«رسانه مسئولیت اجتماعی»- مریم شقاقی:مسئولیت اجتماعی مفهومی است که الفبای آن در محیط خانوداه و توسط والدین در کودک نهادینه می شود و والدین نقش مهمی در فرایند مسئولیت پذیری اجتماعی فرد دارد.
پدر و مادر در عین حالی که نقشی مکمل برای رشد و آینده فرزند دارند اما هر کدام وظایف و جایگاه متفاوتی در رشد کودک دارند.به همین دلیل باید عنوان کرد که الفبای مسئولیت اجتماعی محیط خانواده توسط پدر که مسئولیت خانواده را برعهده دارد صورت می گیرد.
در بیشتر جوامع و میان متخصصان تعلیم و تربیت، نقش مادر در تربیت فرزندان نقش پررنگی است، به طوری که در اکثر مواقع مادر را در تربیت و یا عدم تربیت صحیح فرزندان مسئول می دانیم و به نقش پدر با وجود اهمیت بالایی که در رشد و تربیت فرزند دارد، کمتر توجه شده است.
بیشتر تصور میشود پدر در خانواده فقط وظیفه تامین نیازهای مادی را دارد، در صورتی که تکالیف و وظایفی بر عهده پدر است که نقش بسزایی در تربیت صحیح فرزندان دارد.
خانواده به عنوان اساسیترین نهاد اجتماعی، کارکردهایی دارد که یکی از مهمترین آنها آموزش مهارت های اجتماعی به کودکان است. مهارت هایی مانند ارتباط با دیگران، مسئولیت پذیری، همدردی، صبر و … که پدر به عنوان مدیر خانواده در آموزش این مهارت ها، مسئولیت مهمی را برعهده دارد.
از جمله کارکردهای پدر مسئولت پذیر، فراهم کردن محیط بی خطر، احترام به فردیت فرزند، پذیرفتن منحصر به فرد بودن فرزند، تشویق به انجام فعالیت های اجتماعی، تعیین انتظارات واقع بینانه از فرزند، پرهیز از تمسخر و انتقاد، آموزش اخلاق و ارزشها، احترام به حریم خصوصی، نظرات و احساسات فرزند، ارائه انضباط عادلانه و ساختاریافته، در دسترس بودن برای فرزندان و گذراندن زمان با کیفیت با یکدیگر و… هستند.
به تعبیر چالرز اف کاترینگ «هر پدری باید بداند روزی فرزندش به جای توصیههای او، از نمونه او پیروی میکند.» پدر به عنوان نماد قدرت و آگاهی و قهرمان زندگی کودکان، باید بداند فرزندانش از روی رفتارهای او کپیبرداری میکنند. بنابراین پدران در برابر رفتار شخصی خود مسئول هستند و با افکار و رفتارشان، افکار و رفتار کودک را جهت می دهند و موجبات رشد و یا سقوط شخصیت فرزندان را فراهم می آورند.
کودکانی که پدران حامی و مسئولیت پذیری دارند، دارای عزت نفس بالا و به طور کلی شادتر هستند و اعتماد به نفس بیشتری دارند. آنها همچنین تحمل بیشتری برای استرس و ناامیدی دارند، توانایی مقاومت در برابر فشار همسالان خود را دارا هستند و خویشتن داری بیشتری نشان می دهند.
این پدران فضایی فراهم میکنند تا دیدگاههای خود درباره زندگی، مسائل و مشکلات را با کودکان خود به اشتراک بگذارند، تا بتوانند کودک را با تفکر و حل مسئله آشنا کنند. این پدران نقش مهمی در بالا بردن اعتماد به نفس کودکان خود دارند. به طور کلی فرزندانی با پدر مسئولیت پذیر که روابط خوبی نیز با هم دارند و در انجام مسئولیتها با یکدیگر مشارکت میکنند، کنجکاوی بیشتر، مهارت کلامی بهتر و نمرات بالاتری دارند.
تحقیقی که درباره مشارکت پدران در یادگیری کودکان توسط وزارت آموزش و پرورش ایالات متحده انجام شده، اهمیت نقش پدر در تربیت فرزندان و زندگی آنها را نشان میدهد. یافتهها نشان داده که وقتی پدران در زندگی فرزندان وجود دارند و درگیر هستند، فرزندان آنها در مدرسه عملکرد بهتری دارند و رفتار سالمتری از خود نشان میدهند. حتی زمانی که پدران با فرزندان خود در خانه مشترک زندگی نمیکنند، مشارکت فعال آنها میتواند تأثیر پایدار و مثبتی داشته باشد. علاوه بر تأثیرات روانشناختی گفته شده، عدم حضور پدر در خانه باعث ایجاد مشکلات جسمانی نیز میشود به صورتی که کودکان بدون پدر به طور قابل توجهی علائم و بیماریهای روانتنی مانند درد حاد و مزمن، آسم، سردرد و معده درد را گزارش میکنند و به طور میانگین ۴ سال کمتر از هم سن و سالهای خود عمر میکنند.
در فرایند شکوفایی استعداد کودکان، نقش پدر در تربیت فرزندان و کشف استعداد آنها در مقایسه با مادرانی که عمدتاً به عنوان تأثیر اولیه برای فرزندان خود شناخته میشوند، تا حد زیادی نادیده گرفته شدهاند.
فرزندانی که با پدران خود رابطه صمیمانهای دارند در عملکرد تحصیلی و در مدرسه موفقیت بیشتری را کسب میکنند. همچنین آنها میتوانند استرس و ناامیدیهای مرتبط با تحصیل را راحتتر از کودکانی که پدرانشان حضور ندارند یا رابطهای بین آنها وجود ندارد، کنترل کنند. وقتی بچهها روش برخورد با مشکل پدر خود را میبینند اغلب مهارتهای مقابلهای را به شیوهای مشابه توسعه میدهند؛ بنابراین از جمله مهمترین نقش پدر در تربیت فرزندان آموزش حل مسئله به آنها است.
مطالعات متعدد نشان دادهاند که سبک فعال و پرورش دهنده پدر در زمان حضور پدر و ترویج آموزش، منجر به افزایش مهارتهای کلامی فرزندان میشود. آنها میتوانند از زبان خود به روشها توسعه یافتهتر استفاده میکنند و در دوران نوجوانی در مدرسه عملکرد بهتری داشته باشد.
مشارکت پدر در مدرسه کودک با نتایج مثبت در مدرسه نیز مرتبط است. اگر پدر حامی و تشویق کننده درس خواندن در فرزندان باشد، از پروژههای کودک حمایت کند و در مراسم مدرسه حضور داشته باشد، این امکان وجود دارد که کودک در مدرسه بهتر عمل کند و از جایگاه بالاتری برخوردار باشد. آنها مدرسه را محیطی مثبت خواهند دید و از رفتن به مدرسه هراسی ندارند و احتمال گرفتن نمره پایین، تجدیدی یا اخراجی خیلی کم است.
به همین دلیل باید عنوان کرد پدر در شکل گیری مفهوم مسئولیت پذیری و مسئولیت اجتماعی در فرایند رشد کودک نقش موثری دارد و تا حدود زیادی آینده کودک را در این فضا ترسیم می کند.