«رسانه مسئولیت اجتماعی»- منیژه بازیار:با وقوع سیلاب در منطقه رودبال استهبان در استان فارس تاکنون۲۳ نفر از هم وطنانمان جان خود را از دست داده اند و عده ای نیز مفقود هستند.این اتفاق ناگوار در حالی رخ می دهد که در سال های گذشته نیز موارد مشابه چنین اتفاقاتی در کشور رخ داده اما همچنان مسئولان با تأخیر در تصمیم گیری مواجه هستند.
فیلم های منتشر شده از لحظه وقوع سیل گویای آن است که تعدادی از خودروها بنا بر عادت گذشته در حریم بستر رودخانه و در فاصله حدود دو متری از آب روان متوقف هستند و تلاش رانندگان برای نجات خودروهایشان از سیل ناگهانی منجر به نتیجه نمیشود.
در چنین شرایطی سوالاتی که مطرح می شود این است که آیا امکان پیشگیری از این حادثه وجود نداشته است؟آیا سازمان هواشناسی هشدارهای لازم را داده بوده است؟
براساس آنچه یوسف کارگر فرماندار شهرستان استهبان عنوان کرده سازمان هواشناسی آن طور که باید هشداری برای وقوع سیل نداده بود.
این در حالی است که حقیقت مدیرکل هواشناسی فارس در این زمینه گفته هشدارهای لازم به رنگ موسوم به زرد مبنی بر وقوع بارشهای رگباری و بالا آمدن سطح آب رودخانههای فصلی در شهرستانهای شرقی فارس از روز چهارشنبه ۲۹ تیرماه اعلام شده بود.
از دیگر پرسشهایی که از حادثه سیل استهبان به ذهن میرسد، چرایی نداشتن توجه لازم برخی شهروندان به هشدارهای هواشناسی است؟
پرسش دیگر این است که دهداران بالادست در زمان وقوع سیلاب، چرا اطلاع رسانی مناسب به ده های پایین دست نداشته اند تا از وقوع خسارت جبران ناپذیر جلوگیری شود؟
بدون تردید کاهش آثار این پدیده ناگوار، نیازمند زیرساختهای شهری و روستایی، ایجاد سامانههای پیشبینی و هشدار و همچنین آموزش مردم و جوامع محلی است. اقداماتی که اگر صورت نگیرد با هر بار ایجاد سیل و پس از آن، تماسهای تلفنی مسئولین، از میزان خسارتهای جانی و مادی آن کم نمیشود.
بی برنامگی تاریخی در مقابل بلایای طبیعی
متاسفانه در ایران به بحثهای مدیریت سیلاب و روشهای کاهش تلفات و خسارات آن پرداخته نمیشود و با هر سیلی که میآید جان چند انسان گرفته میشود و تا مدتی توجه افکار عمومی جلب میشود و بعد همه چیز فراموش میشود تا سیلاب بعدی. یکی از دلایل این بیتوجهی این است که ما یک جامعه کوتاهمدت شدهایم.
جامعه کوتاه مدت به حوادثی که یکبار در بازههای بلندمدت مانند ۳۰ ساله یا ۱۰۰ ساله اتفاق میافتد توجهی ندارد و بنابراین آمادگی لازم را برای مقابله با این مخاطرات طبیعی کسب نمیکند.
در ژاپن در ۴۰ سال گذشته متوسط تلفات ناشی از سیلاب ۸۰ نفر بوده و در این کشور که سیلخیزی بسیار شدیدتری از نظر تراکم جمعیت، بارش و شیب رودخانهها نسبت به ایران دارد موفق شدند که در یک دوره ۴۰ ساله نسبت تعداد تلفات جانی سیلابها به جمعیت را نزدیک به ۲۶ برابر کاهش دهند.
مقایسه آمار کشتهشدگان سالانه در ژاپن را با وجود تعدد سیلابها و جمعیت بالا با تلفات جانی کشورمان نشان میدهد که کارهای بسیار زیادی در زمینه مدیریت سیلاب باید در این زمینه انجام شود.
سه دستور معاون اول رئیس جمهور برای حادثه سیل استهبان
محمد مخبر از استاندار فارس خواست تا با تشکیل کمیتهای با ترکیب مسئولان مربوطه، ضمن بررسی دقیق حادثه و تشخیص قصورات احتمالی، خسارات مالی و جانی وارده به مردم در اسرع وقت جبران شود.
معاون اول رئیس جمهور در این تماس تلفنی بر ضرورت بسیج تمامی امکانات و ظرفیتها جهت یافتن مفقودین و تسکین آلام داغ دیدگان تاکید کرد.
مخبر همچنین پس از ارائه گزارش «محمدهادی ایمانیه» از آخرین وضعیت این حادثه، از وی خواست تا زمینههای شکل گیری این حادثه با دقت بررسی و ضمن ارسال گزارش کارشناسی و دقیق، اقدامات لازم برای پیشگیری از تکرار چنین حوادثی صورت گیرد.
نجات ۵۵ نفر از مرگ
خلیل عبداللهی مدیرکل مدیریت بحران استانداری فارس، اظهار کرد: به طور کلی در این حادثه ۲۳ نفر گرفتار سیلاب شدند و ۵۵ نفر توسط نجاتگران از مرگ حتمی نجات پیدا کردند. همچنین ۱۵ خودرو نیز در رودخانه گرفتار شدند که نیروهای امدادی برای کمک به آنها ورود کردند.
وی با بیان اینکه به ۵۰۰ نفر از افرادی که در پایین دست رودخانه ساکن هستند اطلاعرسانی شده است، افزود: این حادثه هشت نفر مفقودی داشته است و جستوجوها برای یافتن مفقودیها همچنان ادامه دارد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری فارس اضافه کرد: نیروهای امدادی هنوز هم در محل حادثه برای بررسی جزئیات حضور دارند و اطلاعات تکمیلی متعاقباً اعلام میشود.
روایت استاندار فارس از تصرفات غیرمجاز رودخانه رودبال
استاندار فارس نیز در ارتباط تلفنی با اشاره به تعداد ۲۳ جان باخته و ابراز امیدواری برای یافت شدن ۲ نفر مفقودی از همکاری و حضور نیروهای انتظامی؛ بسیج و فرمانداری شهرستانهای داراب؛ نیریز و فسا برای جستجو خبر داد.
محمدهادی ایمانیه همچنین از تصرف مناطق اطراف رودخانه رودبال و فنس کشی این رودخانه سخن گفت که نه تنها مورد اعتراض روستاییان منطقه است بلکه سبب شد که مردم گرفتار در سیل امکان فرار و نجات جان خود را پیدا نکنند.
وی در این باره نیز به اخطارهای داده شده اشاره و عنوان کرد: تا پایان شهریور ماه باید مواردی که به شکل غیرقانونی اقدام به تصرف و فنس کشی کردند از تصرف خارج شود.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور:موضوع سیل برای مردم باورپذیر نبوده است
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور گفت: اصلا قصوری در این حادثه نبوده است، هم ما و هم وزیر بررسی کرده ایم، علت این بوده که موضوع سیل برای مردم باور پذیر نبوده است و حتی هشدار هم داده شده که قبول نکردهاند.
محمد حسن نامی ادامه داد: روز جمعه حدود ۲هزار نفر در داخل رودخانه و اطراف در حال شنا کردن بوده اند که به یکباره سیل در این منطقه جاری میشود و جان برخی از شهروندان را میگیرد و برخی را هم مفقود میکند.
وی ادامه داد: طی ۲۸ دقیقه بارش باران شاهد وقوع سیل در منطقه شدیم که البته بخشی از آب به منطقه ای که گردشگران در آن حاضر بودند منتقل شده است.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور با اشاره به نقش مردم در کمک رسانی یه حادثه دیدگان، ابراز کرد: پس از جاری شدن سیل بسیاری از مردم توانسته اند به حادثه دیدگان کمک کنند اما برخی در رودخانه مانده و آب آنها را با خود برده است. تلاش می شود با حضور نیروهای امداد و نجات هلال احمر و سپاه و بسیج و نیروهای مردمی مفقودشدگان را پیدا کنیم.
وی درباره وقوع سیل در این منطقه در سالهای گذشته، عنوان کرد: در سال های قبل در این منطقه سیل عظیمی نیز آمده است، در سالهای ۱۳۶۵ و ۱۳۸۸ نیز شاهد سیل در این منطقه بوده ایم اما علی رغم خسارت مالی شاهد خسارات جانی نبوده ایم.