جهان معاصر با چالشهای زیستمحیطی و اجتماعی متعددی مواجه است که اداره و مدیریت مناسب آنها در گرو توجه و تعهد
چکیده:
جهان معاصر با چالشهای زیستمحیطی و اجتماعی متعددی مواجه است که اداره و مدیریت مناسب آنها در گرو توجه و تعهد صنایع به گزارشدهی پایداری است. در تحقیق حاضر تلاش شد با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و با تکیه بر تئوری نهادی عوامل مؤثر بر گزارشدهی پایداری در صنعت نفت ایران شناسایی شود. دادهها از طریق فیشبرداری از متون مربوطه و مصاحبه نیمهساختاریافته با ۱۰ نفر از خبرگان و صاحبنظران مسئولیت اجتماعی صنعت نفت ایران گردآوری شد. یافتهها نشان داد در صنعت نفت ایران عوامل اجباری و هنجاری بر گزارشدهی پایداری اثر دارند و عوامل تقلیدی تأثیری بر این گزارشدهی ندارند. به بیان دیگر، ساختارها و قوانین و مقررات گزارشدهی پایداری در دولت و صنعت فشارهای اجباری برای گزارشدهی پایداری هستند. اما فقدان نظارت دولت بر گزارشدهی و بیتوجهی مدیران صنعت به آن نقش این فشارها را کاهش میدهد. مؤسسات حرفهای و علمی فشار هنجاری برای گزارشدهی پایداری در این صنعت ایجاد میکنند. اما بیتوجهی شرکتهای حسابرسی به این گزارشدهی این فشار را تعدیل میکند. صنعت نفت ایران به دلایل گوناگون، از جمله ملی بودن، برای گزارشدهی پایداری تحت تأثیر فشار تقلیدی نیست. بنابراین، توجه به نوع سازمان در اثرگذاری فشارهای تقلیدی بر گزارشدهی پایداری در صنایع و کشورهای گوناگون در تحقیقات و نیز تدوین معیارهای حسابرسی برای ارزیابی عملکرد پایداری شرکتهای نفتی و نظارت جدی بر ارائه گزارش پایداری توسط خطمشیگذاران و نهادهای نظارتی پیشنهاد میشود.
در تحقیق حاضر تلاش شد با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفـی و بـا تکیـه بـر تئـوری نهادی عوامل مؤثر بر گزارش دهی پایداری در صنعت نفت ایران شناسایی شود. یافته ها نشان داد در صنعت نفت ایران عوامل اجباری و هنجاری بر گزارش دهی پایداری اثر دارند و عوامل تقلیدی تـأثیری بـر ایـن گـزارش دهـی ندارند. بنابراین ، در این تحقیق تلاش میشود به این سؤالات پاسخ داده شود که آیا سیاست های دولتی و قانون گذاران صنعت نفت ایران را مجبور به گزارش دهـی پایـداری میکنند؟ آیا صنعت نفت برای ارائۀ گزارش پایداری از رهبران موفق این صنعت در داخـل یـا خارج از کشور تقلید میکند؟ و بالاخره آیا این صنعت برای ارائۀ گزارش پایداری تحت فشـار شرکت های حسابداری و مؤسسات و تشکل های حرفه ای و دانشگاهی قرار دارد؟ اهمیت این تحقیق از بعد تئوریک آن است که با توجه به کم بودن تحقیقـات بـر پایـۀ نهادگرایی اولین تحقیقی است که هدف آن شناسایی عوامل نهادی مؤثر بر یک صـنعت در کشور در حال توسعۀ ایران است . تحلیل داده ها و یافته های پژوهش عوامل ناشی از فشارهای هنجاری یافته های این تحقیق نشان داد ساختارها و قوانین و مقررات گزارش دهی پایداری در صـنعت نفت وجود دارد. عوامل ناشی از فشارهای تقلیدی این مطالعه نشان داد صنعت نفت در عرصۀ بین المللی به گزارش دهی پایداری توجـه دارد. یافته ها نشان داد این صنعت در معرض فشارهای اجباری و هنجاری برای ارائـۀ گزارش دهی پایداری قرار دارد.