«رسانه مسئولیت اجتماعی»-احسان انصاری:«مقصران فاجعه بندرعباس را به مردم معرفی کنید»؛ این مهم ترین خواسته مردم کشور در روزهایی است که غم بندرعباس به یک غم سراسری در کشور تبدیل شده است.
این در حالی است که فاجعه بندرعباس روز به روز ابعاد گسترده تری به خود می گیرد که تاکنون۷۰ کشته و ۲۲ مفقودی به همراه داشته است. در چنین شرایطی در روزهای اخیر مسئولان مرتبط تلاش کرده اند خود را پاسخگویی تبرئه کنند و انگشت اتهام را به سمت نهادهای تصمیم گیر دیگر بچرخانند.
ناظران حادثه اما عنوان می کنند:«پس از انفجار هم باران اشیا بود که بر بازماندگان می‌بارید. آهن‌پاره، شیشه، ماشین و حتی تکه‌هایی از اعضای بدن نیز بر اثر موج انفجار از آسمان بر زمین و بر سروصورت افراد نزدیک به محل انفجار ریخته شده بود. مردم بندر همچنان با ماسک در سطح شهر تردد می‌کنند. شدت آلودگی به حدی بود که سیاهی آسمان بندر از قشم نیز قابل رؤیت بود»
کمیته بررسی علل حادثه آتش سوزی در بندر شهید رجایی البته با صدور اطلاعیه ای نتایج اولیه بررسی‌های خود را اعلام کرده است. این کمیته در این زمینه به سه عامل تأکید کرده است.یک:قصور در رعایت اصول ایمنی و پدافند غیرعامل محرز شده است.دو: خلاف اظهاری در برخی موارد وجود داشته و دستگاه‌های امنیتی و قضایی با جدیت در پی شناسایی خاطیان هستند.سه: علت‌یابی قطعی این حادثه مستلزم بررسی کامل و همه‌جانبه ابعاد مختلف آن است که به دلیل الزامات کارشناسی، نیازمند طی شدن فرایند‌های فنی و آزمایشگاهی است؛ اگرچه بدون فوت وقت مراحل اجرایی آن دنبال خواهد شد و در اسرع وقت به اطلاع عموم مردم خواهد رسید.
ماجرای محموله خطرناک چه بود؟
در روزهای اخیر گمانه زنی درباره دلایل و منشأ انفجار افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که به نظر می رسد وجود یک محموله خطرناک بدون برچسب زنی دلیل اصلی آتش سوزی بوده است.
حادثه در محوطه شرکت دریایی سینا رخ داده بود که بین راننده کامیون‌ها و گمرکی‌ها به «محوطه سینا» معروف است. شرکت دریایی سینا خدمات دریایی ارائه می‌دهد و محوطه پذیرش بار و تشریفات است. معمولاً هر بار که وارد بندر شهیدرجایی می‌شود، در ابتدا در محوطه سینا تخلیه و پس از آن در انبارها توزیع می‌شود. برخی بارها دپو و برخی بارها مستقیم به مقصد منتقل می‌شوند. آنچه در این بین مسلم است، نگهداری و دپوی بار خطرناک در محوطه سینا و در نزدیکی ساختمان اداری است. نکته اینجاست که محوطه سینا برای بارهای عادی است و نه بارهای خطرناک. یعنی بارهایی که احتمال آتش‌سوزی و انفجار دارند، معمولاً در محوطه شرکت «افق چکاد» تخلیه و بارگیری می‌شوند اما پرسشی که تقریبا اکثر بازماندگان حادثه تلخ بندرعباس دارند، این است که چرا باری که خطرناک بود، به‌جای افق چکاد در محوطه سینا تخلیه و نگهداری شده بود؟
مدیرعامل شرکت توسعه خدمات دریایی و بندری سینا به عنوان شرکتی که انفجار مهیب بندر شهید رجایی در محوطه اختصاصی این شرکت رخ داده در این زمینه گفت: این سانحه درپی اظهار خلاف محموله‌های وارداتی رخ داده و محموله‌های «بسیار خطرناک» منفجر شده بندر شهیدرجایی تحت عنوان «کالای معمولی» وارد و دپو شده بود.
سعید جعفری اظهار کرد: بر اساس آیین‌نامه بین‌المللی حمل و نقل کالا‌های خطرناک، متولیان و عوامل حمل دریایی و خشکی، مکلفند محموله‌های خطرناک را با ذکر گروه اصلی و فرعی آن و با ارائه فرم مشخصات ایمنی و قبل از ورود کالا به گمرکات اظهار کنند تا محموله‌های ورودی به بنادر مطابق با الزامات آیین نامه، بسته بندی و برچسب زنی شوند.
وی افزود:مسولیت بندر و کارگزاران بعنوان سازمان‌های تحویل گیرنده کالا، در واقع مطابق با اظهار قانونی متولیان حمل به گمرکات و بنادر، بسته بندی و برچسب زنی برچسب‌های کالا‌های خطرناک است.متاسفانه ارزیابی اولیه و کارشناسی درخصوص حادثه روز گذشته بندر شهیدرجایی نشان می‌دهد که این سانحه تلخ درپی تکرار فاجعه‌آمیزِ اظهار خلاف واقع در خصوص کالا‌های خطرناک و تحویل این کالا‌ها بدون اسناد و برچسب‌های کالا‌های خطرناک رخ داده است.
احتمال استیضاح وزیر صمت و راه و شهرسازی
انفجار بندرعباس ممکن است برخی وزرای دولت پزشکیان از جمله وزرای راه و شهرسازی را در آستانه استیضاح قرار بدهد.
انفجار ظهر شنبه در بندر شهید رجایی در حالی اتفاق افتاد که پیش از انفجار، این بندر به دلیل عدم نظارت وزارت راه و شهرسازی از سازمان های زیرمجموعه خود، انتصاب مدیرانی غیرمتخصص در مناصب کلیدی، واگذاری‌های مشکوک مسئولیت سازمان بنادر به راه آهن هرمزگان و … با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کند.
نکته مهم اینکه سعید رسولی معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی با صرف داشتن مدرک کشاورزی که کمترین ارتباطی به تخصص کاری او ندارد توانست در برهه کوتاهی در معاونت برنامه ریزی و اقتصاد حمل و نقل راه آهن و عضو هیات مدیره راه آهن ورود کند و پس از آن مدیرعاملی شرکت راه آهن را بگیرد تا اینکه با حکم فرزانه صادق همزمان هم معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی شد و هم درجایگاه سرپرست سازمان بنادر و دریانوردی قرار گرفت.
جای سوال است که اداره سازمانی به اهمیت بنادر و دریانوردی نیازمند تخصص و تجربه کافی در زمینه‌های مرتبط مانند حمل و نقل دریایی، لجستیک بندری، اقتصاد دریایی، حقوق بین‌الملل دریایی و مهندسی بنادر است و صرف داشتن مدرک دکتری کشاورزی با گرایش آبخیزداری و زهکشی و سابقه فعالیت در حوزه راه آهن ارتباط مستقیمی با این زمینه‌ها ندارد و ممکن است منجر به تصمیم‌گیری‌های غیرکارشناسانه و آسیب به این بخش حیاتی بنادر کشور شود.
از سوی دیگرسیاست های وزارت صمت اثرات مستقیمی در انفجار بندر شهید رجایی دارد به طوری که به دلیل طولانی بودن فرآیند ترخیص کالا، دپوی کالا‌ها و وضع سیاست‌های تجاری و مقررات واردات و صادرات این وزارتخانه در افزایش دپوی کالا‌ها در مظان اتهام است؛ به گونه ای که دپوی طولانی‌مدت و حجم بالای کالا‌ها نظارت دقیق بر شرایط نگهداری به ویژه مواد خطرناک را دشوارتر می کند.
