سید رضا جمشیدی
امروز۱۷ مرداد ماه به نام روز خبرنگار نام گذاری شده است. رسالتی که به عنوان قلب تپنده جامعه مدنی هر جامعه ای شناخته می شود و در روند تصمیم سازی و تصمیم گیری کشور نقش تعیین کننده ای دارد.
بدون تردید نام و رسالت خبرنگاری با مسئولیت اجتماعی گره خورده و این دو مفهوم در ماهیت بسیار به هم نزدیک هستند. در واقع مسئولیت اجتماعی است که خبرنگار را ترغیب به فعالیت در زمینه اعتلای جامعه می کند و از سوی دیگر خبرنگار با رسالت سنگینی که برعهده دارد در راستای مسئولیت اجتماعی در جامعه نقش ایفا می کند.انتخاب شغل و رسالت روزنامه نگاری و خبرنگاری به دلیل مسئولیت اجتماعی است که فرد نسبت به جامعه و سرنوشت آن دارد و به همین دلیل با احساس مسئولیتی که می کند در این زمینه فعالیت می کند.
خبرنگار براساس رسالتی که برعهده دارد در راستای خواسته های مردم نسبت به مسئولان مطالبه گری می کند. این مطالبه گری نیز براساس مسئولیت اجتماعی است که نسبت به جامعه دارد. از سوی دیگر خبرنگار به دنبال شفافیت برای جامعه و مسئولان است. رویکردی که مورد درخواست مردم است و مردم همواره به دنبال شفافیت در تصمیم گیری ها و شناخت محیط و افرادی هستند که برای جامعه تصمیمات تعیین کننده می گیرند.
خبرنگار در راستای مسئولیت اجتماعی که دارد تلاش می کند نقاط قوت یک جامعه مورد توجه قرار بگیرد و از سوی دیگر نقاط ضعف مورد بررسی و تجدید نظر قرار بگیرد تا به نقطه قوت تبدیل شود. در نتیجه یکی از رسالت های اصلی خبرنگاری شناخت نقاط قوت و ضعف در زمینه های مختلف اجتماعی،اقتصادی،سیاسی و فرهنگی و بیان آن در فضای رسانه برای مورد توجه قرار گرفتن است.
نقد منصفانه یکی از اهرم های اصلی خبرنگاران برای اعتلای جامعه است. در اغلب جوامع خبرنگاران از این دانش و قدرت برخوردار هستند که نقاط ضعف مسئولان و سیاستگذاری های اشتباه را مورد نقد قرار بدهند. این نقد می تواند پنجره ها را برای تابش نور به اتاق های تصمیم گیری فراهم کند و شرایطی را به وجود بیاورد که تصمیمات در شرایطی گرفته شود که آثار و پیامدهای آن به خوبی مورد توجه قرار بگیرد.
نکته مهم دیگری که درباره ارتباط خبرنگار و مسئولیت اجتماعی وجود دارد ایجاد کانال ارتباطی بین مردم و مسئولان جامعه است.بدون تردید در جهان امروز رسانه ها و خبرنگاران از اهمیت زیادی در راستای انتقال پیام از سوی جامعه به تصمیم گیران و بالعکس برخوردارند. به همین دلیل خبرنگاران در متن جامعه حضور دارند و در روند تصمیم سازی نقش ایفا می کنند.
در این راستا ارتباط خبرنگاران و روزنامه نگاران با روابط عمومی ها نیز حائز اهمیت است. روابط عمومی ها به دو بخش بخش خصوصی و بخش دولتی و حاکمیتی تقسیم می شوند.در بخش حاکمیتی روابط عمومی ها و خبرنگاران در زمینه فرهنگی و اجتماعی فعالیت می کنند و در زمینه اعتلای اخلاق،حقوق شهروندی و کرامت انسانی تلاش می کنند.این در حالی است که در زمینه بنگاه های اقتصادی خبرنگاران و روابط عمومی ها باید به شاخص هایی که مسئولیت اجتماعی شرکتی مشخص کرده مراجعه کنند.
در این زمینه نگاه به درون سازمان و شناخت آن،توجه به منافع ذینفعان و مشتریان،سهام داران و ارتباط موثر و اخلاقی با محیط بیرون باید مورد توجه قرار بگیرد.از سوی دیگر روابط عمومی ها باید بتوانند با حاکمیت نیز رابطه خوبی داشته باشند تا بتوانند رفتار مسئولانه را در زمینه کاری خود پیش ببرد و به عنوان پیشران در عرصه اجتماعی فعالیت کند.
به همین دلیل خبرنگار نقش تعیین کننده در ترویج و تعمیق مسئولیت اجتماعی دارد تا بتواند مفهوم مسئولیت اجتماعی را در بخش های مختلف جامعه مورد توجه قرار بدهد.در چنین شرایطی است که می توانیم به داشتن یک جامعه مسئولیت پذیر امیدار باشیم.در جهان امروز خبرنگار باید مسئولیت پذیر باشد و مسئولانه رفتار کند و در نهایت نسبت به اقدامی که انجام می دهد پاسخگو باشد.
در چنین شرایطی است که یک مطالبه گری استاندارد نسبت به حاکمیت در جامعه به وجود می آید که می تواند در راستای تحقق مطالبات مردم و مرتفع کردن چالش های موجود در جامعه کمک کند. جایی که خبرنگار با مسئولیت اجتماعی که دارد در محوریت این روند قرار دارد و می تواند بر ساحت های مختلف آن تأثیرگذار باشد.