«رسانه مسئولیت اجتماعی»-سیدرضاجمشیدی: رهبران کشورهای جهان برای بیستوهشتمین بار در کنفرانس دوهفته ای تغییرات اقلیمی سازمان ملل در امارات شرکت کردند. این نشستها از سال ۱۹۹۵ به عنوان مجمع کشورها برای بحث و تعیینتکلیف تعهدات برای محدود کردن انتشار گازهای گلخانهای سالانه برگزار میشود.
اجلاس بیستوهشتم از این جنبه اهمیت داشت که در آن نخستین برآورد از اقدامات جهانی بعد از توافق اقلیمی سال ۲۰۱۵ در پاریس مورد ارزیابی قرار می گرفت. در اصطلاح کنوانسیون تغییر اقلیم، نخستین ذخیرهٔ جهانی توافق پاریس در پایان سال جاری میلادی به پایان میرسد و کشورهای عضو باید بررسی کنند تا ببینند آنچه در اجلاس پاریس تعهد و توافق کرده بودند، در چه وضعیتی قرار دارد. از جمله این تعهدات اصلی، نگهداشتن افزایش دمای کره زمین در محدوده ۱.۵ درجه سانتیگراد نسبت به دوران پیش از انقلاب صنعتی است. به همین دلیل کشورها باید میزان انتشار گازهای گلخانهای در سال ۲۰۳۰ را به نسبت سال ۲۰۱۹ رقمی معادل ۴۳ درصد کاهش دهند. یکی از راهکارهای مهم برای رسیدن به این تعهد، ایجاد صندوقهای مالی و حمایت از کشورهای در حال توسعه و فقیر برای رسیدن به ابزارهای پایدار در توسعه است که همواره مورد بحث کشورها بوده است. در کاپ ۲۸ یکی از مهمترین بحثها بر سر سازوکارهای مالی بود. سازوکارهایی که تشکیل صندوق مالی جدید در نخستین روز اجلاس، یکی از آنها محسوب میشد. هرچند هنوز اما و اگرهای فراوانی دربارهٔ تأمین سرمایهٔ صندوقهای مالی، سبزشویی و انحراف سرمایهگذاریها در صنایع سبز وجود دارد.
این در حالی است که بانک جهانی اعلام کرد که حمایت مالی از پروژههای تغییر اقلیم را از ۳۵ درصد به ۴۵ درصد افزایش خواهد داد. این افزایش بهمعنی آن است که اعتبارات این بانک برای چنین پروژههایی ۴۰ میلیارد دلار بیشتر از قبل خواهد بود.
خروج ایران از کاپ۲۸
نکته مهم در این زمینه خروج ایران از این اجلاس بود. علیاکبر محرابیان وزیر نیرو که بهعنوان رئیس هیئت اعزامی از ایران برای شرکت در کاپ ۲۸ به دوبی سفر کرده بود اعلام کرد که در اعتراض به حضور رژیم صهیونیستی، اجلاس را ترک خواهد کرد.
آنطور که پایگاه اطلاعرسانی وزارت نیرو (پاون) نوشته است، محرابیان هنگام ترک این کنفرانس گفت: «از سران حدود ۱۵۰ کشور برای حضور در کاپ ۲۸ دعوت شده بود و ارزیابیها نشان میداد که احتمالاً تعداد قابل توجهی از این مدعوین از جمله مسئولان رژیم صهیونیستی در این کنفرانس حضور نخواهند داشت.»
وی گفته است که هیئت اعزامی از ایران قصد داشته از فرصت حضور در اجلاس برای «تبیین شرایط، مذاکره با مقامات و هیئتهای کشورهای مختلف و دفاع از ملت مظلوم فلسطین» استفاده کند اما «در روز سخنرانی سران و مقامات کشورها، اخبار منتشرشده حاکی از سفر رئیس رژیم صهیونیستی به شهر محل برگزاری کنفرانس تغییرات اقلیمی (کاپ ۲۸) و حضور در این رویداد بود.»
تاکید دبیرکل سازمان ملل بر ضرورت توافق برای حذف سوختهای فسیلی
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل در نشستهای روزهای پایانی در کاپ ۲۸ خواستار توافقی شد که استفاده از سوختهای فسیلی را به تدریج حذف کند.گوترش از مذاکرهکنندگان در این نشست خواست تا حداکثر بلندهمتی و انعطاف را در آستانه پایان این گردهمایی از خود نشان دهند.وی پیشنهاد کرد که کشورها در زمانها و با شدتهای مختلف استفاده از نفت، گاز و زغال سنگ را متوقف کنند.
دبیرکل سازمان ملل همچنین گفت که دولتها باید افزایش دمای کره زمین را کمتر از میزانی نگه دارند که دانشمندان برای دنیا «جبرانناپذیر» میدانند.این درحالیست که تولیدکنندگان عمده نفت نظیر عربستان سعودی، پیشنهادها برای حذف تدریجی سوختهای فسیلی را رد کردهاند.
اخیرا نیز «هیثم الغیص»، دبیرکل اوپک در نشست کاپ ۲۸ دبی گفت که هیچ راه حل یا مسیر واحدی «برای دستیابی به انرژی پایدار وجود ندارد» و از کشورهای عضو خواست هرگونه توافق برای محدود کردن تولید سوختهای فسیلی را رد کنند.
وعده گامهای بلند در زمینه مهار گرمایش زمین
کشورها و شرکتهای نفتی حاضر در گفتگوهای اقلیمی سازمان ملل در کاپ ۲۸ دبی در عین حال وعده دادهاند که در زمینه مهار گرمایش زمین گامهای بلندی بردارند.حدود ۱۰۰ کشور قول دادند استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر را تا سال ۲۰۳۰ سه برابر کنند.
حدود ۵۰ شرکت نفت و گاز از جمله شرکت عظیم نفتی آرامکو عربستان وعده دادند که بعد از ۲۰۵۰ میلادی دیگر گازهای گرمایشی وارد اتمسفر زمین نکنند.
البته این وعدهها فقط مرحله تولید را در بر میگیرد نه سوزاندن سوختهای فسیلی و به همین خاطر منتقدان گفتهاند که این وعدهها، تاثیری قابل توجه بر مقابله با تغییر اقلیم نخواهد داشت.
اما کشورهای حاضر در اجلاس کاپ ۲۸ در دبی که قول دادند انرژیهای نوین را سه برابر کنند معتقدند که این اقدام کمک خواهد کرد سوختهای فسیلی حداکثر تا سال ۲۰۵۰ از سیستم انرژی جهان حذف شود.
حامیان این برنامه از جمله اتحادیه اروپا و امارات، میزبان کاپ ۲۸، میخواهند که این قول در توافق نهایی این اجلاس گنجانده شود تا تقریبا همه ۲۰۰ کشور حاضر در کنفرانس آن را امضا کنند.
گروههای اقلیمی با احتیاط از قول گسترش تولید انرژی های تجدیدپذیر استقبال کردند اما گفتند که تعهد ارائه شده از سوی شرکتهای نفت و گاز «سبزنمایی» (تظاهر به انجام کارهایی در جهت حفظ محیط زیست) است.
توافق نهایی اجلاس امارات
در پایان این نشست نمایندگانی از ۲۰۰کشور به توافقی جامع برای آغاز کاهش تدریجی مصرف سوختهای فسیلی و جایگزینی آنها با انرژیهای پاک دست یافتند که میتواند نمادی از خداحافظی با عصر نفت در طولانیمدت باشد. این توافق بر عزم جزم جمعی برای قطع وابستگی به سوختهای فسیلی تاکید میکند که بهعنوان اقدامی کلیدی برای جلوگیری از فجایع اقلیمی شناخته میشود.
این پیمان همچنین خواستار سهبرابر شدن ظرفیت انرژیهای تجدیدپذیر در سطح جهان تا سال ۲۰۳۰، تسریع تلاشها برای کاهش استفاده از زغالسنگ و تسریع فناوریهایی مانند جذب و ذخیره کربن است که میتواند صنایعی را که بهسختی کربنزدایی میکنند، پاکسازی کند. اکنون که این توافق منعقد شده است، کشورها از طریق سیاستها و سرمایهگذاریهای ملی، مسوول اجرای مفاد این توافق هستند. بهعنوان مثال، در ایالاتمتحده، بزرگترین تولیدکننده نفت و گاز جهان و بزرگترین تولیدکننده گازهای گلخانهای در تاریخ، تلاش دولت برای تصویب قوانینی مطابق با وعدههای آبوهوایی خود از طریق کنگرهای که از نظر سیاسی تقسیم شده، آغاز شده است.
کشورهای کوچک آسیبپذیر از تغییرات اقلیمی، از سرسختترین حامیان حذف تدریجی سوختهای فسیلی بودند و جالب اینکه از حمایت تولیدکنندگان بزرگ نفت و گاز مانند ایالاتمتحده، کانادا و نروژ، همراه با کشورهای اتحادیه اروپا و تعداد زیادی از دولتها برخوردار بودند. جان کری، فرستاده ایالاتمتحده در کاپ۲۸ پس از تصویب این توافق گفت: «این لحظهای است که بسیاری از کشورها دست به دست هم دادهاند و منافع شخصی خود را برای رسیدن به آنچه اولویت بیشتری دارد کنار گذاشتهاند.» نماینده اتحادیه کشورهای کوچک نیز در جلسه عمومی سخنرانی کرد و از اینکه توافق قبل از ورود نمایندگان به اتاق منعقد شده بود، شکایت و از متن آن انتقاد کرد؛ چرا که اعتقاد داشت این پیمان به اندازه کافی بلندپروازانه نیست.
