سید رضا جمشیدی: رسانه ها در دنیای امروز روز ساحت های مختلف زندگی بشر تأثیرگذار هستند و به همین دلیل به عنوان مهم ترین ابزار عصر کنونی شناخته می شود.
فناوری اطلاعات و ارتباطات جهان امروز را با سرعت بیش تری به سمت تحول در عرصه های اقتصادی و اجتماعی سوق داده و جوامع بشری را به یک جامعه اطلاعاتی تبدیل کرده است.
در چنین جامعه ای دسترسی به دانش و استفاده از آن نقش مهمی در پیشرفت آن ها ایفا می کند. علی رغم افزایش جمعیت و فاصله فیزیکی بین انسان ها، به وسیله فناوری اطلاعات و ارتباطات می توان از اوضاع و اتفاقاتی که در هر سوی از جهان رخ می دهد آگاه شد و این مهم به واسطه وجود رسانه امکان پذیر شده است. می توان گفت که رسانه ابداعی شگفت آور در این عصر است که به سرعت در بین افراد جامعه جای گرفته و همواره در حال توسعه است.
انسان زمانی که از اطلاعات کافی برخوردار باشد می‌تواند از قابل اطمینان‌ترین و بهترین امکانات استفاده کند. وسایل ارتباط جمعی با دارا بودن بیشترین تأثیر در فرهنگ جامعه، نقش مهمی در ایجاد عادت و دگرگونی در رفتار افراد دارند.
رسانه‌های جمعی نه تنها اطلاعات مورد نیاز برای زندگی در جامعه را در اختیار انسان‌ها قرار می‌دهند، بلکه خود نیز تعیین کننده ارزشها و اطلاعات و آگاهی مورد نیاز جوامع هستند. این ابزارها همانند پلی میان زندگی خصوصی فرد با جامعه اطراف او عمل می‌کنند و جامعه هدف از آن به عنوان یک منبع آموزشی و آگاهی دهنده استفاده می‌کنند و برای کسب مقبولیت و پایداری از سوی مخاطب باید بر پایه‌ی معیارها و ضابطه‌های ارزشی و اصول اخلاقی جامعه استوار باشند.
در این بین یکی از مسائل مهمی که در عصر کنونی با رسانه پیوند نزدیکی خورده موضوع سلامت افراد جامعه و ارتباط آن با رسانه است.
رابطه رسانه و سلامت به هنر آگاه سازی، تاثیرگذاری و برانگیزاندن مخاطبان نسبت به موضوعات سلامت بر اساس برنامه ریزی مدون اطلاق می‌شود.
هدف این ارتباطات پیشگیری از بیماری ها، ارتقا سلامت و کیفیت زندگی افراد جامعه است . علاوه براین، ارتباطات سلامت به دنبال آن است که مقوله سلامت را به اولویت های اول افراد تبدیل سازد.
استفاده از رسانه‌های جمعی، چند رسانه‌ای ها و سایر فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی نوین جهت انتشار اطلاعات سلامت و برقراری رابطه با افراد می‌تواند به محقق شدن این اهداف کمک نماید.
هر یک از ما به نوعی ارتباطات سلامت را تجربه کرده ایم، برای مثال، خواندن بروشورهای سلامت و پزشکی یا صحبت کردن با متخصص حوزه سلامت و بهداشت. بخشی از ارتباطات سلامت، طراحی و انتشار پیام‌های سلامت توسط متخصصان حوزه پزشکی و سلامت عمومی با هدف آگاه سازی افرادی است که این پیام های می‌تواند آنها را برای حفظ و ارتقای سلامتی شان کمک نماید. افراد می‌توانند از اطلاعات سلامت رسانه‌های مختلف نیز استفاده کنند و دانش و مهارت لازم را برای بهبود در تصمیم‌گیرهای سلامت کسب نمایند.
میزان مراجعه به رسانه‌ها برای کسب اطلاعات سلامت می‌تواند با برنامه‌های تبلیغ سلامت افزایش یابد. هدف از برنامه‌های تبلیغ سلامت، توانمند ساختن مردم جهت افزایش کنترل بر سلامتی و عوامل تاثیرگذار بر آن، همچنین بهبود سلامتی و بطور کلی سلامت عمومی است.
به منظور ایجاد یک ارتباط سلامت موثر، تنها دقت در طراحی پیام سلامت و لحاظ کردن ویژگی های ذکر شده در آن پیام کافی نیست، بلکه باید به ویژگی های شناختی مرتبط با مخاطب هم توجه نمود؛ چرا که این ویژگی ها نیز به نوبه خود می‌تواند در تغییر رفتار سلامت تاثیرگذار باشند.
درک فرد از آسیب پذیری نسبت به بیماری، درک فرد از جدی بودن بیماری، خودکارآمدی فرد در انجام رفتار سلامت، درک فرد از موانعی که بر سر راه انجام آن رفتار سلامت وجود دارد و درک وی از فواید رفتار سلامت، همگی از جمله فاکتورهای فردی تاثیرگذار بر رفتار سلامت به شمار می‌آیند .
برنامه‌های آموزش و تبلیغ سلامت حتی می‌تواند بر ویژگی های فردی نیز تاثیر گذارند. اما نکته ای که شاید در تدوین برنامه‌های ارتباطات سلامت کمتر مورد توجه متخصصین حوزه سلامت قرار گیرد، انتخاب هدفمند نوع کانال انتقال پیام سلامت است.
نکته مهم دیگر اینکه به دلیل رشد، توسعه و تنوع اپلیکیشن های مبتنی بر وب، غنای رسانه ای اینترنت بطور چشمگیری افزایش پیدا کرده است. اپلیکیشن های تعاملی روی وب امکان چت نوشتاری یا حتی چت ویدیویی را فراهم کرده است که به کمک آنها انتقال نشانه‌های آوایی و حرکتی، فوریت در دریافت و ارسال بازخورد، استفاده از صدا و تصویر وشکل گیری تعاملات و ارتباطات شخصی امکان پذیر شده است. با توجه به این ویژگی ها امکان تفهیم هر چه بهتر پیام سلامت برای مخاطبان اینترنتی بوجود آمده است.
در نظارت سلامت عمومی، رسانه‌های اجتماعی می‌توانند به ایجاد ارتباطات فوری و با هزینه نسبتا کم کمک کنند. از طریق این رسانه ها می‌توان واکنش عموم به موضوعات سلامت را نظارت کرد، اطلاعات یا خبر نادرست را شناسایی کرد، حوزه ها و مخاطبان هدف را برای اجرای برنامه‌های مداخله ای آموزشی شناسایی کرد و اطلاعات سلامت را برای جوامع هدف منتشر ساخت.
رسانه‌های اجتماعی همچنین پتانسیل ویژه ای برای ارتباطات مخاطره دارند، چرا که آنها امکان انتشارفوری پیام ها و اطلاعات سلامت را فراهم می‌آورند. داده ها و اطلاعات سلامتی که در رسانه‌های اجتماعی انباشت می‌شود می‌توانند به سیاستگذاری در حوزه سلامت و ارتباطات سلامت کمک نماید.
رسانه و سلامت در عصر کنونی نیاز به یک هم افزایی تعیین کننده برای ارتقای سلامت افراد جامعه دارند.بدون تردید سلامت افراد جامعه به عنوان یکی از مهم ترین مسائل اجتماعی نیازمند استفاده از ابزارهای مدرن در راستای آگاهی رسانی است که رسانه به عنوان مهمترین ابزار عصر مدرن در این زمینه نقش تعیین کننده ای خواهد داشت.
