیایی و سوخت‌های فسیلی نقش کلیدی در تامین نیازهای روزمره جامعه ایفا می‌کنند. اما آیا تنها تولید محصولات با کیفیت کافی است، یا اینکه این شرکتها باید به مسئولیت اجتماعی خود نیز توجه بیشتری داشته باشند؟
شرکت‌های پتروشیمی به دلیل فرآیندهای تولیدی که انجام می‌دهند، می‌توانند عامل آلودگی هوا، آب و خاک باشند. به عنوان مثال، انتشار گازهای گلخانه‌ای، مواد شیمیایی سمی و پساب‌های صنعتی می‌تواند تأثیرات مخربی بر سلامت انسان و زیست‌محیط داشته باشد. فاجعه‌ای همچون نشت مواد شیمیایی در پتروشیمی “آساهی” که در سال ۲۰۱۲ رخ داد، نشان دهنده اهمیت رعایت استانداردهای زیست‌محیطی است.
در سال‌های اخیر، توجه به مسئولیت اجتماعی در صنعت پتروشیمی رو به فزونی نهاده است. بسیاری از شرکتها در تلاش هستند تا با انجام پروژه‌های اجتماعی، مانند ساخت مدارس، بیمارستان‌ها و مراکز پژوهشی، نسبت به بهبود وضعیت جامعه محلی خود پاسخگو باشند.
با وجود تدابیر مثبتی که از سوی برخی شرکتها انجام می‌شود، هنوز بسیاری از شرکت‌های پتروشیمی به صورت جدی به مسئولیتهای اجتماعی خود توجه نمی‌کنند. این موضوع به ویژه در کشورهای در حال توسعه مانند ایران که کمبود زیرساخت‌های اجتماعی و زیست‌محیطی دارند، بیشتر مشهود است. این در حالی است که زمان آن رسیده که شرکت‌های پتروشیمی به روش‌های نوین و پایداری در مدیریت منابع و فرآیندهای تولید خود توجه بیشتری داشته باشند.
شرکت‌های پتروشیمی در ایران باید به جای تنها تمرکز بر سودآوری، درک کنند که رشد پایدار آنها به بهبود شرایط اجتماعی و زیست محیطی نیز بستگی دارد. همکاری با سازمان‌های غیر دولتی، دانشگاه‌ها و حتی دولت‌ها می‌تواند به شرکتها کمک کند تا به بهبود زیرساخت‌های اجتماعی و کاهش تأثیرات منفی فعالیت‌های خود بپردازند. این همکاری‌ها به ایجاد اعتماد میان شرکتها و جوامع محلی کمک کرده و می‌تواند به ساخت پایدارتری از اقتصاد و جامعه انجامد.
در واقع شرکت‌های پتروشیمی باید با تمرکز بر مسئولیتهای اجتماعی، دیدگاه خود را نسبت به جامعه تغییر دهند. با توجه به تأثیرات عمیق این شرکتها بر زندگی روزمره مردم و همچنین محیط زیست، وقت آن رسیده که این شرکتها در برنامه ریزی‌ها و سیاست‌های خود تجدید نظر کرده و به صورت جدی‌تری به مسئولیتهای اجتماعی خود بپردازند. تنها در این صورت می‌توانند به عنوان بخشی از راه‌حل برای چالش‌های اجتماعی و زیست محیطی عمل کنند و به بهبود شرایط آینده جامعه کمک نمایند.
شرکت های پتروشیمی نیز باید مانند دیگر شرکت ها و بنگاه های اقتصادی به این موضوع توجه کنند که مسئولیت اجتماعی شرکت به سه جنبه مهم اقتصادی، قانونی و اخلاقی قابل تقسیم است. همه این سه جنبه اهمیتی مساوی دارند بهترین موقعیت شرکتها وضعیتی است که در میانه سه جنبه قرار گیرند؛ چرا که در این حالت شرکت ها هم سود حداکثری را می برند، هم استانداردهای اخلاقی و قانونی را مراعات می نمایند.
در جنبه اقتصادی مسئولیت اجتماعی شرکت، اعمالی که موجب حداکثرسازی سود شرکت می‌شود عوامل مستقیمی هستند، در حالی که اعمالی که بر تصویر شرکت تاثیرگذارند اغلب فعالیت هایی غیرمستقیم‌اند. اگر شرکت بتواند قوانین، مقررات و حقوق و مسئولیتهای خود را برآورد نماید الزامات جنبه قانونی را تکمیل می‌نماید. اگر شرکت بتواند مسئولیت‌هایی نظیر ارتقاء سطح زندگی شهروندان، اجتماع محلی یا تامین کالاهای اجتماع را برآورد نماید جنبه اخلاقی را برجسته‌تر نموده است، به هر حال مسئولیت اجتماعی یک فرایند پویا و دائم در حال شکل‌‌‌گیری است. بنابراین یک شرکت مسئولیت‌پذیر، دائما در تعامل با گروه ذینفع قرار داشته و ابعاد رفتاری خود را بازتعریف می‌کند.
امروزه شرکت‌های نفتی و گازی مسئولیت سنگینی در مقابل گروه‌های ذینفع دارند و مسئولیت آنها فقط در بُعد اجتماعی خلاصه نمی‌گردد. این شرکتها عملا به علت پیامدها و نتایجی که از فعالیت‌های بهره‌برداری و توسعه میادین نفتی و گازی برای جامعه محلی متصوراند ناگزیر از عمل به اجرای مسئولیت اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و اخلاقی در مقابل سهامداران، مدیریت، کارکنان و خانواده‌های آنان، پیمانکاران، مشتریان، دولت، نهادهای مالی و جوامع محلی می‌باشند.
