سوال ها و ابهامات درباره زلزله های اخیر در کیش/ شایعه درباره نقش چینی ها

«رسانه مسئولیت اجتماعی»-مریم شقاقی:در پی رخداد زلزله با بزرگی 5/3 در شرق جزیره کیش در بامداد بیست و پنجم خرداد ماه سال جاری و زمین‌لرزه‌های 19 و 20 دی‌ماه 92 در جزیره کیش، لرزه‌خیزی در ناحیه جزیره کیش مورد توجه بیشتر متخصصان قرار گرفته است.

طبق اطلاعات و آمار ژئوفیزیک دانشگاه تهران در روز  ۲۵ خرداد تعداد ۹ زمین‌لرزه که بزرگ‌ترین آنها ۵.۲ ریشتر گزارش شده این منطقه از هرمزگان را لرزانده است.

با توجه به وقوع زمین‌لرزه‌ها در استان هرمزگان و همچنین جزیره کیش ادارات تعطیل اعلام شده‌ و ادامه کار آنها جلوگیری شده  تا سلامت ساکنان و گردشگران تضمین شود.

زلزله هایی که در کیش رخ داده باعث ایجاد گمانه زنی ها و شایعاتی درباره این زلزله ها شده است. یکی از این شایعات احتمال رخ دادن سونامی در این منطقه است که از نظر مختصصان امری بعید به نظر می رسد. شایع عجیب تر اما به نقش عوامل انسانی در ایجاد زلزله ارتباط پیدا می کند که به شکلی پای چینی ها را نیز به میان می کشد.

برخی شایعات در این زمینه بیانگر این است که چینی ها در وقوع زلزله در کیش دخالت دارد.

این عده عنوان می کنند همین موضوع برای چینی ها در جزایر آزورس در پرتغال پیش آمده و چینی ها به یکباره به این جزیره علاقه مند شده اند و با تکنولوژی که ابداع کردند بیش از1000 بار زلزله در این جزیره ایجاد کردند و باعث ترس و فرار مردم بومی شدند و در آخر جزیره را به قیمت بسیار ناچیز خریدند.

شایعاتی که تاکنون هیچ اظهار نظر رسمی درباره تأیید یا تکذیب آن صورت نگرفته و به نظر می رسد در حد همان شایعه است.

منتفی بودن احتمال سونامی در کیش

جزیره کیش در جنوب ناحیه چین‌خورده زاگرس که ناحیه‌ای بسیار فعال از نظر لرزه‌خیزی است، واقع شده است. این جزیره در مجاورت گسله خمیدگی جبهه کوهستان زاگرس، که گسله‌ای فشاری با شیبی به سوی شمال و در این ناحیه با روندی شرقی-غربی است، قرار گرفته است.

زلزله 25 خرداد 1401 با بزرگای 5.3 و زلزله‌های 19 و 20 دی‌ماه 92 که با بزرگای 4.5 تا 5.1 رخ داده، از آنجا که نمی‌توانستند موجب گسیختگی مربوط به گسل زمین‌لرزه‌ای در کف دریا -خلیج فارس- بشوند؛ بنابراین وقوع سونامی هم با چنین زمین‌لرزه‌هایی منتفی است؛ ولی با رخداد زمین‌لرزه‌ای شدید -زلزله‌های بزرگای 6 به بالا- که با ایجاد گسیختگی در کف دریا همراه می‌شود – احتمال وقوع سونامی بر اثر جابه‌جایی قائم در کف دریا و در راستای صفحه گسل، وجود دارد.

به نظر می‌رسد که بخشی از گسل خمیدگی جبهه کوهستان زاگرس از همین ناحیه عبور می‌کند و جنبائی آن موجب رخداد زمین‌لرزه شده است. زمین‌لرزه در سواحل خلیج فارس و دریای عمان با پتانسیل رخداد سونامی در سواحل و فراساحل نیز همراه است.

در مطالعه‌ای که محافظه‌کارانه‌ترین سناریوها برای زمین‌لرزه‌های احتمالی در سواحل خلیج فارس با بررسی پارامترهای تعیین چشمه‌های سونامی‌زا هستند، تعیین شدند، حداکثر ارتفاع امواج سونامی بر اساس مشخصات منبع لرزه‌ای و فاصله آن از ساحل و همچنین شیب ساحلی بررسی شده است.

ابر میادین نفت و گاز نظیر آزادگان و پارس جنوبی در عسلویه، یادآوران، تابناک، مدار، سپهر، خیام، چنگوله، کیش، خارتنگ، نام‌آوران و ارم در پهنه چین‌خوردگی‌های زاگرس یادآور احتمال وقوع زمین‌لرزه‌های القایی در در محدوده میدان‌های نفتی نیز است.

زمین‌لرزه‌های جزیره کیش به صورت گروهی و فوج‌گونه رخ داده‌اند. دلیل آن در پهنه زاگرس جنوبی وجود لایه‌های نامقاوم سری نمک هرمز در پوسته است که در سطح زمین به صورت گنبدهای نمکی -دیاپیرها- خودنمایی می‌کنند.

در چنین نواحی و به دلیل وجود ویژگی پلاستیکی سری‌های نمکی، عملا وقوع زمین‌لرزه‌های شدید – به دلیل تجمع انرژی و تمرکز استرس و آزاد‌شدن انرژی با زمین‌لرزه‌هایی به صورت فوج‌گونه و گروهی از رخدادهایی با بزرگای کم تا متوسط در بیشتر مواقع در زاگرس معمول است. وقوع زمین‌لرزه‌های شدید و مخرب، در بازه‌های زمانی طولانی قابل انتظار است. می‌توان انتظار رخدادی مانند زمین‌لرزه‌ای با بزرگای 6.8 مانند زمین‌لرزه 1703 م در جزیره کیش داشت.

شایعه زلزله مصنوعی در هرمزگان و کیش

فریبرز ناطقی الهی  استاد نمونه کشور در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران درباره شایعه پرامون زلزله مصنوعی در مناطق جنوبی کشور به خصوص کیش معتقد است:برخی موضوعات غیر علمی را باید در ابتدا رفع ابهام کرد وگرنه با شرایط کنونی در دنیای مجازی انبوهی از افکار نادرست به خورد مردم بی گناه کشور خواهد رفت.

برای تولید یک زلزله به اصطلاح ۶ ریشتری ، مقدار متنابهی تی ان تی  شاید خیلی بیشتر از آنچه امکان انباشت آن در جایی باشد و قابل رویت نباشد باید منفجر بشود تا انرژی تولید کند که شاید نزدیک به یک زلزله ۶ ریشتری فراهم آید.

در ضمن چنین چیزی روی دستگاه ثبت نگاشت ها که در کشور و دنیا فراوان داریم بصورت یک پیک دیده می شود و همانند رکورد یک زلزله نخواهد بود، لذا کاملا قابل تفکیک خواهد بود.

بمب اتمی هیروشیما حدود یک زلزله ۶/۳ انرژی رها کرد و از آنجایی که با افزایش دهم ها انرژی بصورت لوگاریتمی بالا می رود چنین برداشتی که هارپ یا انفجارت اتمی در منطقه عامل زلزله های اخیر در هرمزگان است یک دروغ بزرگ می باشد.

آنچه می دانیم و اگر بیشتر از تراز علمی دنیا نباشد مسلما کمتر نیست، چنین داستانی در حال حاضر و سالهای طولانی در آینده امکان پذیر نیست و نخواهد بود.

درباره انفجارت در بالا عرض کردم آنقدر تی ان تی می خواهد که امکانپذیر نیست، انفجارات هسته در لحظه شروع در ۱۶۰ ایستگاه در دنیا در همان ثانیه اول ثبت می شود و رهایی از شر خبر آن وجود ندارد و دستگاه زلزله سازی (هارپ) هم که بتواند یک گسل را فعال کند هنوز تولید نشده است.

فرهاد فروزی معاون فنی مرکز لرزه نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران هم با اشاره به زمین لرزه های هفته های اخیر در اطراف جزیره کیش گفت: با توجه به اهمیت این موضوع و نگرانی مردم در منطقه حضور یافته تا با مطالعات دقیق تر عامل و منشا وقوع این زلزله ها را شناسایی کنیم.

فروزی با تاکید بر این موضوع که منشا تمام زمین لرزه های هفته های اخیر در کیش طبیعی بوده عنوان کرد: هیچ گونه عامل انسانی و خارجی در وقوع این زمین لرزه ها دخالت نداشته و دارای روند غیرطبیعی و مخاطره آمیز نبوده است.