«رسانه مسئولیت اجتماعی»-پیمان جهانیان: هرمزگان دوباره لرزید تا دوباره این سوال را به ذهن متبادر کند که چرا در جنوب کشور میزان زلزله نسبت به مناطق دیگر بیشتر است.
در زلزله اخیر که ۶.۱ ریشتر بوده و درغرب هرمزگان رخ داده تاکنون ۵ نفر کشته (سه زن و دو مرد) و ۸۴ تن مصدوم شدند. ۱۲ نفر نیز در بیمارستان‌ها بستری شده‌اند.
شدت زلزله به حدی بود که در بندرعباس، میناب، رودان و حتی تا راس الخمیه امارات نیز احساس شده است.
فاطمه نوروزیان سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان گفت: تیم‌های واکنش سریع و تکنسین‌های فوریت‌های پزشکی به منطقه سایه‌خوش و سایر روستا‌های اطراف بندرلنگه اعزام شده‌اند. تمامی نیرو‌های اورژانس و کادر درمان در حالت آماده‌باش بوده و جلسه اضطراری مدیریت درمان تشکیل شده است. تمام بیمارستان‌های استان هم در آماده‌باش کامل هستند.
مجید سلحشور مدیرکل هلال احمر هرمزگان نیز اظهار کرد: ۴ تیم ارزیاب در منطقه حضور دارند و شدت زلزله بیشتر در منطقه سایه خوش، کنخ، دژگان، چاه احمد و … بوده است. تمام نیرو‌های جمعیت هلال احمر به حالت آماده باش درآمده‌اند.
چرا زلزله در مناطق جنوبی ایران بیشتر رخ می دهد؟
براساس تحقیقات صورت گرفته تغییر شکل صفحات زمین در منطقه تنگه هرمز دلیل زلزله‌های اخیر هرمزگان قلمداد می‌شود و اتفاقا میزان کمی از این تغییر شکل دائمی پوسته زمین به شکل زمین لرزه ظاهر می‌شود.
محل وقوع این زمین لرزه‌ها نقطه برخورد جنوبی ترین نقاط رشته کوه‌های زاگرس و صفحه عربی از جنوب به شمال و بالعکس است.
به علت اینکه منطقه جنوب کشور حاصل حرکت تشکیل دهندگان و فشار صفحه عربی است، همیشه زلزله خیز است و زلزله‌های حداکثر تا ۷ ریشتر در منطقه زاگرس رخ می‌دهد. بیشتر زمین لرزههای این منطقه زیر هفت ریشتر است، اما اگر زلزله‌ای رخ بدهد تا ماه‌ها پس لرزه و زلزله‌های متوسط در آن منطقه رخ خواهد داد.
به گزارش رسانه مسئولیت اجتماعی واقعیت این است که بیشتر زلزله‌های کشور در نیمه جنوبی کشور رخ می‌دهد و به همین خاطر شاهد زلزله‌هایی در مناطق جنوبی و منطقه زمین شناسی زاگرس هستیم. البته قدرت زمین لرزه‌ها در نیمه شمالی کشور بیشتر است.
بیشتر زمین لرزه‌هایی که در ایران رخ می‌دهد بین ۳ تا ۵.۵ ریشتر است. البته ممکن است گاهی به دلایل مختلف از جمله وارد شدن فشار به مناطق زمین شناسی گاهی در برخی گسل‌ها زمین لرزههای بزرگ رخ دهد که نمونه آن را در سرپل ذهاب و منطقه خورگو شاهد بودیم.
وقتی زلزله‌هایی با قدرت بالا رخ می‌دهد باید منتظر پس لرزههای آن تا مدتی باشیم، اما در منطقه زمین شناسی زاگرس به علت ساختار ممکن است پس لرزه‌هایی با قدرت ۴ یا حتی ۵ ریشتر تا مدت دو ماه رخ دهد، اما هرچه از زمان زمین لرزه می‌گذرد، پس لرزه‌ها هم قدرت کمتری خواهند داشت.
نکته دیگر اینکه به هیچ وجه تغییرات جوی و اقلیمی تاثیری روی پدیده‌های زمین شناسی مانند زلزله ندارند. اینکه گفته می‌شود زلزله‌ها در زمستان به خاطر سرد شدن هوا رخ می‌دهد، موضوعی علمی نیست و هیچ پایه و اساسی ندارد. گرما یا سرما نمی‌تواند عامل وقوع زلزله باشد.
ویژگی زلزله‌های منطقه هرمزگان
در محدوده شمال تنگه هرمز و در بخش انتهایی زاگرس به لحاظ زمین‌شناسی یک گسل‌هایی وجود دارد که در بخش زاگرس شانه انتهایی آنها به یکدیگر می‌رسند. در این محدوده یک سیستم گسلی دیگری هم وجود دارد که شامل نواحی غرب مکران می‌شود که با گسل شمالی جنوبی محدوده زاگرس تلاقی تکتونیکی دارد.
از نظر خصوصیات سازندی و زمین‌شناسی در این منطقه زلزله‌های خیلی بزرگ به‌ندرت رخ داده اما زلزله‌های بزرگ و متوسط متعددی در آن به‌وقوع پیوسته است.
در گذشته در منطقه فین هرمزگان شاهد بودیم یک جفت زلزله یا «زلزله دوقلو» به فاصله ۱ دقیقه و ۳۴ ثانیه رخ داد. بزرگی‌های این دو زلزله نیز کمابیش یکسان بود. پس از آن هم پس‌لرزه‌های متعددی رخ دادند. مشابه چنین مدل زلزله‌هایی را پیشتر در منطقه اهر و ورزقان و بخشی از کرمان شاهد بودیم.
وقوع زلزله به این مدل یک موهبت تلقی می‌شود چرا که آزادسازی انرژی‌های لرزه‌ای آن ماهیتی پلکانی دارد و کل انرژی به‌یکباره تخلیه نمی‌شود.
پرخطرترین مناطق زلزله خیز ایران کجاست؟
ایران به عنوان یکی از کشورهای زلزله خیز شناخته شده است که بیشترین قربانیان را هم در رابطه با زلزله دارد. در ۱۵ سال اخیر لرزش های مختلفی با ریشتر های کم و زیاد ایران را لرزانده است.
از زلزله بم که با بزرگای ۶.۵ ریشتر در سال ۱۳۸۲ رخ داد و حدود ۳۰ هزار نفر کشته داشت تا زلزله مرداد ماه سال ۹۱ آذربایجان شرقی با بزرگای ۶.۴ که شهرستان های اهر، ورزقان و هریس را لرزاند و ۳۰۶ نفر کشته، بیش از ۵ هزار نفر مجروح و تلفات جانی و خسارات زیادی را به دنبال داشت.بعد از زلزله هایی که در دو دهه اخیر رخ داد، هشدارهای بسیاری درباره زلزله تهران داده شد. هشدارهایی که پس از هر زلزله ای دوباره تازه می شود. این هشدارها برای تبریز هم وجود دارد. شیراز هم هراز چندگاهی می لرزد، حالا این مسائل اهمیت پیدا می کند که واقعا تهران و به طور کلی تر شهر های بزرگ ایران چقدر در معرض خطر زلزله قرار دارند، در ایران چند گسل خطرناک وجود دارد که خطر لرزش شدید دوباره آنها وجود دارد؟
مناطق خطرناک از نظر رخداد زمین لرزه در پیرامون گسل های فعال ایران هستند. این گسل ها بیشتر در نواحی مرز بین کوه ها و دشت های ایران قرار گرفته اند. در راستا و مرزهای ساختار در نواحی البرز، زاگرس، کپه داغ، ایران مرکزی، حاشیه های کویر مرکزی ایران، آذربایجان، لوت و مکران مهمترین گسل های فعال ایران را می توان مشاهده کرد.
آمارها نشان می دهد، در پهنه شهری تهران کنونی و حومه آن می توانیم هر ۵۰۰ سال زلزله ای با بزرگای ۷ یا بزرگتر انتظار داشته باشیم. بنابراین با توجه به گذشت زمان نسبتا طولانی از آخرین رخداد های مهم در پیرامون تهران (آخرین رخداد مهم در حدود ۵۰ کیلومتری جنوب شرق تهران در ۱۳۸۴ میلادی در ورامین، و در شمال شرق تهران در سال ۱۸۳۰ میلادی رخ داده)، لازم است با دیدی محافظه کارانه نسبت به احتمال رخداد زلزله مهم بعدی حساس باشیم.
با توجه به زلزله های زیادی که در ایران رخ می دهد، بیش از ۸۰ درصد یا بیشتر شهرهای ایران در خطر زلزله هستند. ایران جزو کشورهای پر خطری است که بیشترین قربانیان را در زلزله دارد و در مورد ایران دیگر جایز نیست بگوییم که زلزله اتفاق نخواهد افتاد و احتمال آن کم است. نمونه آن آذربایجان است که بعد از هزار سال زلزله اتفاق افتاد. پس بنابراین باید حساس باشیم و به موضوع زلزله فکر کنیم.
