سید رضا جمشیدی:گردشگری مسئولانه به مسئولیتی اطلاق می شود که هم بازدیدکنندگان و هم میزبانان برای اطمینان از رسیدگی و حفظ پایداری گرشگری بر عهده می گیرند.در واقع یک گردشگر مسئولیت پذیر بر اساس آنچه در درازمدت برای جوامع محلی بهترین است تصمیم می گیرد و مطمئن می شود که اقدامات مبتنی بر آن تصمیمات تأثیر مثبتی بر آن جوامع دارد. در گردشگری مسئولانه تمامی عوامل حاضر در صنعت گردشگری یعنی دولت، مسئولین، گردشگران و مردم بومی دخیل هستند و هر کس باید نقش خود را ایفا کند.
گردشگری مسئولانه دارای سه ضلع است.اولین ضلع طبیعت و مکانی است که مورد بازدید گردشگر قرار می گیرد.مسئولیت گردشگر نسبت به مکانی که از آن بازدید می کند این است که در آنجا زباله نریزد،پسماند ایجاد نکند و در حفظ طبیعتی که از آن بازدید می کند کوشا باشد. اگر گردشگر از آثار باستانی بازدید می کند باید نسبت به حفظ آثار باستانی حساسیت داشته باشد و آن را تخریب نکند.
ضلع دوم مسئولیت فردی است که از یک مکان اعم از طبیعی یا باستانی و فرهنگی بازدید می کند. در چینن شرایطی گردشگر باید تلاش کند تا همه جوانب را در نظر بگیرید. به طبیعت، آداب و رسوم مردم بومی، آثار تاریخی و هر آنچه که در طول سفر خود می‌بینید احترام بگذارد و تلاش کند تا خودش را از همه جهات پرورش دهد. سفرمسئولانه تنها نباید ظاهری زیبا بلکه باید عمق و قلب داشته باشد و به این ترتیب هم خودتان خاطره‌ای شیرین‌تر از سفر را تجربه می‌کنید و هم به صنعت گردشگری شهرها و کشورهای دیگر کمک خواهید کرد.در واقع گردشگری مسئولانه فراتر از رفتار یک گردشگر تمامی افراد مرتبط با صنعت توریسم یک منطقه را شامل می شود. تمام عوامل اجرایی، هتل ها، دولت ها، مسئولان محلی، مردم بومی، آژانس های مسافرتی و گردشگران، در دایره مسئولیت های گردشگری مسئولانه قرار دارند.
یک گردشگر مسئول تمام تلاش خود را به کار می گیرد تا زباله کمتری تولید کند. کیسه های و مواد پلاستیکی آزاردهنده ترین نوع از زباله هستند که علاوه بر زشتی محیط و ایجاد زحمت برای مردم محلی می تواند باعث آسیب به جانوران و حتی گیاهان منطقه شود.
در گردشگری مسئولانه علاوه بر جلوگیری از تولید زباله، باید به مسایل دیگری نیز فکر کرد. اگر آتشی برپا کرده اید باید آنرا خاموش و سرد کنید. اگر طنابی بسته اید باز کنید و به طور کلی هیچ رد پای آسیب زننده ای نباید از شما در طبیعت باقی مانده باشد؛ به طوری که اگر فردی پشت سر شما قدم برداشت هیچ آثار منفی از شما باقی نمانده باشد.
یکی از مشکلات مردم ساکن در مناطق توریستی بی اعتنایی و بعضا بی احترامی گردشگران به اصول، اعتقادات و فرهنگ مردم بومی منطقه است. این موضوع به قدری مهم است که در صورت عدم رعایت آن از طرف گردشگران، می تواند باعث رویگردانی مردم محلی از گردشگران و ایجاد مشکلات و درگیری های فراوان بین آنها و توریست ها شود. بهتر است قبل از سفر در مورد فرهنگ مردم شهر مقصد تحقیق کرده و با شناخت و احترام کامل سفرمان را آغاز کنیم.
سومین ضلع مرتبط با مسئولیت حاکمیتی است که می بایست زمینه ها و بسترهای گردشگری مسئولانه را فراهم کند.برخی معتقدند گردشگران در حین بازدید از اماکن طبیعی و گردشگری اگر زباله تولید می کنند یا باید آنها را در محل هایی که برای ریختن زباله در نظر گرفته شده بیاندازند و یا با خود ببرند که در اینجا این نقد وارد است که برخی به دلیل شرایطی که در سفر دارند امکان بردن زباله های خود را ندارند. به همین دلیل نیز این اتفاق نافی مسئولیت نهادهای حاکمیتی مانند شهرداری در حفظ محیط گردشگری نیست و بلکه این مسئولیت برعهده این نهادها قرار دارد.بهترین کار در این زمینه نیز این است که در فواصل مشخصی در اماکن طبیعی و گردشگری سطل هایی در نظر گرفته شود که مردم ناچار نباشند زباله ها را با خود حمل کنند.این در حالی است که در برخی مناطق گردشگری مانند شمال کشور و در معابر عمومی میزان این سطل ها کم است و به همین دلیل ضرورت بازنگری در این زمینه وجود دارد.
در این زمینه باید به مفهوم مدیریت مقصد نیز توجه کرد. این مفهوم به فرایند هماهنگ مدیریت تمامی جنبه‌های یک مقصد برای بهبود و حفظ گردشگری و ارائه تصویری مثبت از برند مقصد اشاره دارد. این مدیریت تمامی ابعاد یک مقصد همچون منابع محلی، محل اقامت، سیستم‌های حملونقل، بازاریابی و تبلیغات، محیط‌زیست، فعالیتها و رویدادهای محلی، و جاذبه‌های گردشگری را در برمی‌گیرد. ممکن است مواردی مانند رویدادها، حملونقل و محل اقامت توسط شرکت‌های دیگر برون‌سپاری یا مدیریت شوند اما این مدیریت تحت‌تأثیر استراتژی کلی مدیریت مقصد قرار می‌گیرد.
