تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه به تحقق مسئولیت اجتماعی کمک نکرد

اردشیر اروجی در گفت وگو با«رسانه مسئولیت اجتماعی»:

 آیا تغییر سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه سبب تقویت مسئولیت اجتماعی در حوزه های مختلف این وزارتخانه اعم از میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری شده است؟در این زمینه چه اقدمات مهمی صورت گرفته است؟ برای پاسخ به این سوالات«رسانه مسئولیت اجتماعی» با مهندس اردشیر اروجی یکی از مدیران سابق سازمان میراث فرهنگی و فعال حوزه میراث فرهنگی و گردشگری گفت و گو کرده است.

اروجی در این زمینه معتقد است:« واقعیت این است که وزارت میراث فرهنگی و گردشگری در زمینه گردشگری مسئولیت  اجتماعی خود را به خوبی انجام نداده است.در حدود هجده ماه است که با شیوع ویروس کرونا شرایط گردشگری در کشوروضعیت مناسبی ندارد.

این در حالی است که ما بارها عنوان کرده ایم باید صندوق حمایت از گردشگری در کشور ایجاد شود. این صندوق نیز به دلیل اینکه غیر دولتی است می تواند شرایطی را به وجود بیاورد که اوراق قرضه بفروشد و با این سرمایه به گردشگران کمک کند تا گردشگری رونق بیشتری پیدا کند.با این وجود این اقدام تاکنون رخ نداده است». در ادامه ماحصل این گفت وگو را می خوانید.

*از زمانی که سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه تبدیل شد چه تغییراتی در زمینه مسئولیت اجتماعی رخ داد؟آیا وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری در زمینه مسئولیت اجتماعی عملکرد بهتری نسبت به سازمان داشت؟

تصور ما این بود که با تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه این نهاد نسبت به مسئولیت اجتماعی خود حساسیت بیشتری خواهد داشت.در گذشته هنگامی که از نمایندگان مجلس درباره نظارت بر سازمان میراث فرهنگی سوال می شد که به چه صورت این نظارت ها صورت می گیرد عنوان می کردند؛ به دلیل اینکه سازمان میراث فرهنگی زیر مجموعه دولت است باید به صورت مستقیم از رییس جمهور سوال کنیم تا رییس جمهور به زیرمجموعه خود در این زمینه دستورات لازم را صادر کند.

به دلیل اینکه این رویکرد نیز دارای بار سیاسی زیادی است ما از پرداختن به این موضوع خودداری می کنیم. با این وجود اگر این سازمان به وزارتخانه تبدیل شود شرایط تغییر خواهد کرد و نمایندگان در صورت ضعف عملکرد می توانند وزیر را به مجلس دعوت کنند و حتی وی را استیضاح کنند.به همین دلیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه تبدیل شد.

در چنین شرایطی انتظار این بود که نظارت دقیق مجلس روی این وزارتخانه بیشتر شود.با این وجود مجلس دهم در ماه های پایانی خود بود و عملأ نمی توانست نگاه بلندمدتی به این وزارتخانه داشته باشد و از سوی دیگر مجلس یازدهم نیز بیشتر انرژی خود را صرف رسیدگی به وضعیت معیشتی مردم کرده است.به همین دلیل نمایندگان مجلس یازدهم تا حدود زیادی از مسئولیت اجتماعی و فرهنگی خود غافل شدند.

*غفلت های نظارتی در عملکرد وزارتخانه نیز تأثیر گذاشته است؟

بله؛ در هجده ماه گذشته نظارت وزارت خانه روی بناهای تاریخی کمتر شده و مسئولیت اجتماعی خود را به خوبی انجام نداده است.به خصوص دراستان خوزستان اتفاقات مهمی در زمینه تخریب آثار باستانی رخ داده است.

کار به جایی رسیده بود که یکی از مسئولان میراث فرهنگی در تپه های باستانی درخت کاشته بود. اتفاقی که با واکنش های انتقادی در منطقه و کشور مواجه شد.در شرایط کنونی برخی از کشورهای عربی منطقه و از جمله امارات متحده عربی در حال ساختن آثار تاریخی مصنوعی هستند. این در حالی است که ما نسبت به آثار باستانی تاریخی و ارزشمند خود بی تفاوت هستیم.نکته دیگر اینکه بحث تصدی گری‌ها و امور حاکمیتی در بخش گردشگری باید به طور منصفانه از هم تفکیک شود و بخش تصدی‌گری آن به بخش خصوصی واگذار شود و امور حاکمیتی که سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، هدایت، حمایت و نظارت است ازطریق خود وزارتخانه مدیریت و اعمال شود که تاکنون محقق نشده است.

نمایندگان مجلس عنوان می کردند اگر سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه تبدیل شود نظارت غیرمستقیم مجلس به نظارت مستقیم تبدیل خواهد شد. این در حالی است که در عمل چنین اتفاقی رخ نداده است.مهم ترین دلیل این رویکرد نیز این بود که بیشتری انرژی نمایندگان صرف رسیدگی به وضعیت معیشتی مردم شده است. به همین دلیل در این زمینه کوتاهی صورت گرفته است.

در زمینه آثار باستانی اصفهان نیز بی توجهی های زیادی صورت گرفته که مهم ترین آن مرمت نامناسب گنبد شیخ لطف الله است. این در حالی است که ما نسبت به آثار تاریخی خود مسئولیت اجتماعی داریم که به خوبی آن را انجام نمی دهیم.

* *عملکرد وزارتخانه میراث فرهنگی در زمینه صنایع دستی به چه صورت بوده است؟آیا در این زمینه مسئولیت اجتماعی به خوبی محقق شده است؟

در صنایع دستی کشور قشر ضعیف جامعه از نظر اقتصادی در حال فعالیت هستند.این افراد برای تولیدات خود نیاز به مواد اولیه دارند. در شرایط کنونی بسیاری از تولیدکنندگان صنایع دستی در شرایط دشواری قرار گرفته‌اند. آنها نمی‌توانند محصول خود را به دست مشتری داخلی و خارجی برسانند. به این معنی که با وجود مشتری و درخواست کالا در شهرها و کشورهای مختلف، تولیدکننده صنایع دستی برای ارسال کالای تولیدی خود، با مشکلات گوناگونی مواجه شده‌است.

بنده معتقدم باید سازوکاری در این زمینه ایجاد شود که بتواند بازاریابی انجام بدهد و سلایق مشتری‌ها را به تولیدکنندگان صنایع دستی منتقل کند. در این صورت تولیدکنندگان صنایع دستی، با توجه به سلایق مشتری، تولیدات خود را آماده می‌کنند. همچنین بسته‌بندی از اهمیت بالایی برخوردار است، باید در بسته‌بندی استاندارد کالا در نظر گرفته‌شود و پس از آن فعالیت برای صادرات تحقق پیدا کند.

مهم‌ترین بخش صنایع دستی صادرات آن است. در این حوزه به سازمان صادراتی برای بازاریابی نیازمندیم تا سلایق مشتریان را به تولیدکنندگان صنایع دستی منتقل کند و تولیدات آنها را در بسته‌بندی‌های مناسب تحویل بدهد  صادر کند. مشکل اینجاست که پیش از این، اتحادیه در حوزه تولیدکنندگان به صورت دموکراتیک انتخاب نمی‌شد. عده‌ای خود را به عنوان منتقد صنایع دستی معرفی می‌کردند، اما بسیاری از تولیدکنندگان صنایع دستی کوچک آنها را قبول نداشتند و تائید نمی‌کردند. در نتیجه این اتحادیه قدرت اجرایی خوبی نداشت. در این روند بیشترین سود در جیب افراد صادرکننده می‌رود.

طبیعی است که تولیدکنندگان با آنها همکاری خوبی نخواهند داشت، اما اگر اتحادیه با رای همه تشکیل شود و اعضای آن، سازمان صادرکننده را تشکیل دهند، مجموعه تولیدکنندگان و صادرکنندگان می‌توانند به انسجام خوبی برسند. لازمه رونق صنایع دستی طی همین مسیر است.

*گردشگری یکی از مسائل مهم مرتبط با مسئولیت اجتماعی است. آیا وزارت میراث فرهنگی و گردشگری در این زمینه اقدامات لازم را انجام داده است؟

واقعیت این است که وزارت میراث فرهنگی و گردشگری در زمینه گردشگری مسئولیت  اجتماعی خود را به خوبی انجام نداده است.در حدود هجده ماه است که با شیوع ویروس کرونا شرایط گردشگری در کشوروضعیت مناسبی ندارد.این در حالی است که ما بارها عنوان کرده ایم باید صندوق حمایت از گردشگری در کشور ایجاد شود. این صندوق نیز به دلیل اینکه غیر دولتی است می تواند شرایطی را به وجود بیاورد که اوراق قرضه بفروشد و با این سرمایه به گردشگران کمک کند تا گردشگری رونق بیشتری پیدا کند.با این وجود که این اقدام تاکنون رخ نداده است. به جای آن در ایام نوروز وزیر میراث فرهنگی اصرار داشتند که گردشگری انجام بشود. اتفاقی که سبب افزایش پیک کرونا شد و تعداد بیشتری از هم وطنانمان جان خود را از دست دادند.